سلامت نیوز : همین كه برچسب «زندانی» به فردی بخورد، انگار راهش از همه جدامی شود. نه آنهایی كه سری توی سرها دارند با او معاشرت می كنند و نه كسی به او كار می دهد.انگار همه فراموش می كنند این فرد در زمره سرمایه اجتماعی جامعه جای می‌گیرد چه برسد به اینكه زندانی آزاد شده، زن هم باشد! آخر ایفای نقش تربیت كنندگی توسط زنان در هر جامعه ای سبب شده تا تفكر غالب، معصومیتی را برای زنان متصور شود كه با ارتكاب جرم، خط قرمزی بر آن كشیده می شود. شاید این زندانیان سال ها در انتظار دست حمایتگری هستند كه دردی از دردهایشان را كم كند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ نتایج یك طرح اجرا شده در زمینه روان درمانی بر روی 650 زن زندانی كه به این زنان فرصت انتخاب‌های درست در زندگی را داده است، نشان می‌دهد در طرح روان درمانی اجرا شده در زندان اوین، تنها یک نفر از 650 مجرم زن شرکت کننده در این طرح به دلیل ارتكاب جرم دوباره به زندان بازگشته است. این را زهرا سادات مشیر، مشاور شهردار تهران در امور بانوان می گوید. به گفته او تنها نفری كه بازگشت به زندان را در پرونده خود دارد، دوره روان درمانی دوساله را به طور کامل نگذرانده بود چرا که عفو شده بود. مشیر می گوید: «طرح روان درمانی زندانیان از سال 86 در بسیاری از زندان‌های مردان در کشور اجرا شده است؛ ولی با توجه به نبود پروتکل روان‌درمانی برای زنان زندانی، این طرح در بیشتر زندان‌های زنان به اجرا در نیامده است.» اما این همه ماجرا نیست. ستاد توانمند سازی زنان سرپرست خانوار در زمینه اشتغال این افراد هم گام هایی بلند برداشته است. آنها زیر چتر ستاد حرف می آموزند و سپس از طریق مراكز مهارت آموزی كوثر شاغل می شوند.

همه استقبال كردند!

مشاور امور بانوان شهردار تهران می گوید:«با توجه به موفقیت این طرح، سازمان زندانها از ما درخواست کرد که دوره روان‌درمانی زندانیان زن به صورت کشوری اجرا شود، بنابراین دوره آموزشی با همکاری دانشگاه تهران، سازمان زندان‌ها و شهرداری تهران طراحی شد و طی یک هفته روان‌شناسان زندان‌های کشور در تهران آموزش دیدند و به شرکت کنندگان گواهینامه پایان دوره داده شد. به طوری که آنان یک روز را همراه زندانیان هنگام اجرای طرح گذراندند.»

به گفته مشیر: «در این طرح تلاش شده است تا زمینه‌های شکل دهنده جرم پیگیری و فرد آماده شود تا در صورت برگشت به محیطی که زمینه‌های جرم در آن وجود دارد، مانند قبل عمل نکند و خودش سرنوشتش را رقم بزند. در این شرایط افراد با رضایت خود وارد طرح روان درمانی می‌شوند. به عنوان نمونه زنان باید با اراده خود مصرف سیگار را قطع کنند، چون در بندی که طرح روان درمانی زندانیان اجرا می‌شود، اجازه سیگار کشیدن ندارند.»

دكتر امیرمحمود حریرچی، استاد مددكاری دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با تهران امروز می‌گوید:«باید برای كسانی كه دچار بزه می شوند در سه زمینه تغییر ایجاد كرد. در زمینه های اجتماعی، خانوادگی و روانی. بدون شك برای بازگشت این افراد به جامعه باید روی هر سه مقوله كار شود. روان درمانی تنها بخش هایی را در بر‌می‌گیرد كه با شخصیت فرد مرتبط است. مثلا آنهایی ریسك‌پذیری بالایی دارند یا دچار افسردگی هستند شاید مورد تحقیرهایی قرار گرفته اند كه صدمات روحی و روانی به آنها زده است.» او ادامه می دهد:«در این زمینه باید از افرادی آموزش دیده تحت لوای مددكاران استفاده شود كه بتواند تغییر ایجاد كند. مثلا تغییر در محل زندگی یا تغییر در محل كار و حمایت در اموری مانند اشتغال كه خوشبختانه در سال های اخیر در شهرداری با دیدگاهی دیگر به آن نگاه شده است.

 در 50 سال گذشته شهرداری ها در كشور همیشه واحدی به نام امور اجتماعی داشتند كه در تعریف باید برای رفاه حال شهروندان فعالیت هایی انجام می دادند اما توجه در امر اجرا به این مقوله تا همین چند ساله گذشته مغفول مانده بود. در حال حاضر شهردار تهران در این امر بسیار فعال شده و اقدامات ارزشمندی در زمینه رفاه اجتماعی انجام داده است. به نظر می رسد كه اگر ارزیابی در حوزه اجتماعی شهردار انجام شود، این نهاد نمره بالایی دریافت كند.» این استاد دانشگاه می گوید:«اداره شهر بر مبنای محله محوری سبب شده است تا سیمای تهران دگرگون شود. بدون شك این امر بر مباحث اجتماعی شهر نیز تاثیری فراوان دارد. مثلا افرادی كه در اداره محله خود دخیل هستند اعتماد خود به همسایگان را از دست نداده اند و ...»

او با ارائه پیشنهادی ادامه می دهد:«اگر شهرداری ها بتوانند عملكرد اجتماعی خود را حفظ كنند و علاوه بر حوزه درمان در پیشگیری هم فعال باشند شاید دیگر در آینده ای نه چندان دور نیازی به سایر نهادهای حمایتی در جامعه نداشته باشیم. مثلا دوره های روان درمانی و مهارت آموزی زندگی و حرفه ای پیش از وقوع جرم توسط زنان در خانه های سلامت محله در سطحی گسترده به این افراد آموزش داده شود.»

دكتر حریرچی با اشاره به اینكه شهرداری در بسیاری موارد برای ورود به حوزه اجتماعی ابزارهای قانونی را در اختیار ندارد تاكید می كند:«با وجود این خلأ‌ها باید فرصت ها را برای مردم به اشكال مختلف فراهم كرد.»

از روان درمانی تا اشتغال

مشاور شهردار تهران در امور بانوان ادامه می دهد:«در طرح روان‌درمانی زندانیان، روان‌شناسان متناسب با وضعیت هر زندانی، طرح درمانی طراحی می‌کنند و می‌نویسند. به عنوان نمونه یک زن زندانی باید مراحل مقابله با خشم و زن دیگر راه‌های کاهش استرس را بیاموزد؛ البته برخی از کلاس‌ها عمومی و بعضی دیگر خاص هر زندانی طراحی می‌شوند. در این طرح زنان پس از مدتی وارد چرخه اشتغال می‌شوند علاوه بر آن باید ورزش کنند و کتاب بخوانند. همچنین اگر زنی سواد ندارد یا تحصیلات کمی دارد باید در کلاسهای آموزشی شرکت کند.»