سلامت نیوز :خلیج فارس، چون مروارید زیبایی از گذشته‌های دور تا به امروز، ایران زمین را زیبا کرده و دشمنان بسیاری بارها خواسته‌اند تا به این گهواره آبی ایران تعرض کنند. خلیج‌فارس این قلب تپنده خاورمیانه دارای اکوسیستم منحصربه‌فردی در میان حوزه‌های آبی جهان است. در این بین متاسفانه جزایر مصنوعی که ساخته دست بشر است و معمولاٌ روی جزایر کوچک قبلی یا ردیف‌های موجود بنا شده‌اند و با توجه به اینکه بعضی از این جزایر روی پلاتفرم‌های نفتی بنا شده‌اند، فعالیت‌های غیرطبیعی منجر به انتقال رسوبات و تغییر خط ساحلی و تغییر در مورفولوژی ساحل و تغییر در ساختار بستر دریا و شیب ساحل شده‌اند. همچنین آلودگی‌های نفتی و پسماندهای شیمیایی و صنعتی در دل این خلیج رسوب کرده‌اند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از خورشید ؛ دولت امارات اعلام کرد که تا 10 سال آینده 325 جزیره مصنوعی در آب‌های خلیج‌فارس خواهد ساخت اما این موضوع عوارض سنگینی را بر اکوسیستم منطقه‌ای خاصه خلیج‌فارس وارد می‌کند. جالب آن است که مدیر پروژه این جزایر مصنوعی معتقد است که ته دریا در این منطقه مانند یک بیابان بوده و فاقد مقدار قابل‌توجهی از مرجان‌هاست و فقط چند صخره محدود از آنها باقی مانده و تماما صاف و شنی است و نشانی از زندگی یا محل مناسبی برای ماهی‌ها در آن دیده نشده است. اما باید توجه کرد که پس از اتمام این پروژه کشور امارات به‌جای 60 کیلومتر 1200 کیلومتر ساحل خواهد داشت. در این‌باره با محمدجواد محمدی‌زاده معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست در حاشیه کنفرانس بین‌المللی راپمی(چالش‌های زیست‌محیطی) پرداختیم. ساخت و سازهایی که در حوزه خلیج‌فارس انجام شده چه اثرات مخربی بر خلیج‌فارس داشته و واکنش سازمان بین‌الملل در برابر نامه‌ای اعتراض‌آمیز ازطرف محیط زیست ایران چه بوده است؟

ساخت و سازهای حاشیه خلیج باعث تغییر سطح آب دریا در مقیاس جهانی و محلی در تغییر خط ساحلی نقش بسزایی دارد، این تغییرات ناشی از اقلیم ، حرارت سطحی آب، سرعت باد و رطوبت است که میزان چگالی و دانسیته آب را که خود وابسته به نرخ تبخیر هستند، کنترل می‌کند. خلیج‌فارس با عمق متوسط 42 متر تحت تأثیر این عوامل است. این موضوع در مرحله ساخت، باعث استحصال زمین در داخل خلیج‌فارس شده که خود این امر، بالا رفتن کدورت و کاهش اکسیژن آب را به دنبال دارد و حیات آبزیان و زیستگاه‏های دریایی را به خطر می‏اندازد. بعد از مرحله ساخت هم، جریان هیدرولوژیکی که در خلیج‌فارس وجود داشته، تحت تأثیر قرار می‏‏دهد و سبب می‏شود آن گردش آب منظمی که در خلیج‌فارس وجود دارد و حدودا هر 4 سال یکبار موجب تخلیه آلودگی‏ها می‏شود؛ به‏نوعی تحت تأثیر قرار گیرد. برهمین اساس سازمان محیط زیست ایران مراتب نگرانی خود را به سازمان ملل اعلام کرده اما ساز و کاری که بتواند جلوی این تجاوزها را در حوزه بین‌المللی بگیرد، وجود ندارد.

کشورهایی مثل امارات ادعا دارند ساخت و ساز در مرز آبی کشورشان است و با این بهانه حقوقی از یک واقیعت تلخ زیست‌محیطی فرار می‌کنند. اینها درحالی است که ما پیشگیری‌های لازم و رایزنی‌های مربوط را انجام داده‌ایم. حتی دولت‌ها را ترغیب کردیم که به جای خاک‌ریزی، شمع‌کوبی کنند و با گذاشتن لوله‌ امکان تبادل آب را فراهم کنند تا مشکلات کمتری داشته باشیم. اما متاسفانه در این‌ باره مرجع قانونی مثل دادگاه وجود ندارد تا به آن رسیدگی شود. تلاش‌هایی که سازمان محیط زیست در راستای از بین بردن این اثرات مخرب داشته از جمله لایروبی‌های به‌موقع، مطالعات درباره جریان آب، ساخت‌وساز اسکله، پالایش به شکل آنلاین برای بالابردن کیفیت آب و جمع‌آوری پسماندها می‌توان اشاره کرد. همچنین بازرسی‌های مداومی انجام می‌دهیم تا مواد تخلیه‌ای در دریا سقوط نکنند و باعث آلودگی نشوند. البته ناگفته نماند موضوع كشند قرمز باید مورد توجه قرار گیرد. خشک کردن آبراهه برای ایجاد ساخت جزایر مصنوعی (نخل) باتوجه به کاهش فاصله مرز دریایی به 10کیلومتر چه مشکلات امنیتی و دفاعی را ایجاد می‌کند؟ به لحاظ امنیتی هیچ مشکلی وجود ندارد زیرا این اقدامات در آب‌های بین‌المللی متعلق به کشورهاست.

