سلامت نیوز : «دوستت سكته كرده است»! نترسید خوشبختانه كسی سكته نكرده، اما فكر كنید اگر همین امروز كسی به شما چنین خبری بدهد، چه می‌گویید؟ شاید با تعجب و البته تاسف بپرسید: «چطور؟ مگر می‌شود؟ او كه تا همین چند روز پیش سالم و سرحال بود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم  ؛ او كه قلبش مثل ساعت كار می‌كرد!» تعجب نكنید؛ همین قلب‌های منظم مانند ساعت، اگر به حال خودشان رها شوند و اگر آنها را در برابر دشمنانشان محافظت نكنیم، هر لحظه ممكن است مثل یك ساعت از كار افتاده بخوابند.

آن وقت بیدار كردنشان حسابی دردسر دارد؛ دردسری كه خودتان از آن خبر دارید. پس خوب است از حالا كه مشكلی وجود ندارد به فكر باشیم؛ به فكر پیشگیری از خوابیدن قلبی كه مثل یك ساعت آرام، بی‌سر و صدا و منظم كار می‌كند، بخصوص در این روزها كه سكته قلبی رونق پیدا كرده و خودنمایی می‌كند.

برای این كه در این مورد قدری بیشتر و دقیق‌تر بدانیم و متوجه شویم چطور می‌توان از سكته قلبی پیشگیری كرد با دكتر محمدرضا رجبی، متخصص بیماری‌های قلب و عروق گفت‌وگویی كرده‌ایم و از او درباره سكته و پیشگیری از آن سوال پرسیده‌ایم.

دكتر رجبی هم به پرسش‌های ما پاسخ‌هایی داده است كه خواندنی است.

چرا سكته قلبی، بیماری مهمی محسوب می‌شود و باید از آن پیشگیری كنیم؟

سكته قلبی مرحله نهایی بیماری قلبی است و می‌توان گفت بدترین حالت بروز بیماری تنگی عروق كرونر به‌حساب می‌آید؛ بنابراین بحث پیشگیری از سكته قلبی مربوط به زمان سكته نیست بلكه باید از مدت‌ها قبل به‌فكر آن باشیم و عواملی را كه موجب تنگی عروق كرونر می‌شود به درستی كنترل كنیم. با كنترل این عوامل، میزان بروز سكته قلبی بشدت كاهش پیدا می‌كند.

چه عواملی موجب افزایش احتمال تنگی عروق كرونر و در نتیجه سكته قلبی می‌شود؟

مواردی مانند استعمال دخانیات، پرفشاری خون، چربی بالا (LDL بالا و HDL پایین)، دیابت، تری‌گلیسیرید بالا، كم‌تحركی، چاقی و استرس‌های روحی و روانی از جمله عوامل خطرساز اصلی تنگی عروق كرونر به شمار می‌آید.

مواردی از جمله عوامل ژنتیكی كه موجب افزایش انعقاد‌پذیری می‌شود یا بیماری‌ها و مشكلات خاص دیگری نیز وجود دارد كه آنها را به عنوان عوامل درجه دوم می‌شناسیم، اما نكته مهم، كنترل همه این عوامل خطرساز است؛ چراكه با كنترل آنها تنگی عروق كرونر بشدت كاهش یافته و در نتیجه سكته قلبی كمتر رخ‌می‌دهد.

همچنین خوب است بدانید جنسیت نیز موضوع دیگری است كه در این زمینه تاثیر دارد؛ به این معنا كه سكته قلبی میان مردان بیشتر از خانم‌ها اتفاق می‌افتد و درواقع خطر تنگی عروق كرونر آقایان را بیشتر تهدید می‌كند. ژنتیك و سرشت افراد مورد دیگری است كه می‌تواند در این زمینه نقش داشته باشد. به همین دلیل بعضی از افراد حتی ممكن است با وجود سن بالا و مصرف سیگار دچار گرفتگی عروق كرونر نشوند یا برعكس، افرادی كه هیچ‌گونه عامل خطری ندارند فقط به دلیل مسائل ژنتیكی مستعد گرفتگی عروق كرونر باشند.

با این توضیحات پیش از هر چیز باید از تنگی عروق كرونر پیشگیری كنیم؟

بله، باید به خاطر داشته باشیم مهم‌ترین موضوع در مورد سكته قلبی و پیشگیری از این مشكل، تاكید و تمركز بر كنترل عوامل خطرساز تنگی عروق كرونر است؛ چراكه احتمال سكته قلبی در كسانی كه دچار تنگی عروق كرونر هستند، بسیار زیاد می‌شود و در مقابل برای افرادی كه با این مشكل مواجه نیستند، خیلی كم و ناچیز است.

