سلامت نیوز : متادون همچنان کلید اصلی ماجراست؛ وعده تحقق نیافته مسئولان عالیرتبه حوزه مواد مخدر در کشور در حوزه تولید و توزیع قرص متادون دودش به چشم معتادانی رفته که با اتکا به این وعده، راه ترک به شیوه متادون درمانی را پیش گرفتند اما از اواسط سال با کاهش توزیع قرص‌های متادون سرگردان ماندند.روز گذشته آماری از سوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت اعلام شد که نشان می‌دهد مصرف شربت متادون در کشور به 8 میلیون بطری رسیده و این به معنی آن است که در نبود قرص متادون، بعضی از معتادان مجبور به استفاده از شربت شده‌اند.

آمارهای روشن از افزایش مصرف

به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ؛ جدیدترین آمار تولید و مصرف داروهای ترک اعتیاد که توسط سرپرست دفتر کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو اعلام شد حکایت از آن دارد که عدم عمل به وعده گسترش متادون درمانی باعث افزایش مصرف شربت متادون شده است.سید مهدی سلیمانجاهی در این باره گفته است: «امسال با توجه به اینکه در مقطعی به دلیل تغییر پروتکل درمانی، قرص متادون به مراکز ترک اعتیاد تحویل ندادیم، مصرف شربت متادون بالا رفت، به گونه‌ای که میزان مصرف آن تاکنون به 8 میلیون بطری رسیده است.»

وی با بیان اینکه شربت اوپیوم هم امسال خوب مصرف شد، گفت: با توجه به اینکه پروتکل درمان تغییر و در پروتکل جدید شربت اوپیوم هم لحاظ شد، امسال نزدیک به 300 هزار بطری شربت اوپیوم مصرف شد. سلیمانجاهی به آمار مصرف قرص‌های متادون نیز اشاره کرد و گفت: اکنون شمار مصرف قرص متادون 40 میلی‌گرم به 30 میلیون عدد و آمار مصرف قرص متادون 20 میلی‌گرم به حدود 70 میلیون عدد رسیده است.قرص متادون 5 میلی‌گرم هم نزدیک به صد میلیون عدد مصرف شده است. سرپرست دفتر کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو اضافه کرد: به‌رغم اینکه با توجه به پروتکل‌های جدید درمان، مصرف قرص متادون با محدودیت مواجه و در یک مقطع زمانی 2 تا 3 ماهه به صورت محدود توزیع شد، اما برخی دانشگاه‌ها دپو داشتند و از آن استفاده کردند. اما باز هم با کاهش مصرف قرص متادون روبه‌رو بودیم.

کاهش مصرف اجباری

کاهش مصرفی که این مقام وزارت بهداشت از آن سخن می‌گوید، بیش از هر چیز «اجباری» است که از سوی برنامه‌ریزان این حوزه به معتادان در حال ترک وارد شده است چنانچه خود سلیمانجاهی پیش‌بینی کرده است «با توجه به گسترش مراکز ترک اعتیاد و میزان معتادان، احتمال افزایش مصرف قرص متادون در سال آینده وجود دارد.» سلیمانجاهی می‌گوید: «اخیرا ناهماهنگی‌هایی میان مراجع تحویل دهنده مواد مخدر اولیه برای تهیه دارو به وجود آمده است و نزدیک به سه ماه است که مواد مخدر به کارخانجات تولید کننده قرص متادون و شربت‌های ترک اعتیاد تحویل نمی‌دهند و این نگرانی به وجود آمده است که مبادا در سال آینده با کمبود داروهای ترک اعتیاد مواجه شویم.»

اگرچه تا پیش از این تاکید وزارت بهداشت و ستاد مبارزه با مواد مخدر در حوزه کاهش قرص متادون، روی موضوع قاچاق بود و نگرانی اصلی این بود که قرص‌های متادون به خاطر ارزان بودن به کشورهایی نظیر ترکیه و عراق و... قاچاق می‌شوند اما حال این مقام وزارت بهداشت کمبود مواد اولیه (مواد مخدرهای کشف شده توسط نیروی انتظامی) را علت اصلی کاهش تولید قرص عنوان کرده و مدعی است که در سال آینده با افزایش 10 درصدی مجوزهایی که برای شرکت‌های تولید دارو داده شده است این کمبود تا حدودی جبران خواهد شد.