درست است که جزیره ابوموسی مرز آبی ماست اما به لحاظ جغرافیایی تغییری در حدود جغرافیای 2کشور وبه لحاظ اکولوژیکی مشکلاتی را به دنبال دارد. همچنین ایجاد جزایر نخل و پروژه‌های استحصال یا به دست آوردن زمین از دریا از مهم‌ترین عوامل وارد شدن خسارت به خلیج‌فارس است. ایجاد این جزیره‌های بزرگ همراه با تغییرات زیادی در بستر و سطح دریاست. تغییراتی که به‌طور قطع زندگی جانداران و اکوسیستم منطقه را دستخوش تغییرات ناخواسته می‌کند و باعث از میان رفتن سواحل مرجانی می‌شود و استخراج شن و ماسه از بستر دریا آب‌های این منطقه را به لجن‌زار تبدیل می‌کند. گفته می‌شود حدود 80درصد آلودگی‌های خزر مربوط به آلودگی نفتی آذربایجان است، ایران چه اقداماتی را در این‌باره داشته است؟

 آلودگی‌های نفتی ناشی از فعالیت‌های کشور آذربایجان تازگی ندارد و سال‌های سال است که این کشور باعث آلودگی خزر می‌شود. آلودگی‌های موجود در دریای خزر شامل مواد نفتی، فلزات سنگین و آلودگی‌های ناشی از پساب‌های صنعتی و فاضلاب‌های خانگی می‌شود. البته بخشی که مربوط به آلودگی‌های استخراج نفت کشور آذربایجان آن هم به دلیل تاسیسات نفتی‌شان است. همچنین این آلودگی‌ها از سوی این 5 کشور وارد دریای خزر می‌شود ولی در وضع خطرناک و هشدار قرار ندارد از این‌رو باید وضعیت آلودگی را کنترل و این آلودگی‌ها را به حداقل برسانیم. ‌80درصد عملیات نفتی کشور آذربایجان در منطقه دریایی خلیج باکو و در محدوده پایین‌دست شبه‌جزیره آبشرون متمرکز است به‌همین دلیل این منطقه آلوده‌ترین منطقه دریایی خزر است و از این منطقه سالانه هزاران تن نفت خام وارد خزر می‌شود.جریان دریایی آلوده به نفت آذربایجان از سمت آستارا وارد ایران می‌شود، به همین دلیل آستارا در طول سواحل خزر یکی از آلوده‌ترین نقاط از لحاظ آب و رسوب است. در مواردی حجم این آلودگی به اندازه‌ای است که با عبور از آستارا تا انزلی هم پیش می‌آید و این بخش از آب‌های خزر را هم آلوده می‌کند، گفتنی است بیشترین آلایندگی مربوط به کشور روسیه است که در رتبه دوم، بعد از آن قزاقستان رتبه سوم را دارد.

البته قابل ذکر است که اقداماتی در این زمینه در رشت و انزلی انجام داده‌ایم و در مراحل پایانی است. همچنین حداکثر تا 3سال آینده کیفیت محیط‌زیست ما در جمهوری اسلامی ایران به مراتب بهتر می‌شود. این مهم به دلیل اینکه طرح فاضلاب و تسویه‌خانه در همه شهرهای ایران درحال اجراست، حتما عملی خواهد شد و نگرانی‌ها کاهش می‌یابد. اما در حوزه پساب‌های صنعتی روسیه بدترین وضعیت را دارد. از نظر آلایندگی کمتر ترکمنستان رتبه دوم و ایران مقام سوم، قزاقستان و آذربایجان در آخرین رتبه قرار می‌گیرند. در این راستا سازمان محیط زیست در غالب کنوانسیون تهران 4پروتکل را طراحی کرده و بر سر 2پروتکل به توافق رسیده‌ایم و در دستور کار قرار دادیم. 2پروتکل دیگر که چندماه آینده در ترکمنستان و تهران امضا می‌شود و باعث افزایش همگرایی بین کشورهاست می‌تواند تأثیر بسیاری در از بین بردن این آلودگی‌ها داشته باشد. ایران به‌تازگی برداشت‌هایی از مخازن نفت و گاز را شروع کرده و با اطمینان اعلام می‌کنم هیچ آلایندگی وجود نداشته است. همچنین ترکمستان هم برداشت‌هایی را در این حوزه انجام داده که با اطمینان از نبود هرگونه آلودگی صورت گرفته است. در این بین به آذربایجان به دلیل فرسودگی لوله‌های نفتی و تأسیسات‌شان اعلام کردیم که خدمات فنی و مهندسی ارائه می‌کنیم تا بتوانیم بزرگ‌ترین دریاچه دنیا را دوباره احیا کنیم.