بنابراین افرادی كه بتوانند این عوامل را كنترل كنند و شیوه زندگی‌شان را طوری تغییر دهند كه كمتر به سمت تنگی و انسداد عروق كرونر بروند، كمتر با سكته‌های قلبی مواجه خواهند شد.

برای پیشگیری از سكته قلبی چه كسانی باید چه كارهایی را انجام دهند؟

وقتی در مورد پیشگیری از سكته قلبی صحبت می‌شود، می‌توانیم این موضوع را به دو بخش اصلی تقسیم كنیم؛ پیشگیری اولیه و ثانویه. پیشگیری اولیه كه هدف اصلی ما به حساب می‌آید درمورد افرادی است كه تاكنون سكته قلبی نداشته‌اند. در واقع برای این افراد می‌خواهیم با كنترل عوامل خطرساز، میزان تنگی عروق كرونر را به حداقل برسانیم.

كنترل وزن و پیشگیری از اضافه‌شدن آن، انجام ورزش منظم به معنای سه مرتبه در هفته و حداقل 30 دقیقه با شدت متوسط و پیروی از یك رژیم غذایی متعادل و مناسب از جمله‌ شیوه‌های موثر در پیشگیری از سكته است.

علاوه بر این، شیوه زندگی صنعتی در كلانشهرها و زندگی در محیط‌هایی كه آلودگی هوا و آلودگی‌های صنعتی آن زیاد است یا محیط‌هایی كه تنش‌های روحی زیادی به افراد وارد می‌شود باعث تشدید روند تنگی عروق‌كرونر و در نتیجه بروز سكته قلبی خواهد شد.

پیشگیری ثانویه نیز برای كسانی مطرح می‌شود كه دچار تنگی عروق كرونر شده یا سكته‌ای داشته‌اند كه هدف در این مورد، پیشگیری از ایجاد حملات و سكته‌های بعدی است. این گروه هم باید تمام مواردی را كه برای پیشگیری اولیه توصیه می‌شود، در نظر داشته باشند و در كنار آن نكات دیگری را هم رعایت كنند مثلا توصیه می‌شود حتما روزانه آسپرین یا تركیبات مشابه آن را مصرف كنند یا بنابر نظر پزشك از داروهای پایین‌آورنده چربی خون، كنترل‌كننده ضربان قلب و كاهنده فشار خون كمك بگیرند.

در مجموع پیشگیری‌های ثانویه، شدیدتر از پیشگیری اولیه است چون به كمك آن تلاش می‌كنیم جلوی حملات و سكته بعدی را بگیریم.

لطفاً در مورد رژیم غذایی مناسب بیشتر توضیح دهید.

رژیم غذایی باید سرشار از فیبر، میوه‌ها و سبزیجات باشد و برعكس آن، چربی‌ زیاد و بخصوص چربی‌های اشباع و حیوانی باید محدود شود. همچنین بهتر است از گوشت بدون چربی، سفید و آبزیان بیشتر استفاده كنید. میزان نمك دریافتی هم بسیار مهم است و باید كنترل شود.

به طور كلی باید به یاد داشته باشید رژیم غذایی سرشار از چربی و نمك، خطر تنگی عروق كرونر را افزایش می‌دهد و این یعنی رفتن به استقبال سكته قلبی.

چه زمانی و چگونه باید به فكر پیشگیری باشیم؟

همان‌طور كه گفته شد سكته قلبی برای افرادی اتفاق می‌افتد كه دچار تنگی عروق كرونر هستند و متأسفانه بسیاری از افراد جامعه ما چنین شرایطی را دارند. این بیماران ممكن است بدون وجود هیچ نشانه‌ای در معرض خطر بروز سكته یا بیماری‌های قلبی باشند؛ بنابراین توصیه می‌شود افرادی كه دچار عوامل خطرساز قلبی ـ عروقی هستند و بیش از 50 سال سن دارند بیشتر به این موضوع توجه داشته باشند. در مقابل، كسانی كه با این عوامل خطرساز دست‌ و پنجه نرم نمی‌كنند و سنشان كمتر از 50 سال است بندرت در معرض خطر سكته قرار دارند.

به همین دلیل كسانی كه دچار دیابت، فشار یا چربی خون هستند، همچنین افراد چاق یا آنها كه تحرك زیادی ندارند و كسانی كه زمینه خانوادگی بیماری‌های قلبی دارند و در دوران میانسالی هستند، حتما باید به صورت دوره‌ای و منظم، وضع سلامت قلب‌شان را كنترل كنند.