قرص هندی و قرص ایرانی

با این همه به نظر می‌رسد معتادانی که پایه ترک خود را بر مبنای مصرف قرص متادون قرار داده بودند پس از محدودیت توزیع این قرص از بهمن ماه، به قرص‌های متادون خارجی روی آورده‌اند که گزارش‌ها از تقلبی بودن آنها حکایت دارد.جمال یاورحق، مدیر مرکز ترک اعتیاد امید آینده به آرمان می‌گوید که به تازگی مراجعانی به محل کار وی آمده‌اند که دیگر نمی‌توانند دوزهای قبلی شربت و قرص متادون داخلی را بپذیرند و به اصطلاح کم می‌آورند: «این افراد عموما در چند ماه گذشته نتوانسته‌اند دوز قرص متادون خود را از مراکز معتبر دریافت کنند و بنابراین از بازار سیاه قرص خریده و مصرف کرده‌اند و حالا شربت متادون و حتی قرص متادون داخلی، در روند درمان آن‌ها بی‌تاثیر است.»

او به گزارشی اشاره می‌کند که چندی پیش از احتمال توزیع قرص متادون هندی در بازار خبرداده بود و می‌گوید: «اگر این موضوع سندیت داشته باشد معتادان باید بدانند که دوز مخدر این قرص‌ها بالاست، حتی تریاکی که از هند وارد ایران می‌شود نیز به قدری غلظتش بالاست که می‌تواند تریاکی‌های حرفه‌ای را با مشکل مواجه کند بنابراین من معتقدم که هر کسی با مصرف متادون‌های هندی دیگر نمی‌تواند با قرص متادون داخلی کنار بیاید.» او می‌گوید که مشکل اصلی در توزیع قرص متادون است: «براساس تصمیم مسئولان ما دوره‌های متادون درمانی را آغاز کردیم و کسانی در این دوره ثبت‌نام کردند که به خاطر شان و منزلت اجتماعی نمی‌تواند شربت تریاک بنوشند.حال وقتی که قرص متادون از این افراد گرفته شودٰ، طبیعی است که به جنس قاچاق رو می‌آورند که ما نمی‌دانیم ترکیبش چیست و چطور تولید می‌شود و آیا دوز تریاک آن با دوز تریاک قرص‌های ایرانی یکسان است یا نه.»

نگرانی‌هایی درباره آینده متادون درمانی

آخرین آمارهای وزارت بهداشت نشان می‌دهد که از «حدود دو میلیون معتاد تنها 200 تا 300 هزار نفر از آنها برای ترك به مراكز مراجعه كرده‌اند و مسلما باقی این افراد، یا مواد مصرف می‌كنند یا دست به خوددرمانی می‌زنند.» این اظهارات سلیمانجاهی نشان می‌دهد که هر چه امنیت در حوزه قرص‌های متادون کمتر باشد امید به بهبود و ترک همیشگی اعتیاد از سوی معتادان بیشتر خواهد شد.یاور حق به آرمان توضیح می‌دهد:«واقعیت این است که قرص‌هایی را که در بازار توزیع می‌شود و اتفاقا رنگش کرمی هم هست را دیده‌ام و به نظرم هیچ ماده موثری ندارند و اگر دارند آنقدر زیاد است که خودشان نوعی اعتیاد در فرد ایجاد می‌کنند.»

این مساله‌ای است که چند وقت پیش وزارت بهداشت نیز به آن واکنش نشان داده و به معتادان اخطار داده بود که از مصرف هر گونه قرص متادون غیر ایرانی و خرید هرگونه قرص متادون از مراکزی به جز مراکز مجاز خودداری کنند اما در این اخطار هیچ اشاره‌ای نشده بود که با کمبود توزیع قرص در این مراکز چه باید کرد. حالا آمارهای وزارت بهداشت نشان می‌دهد که معتادان آگاهانه در اجبار میان بازگشت به اعتیاد و مصرف شربت متادون، راه دوم را انتخاب کرده‌اند که این موضوع جای خوشبختی دارد اما سوال اینجاست که چنین انتخابی در سال 92 که احتمال کاهش مجدد تولید متادون در کشور وجود دارد، باز هم رخ خواهد داد؟