سلامت نیوز :  در حالی که شیر به عنوان یکی از گروههای مهم غذایی در سبد مصرفی خانوارها قرار داشته و بر مصرف روزانه آن تاکید می‌شود، تولید، جمع آوری و توزیع نامناسب و غیربهداشتی آن در اردبیل موجب شده مصرف شیر سلامت جامعه را تهدید کند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ابتکارنیوز ؛ درحالی که شیر با توجه به اهمیت ویژه غذایی به عنوان قوت اصلی سفره‌ها است در سالهای اخیر عدم رعایت بهداشتی و سودجویی برخی در جمع آوری و تولید آن موجب شده شیر نهایی سلامت کافی را نداشته باشد.به منظور کنترل کیفی شیر تولیدی آزمایشاتی شامل تست‌های کنترل کیفیت در هنگام دریافت شیر و بررسی تقلب احتمالی از قبیل تعیین نقطه انجماد جهت تجسس آب اضافی موجود در شیر، اندازه گیری اسیدیته و انجام تست جوش شیرین، تعیین شمارش باکتریها جهت درجه بندی شیر از لحاظ بهداشتی، تصفیه کردن و پاستوریزاسیون و یا استریلیزاسیون و هموژنیزاسیون صورت می‌گیرد.با این وجود انجام این آزمایشها توسط بارزسان بهداشتی استان حاوی نتایج قابل توجهی از عدم سلامت شیر تولیدی است.بطوریکه معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل با انتقاد از نحوه تولید شیر برای مصرف عموم مردم از نگهداری نامناسب و غیر استاندار شیر خام در بیشتر کارخانه‌های تولیدی این محصول خبر داد.

کیفیت غذای حداقلی در شیر تولیدی
محمد تقی جوادپور افزود: در بیشتر دامداری‌ها و کارخانه‌های تولیدی به دلیل بی توجهی به دمای نگهداری شیر، تولید کننده خواسته و یا ناخواسته موجب کاهش کیفیت غذایی و سلامت آن می‌شود.وی با بیان اینکه دمای مناسب نگهداری می‌تواند در کاهش تعداد باکتری شیر و در ادامه سلامت غذایی آن تاثیر گذار باشد، اضافه کرد: اگر دامداری بهداشتی باشد تعداد باکتری در شیر خام چند صد هزار در سی سی خواهد بودجوادپور تاکید کرد: با این وجود با بازرسی کارخانه‌های تولیدی مشاهده شد اکثر کارخانه‌ها از نظر بهداشت نگهداری شیر غیرقابل قبول و یا در درجه کیفی پایینی هستند.

به گفته وی کیفیت قابل قبول به درجه دو با 100 تا 500 هزار باکتری و درجه سه با 500 هزار تا یک میلیون باکتری در هر سی سی اطلاق می‌شود، این در حالی است که کارخانه‌هایی با هفت میلیون باکتری در یک سی سی شیر هم داریم که فعالیت می‌کنند.معاون غذا و داروی علوم پزشکی استان معتقد است باکتری به دلیل تجزیه کردن پروتئین و لاکتوز شیر موجب کاهش ارزش غذایی آن می‌شود.وضعیت نامطلوب جمع آوری شیر، عدم استفاده از تجهیزات شیردوشی اتوماتیک، آلودگی ثانویه شیر، نگهداری در ظروف نامناسب، وجود مراکز متعدد غیر ضروری جمع آوری شیر، استفاده از نان کپک زده برای تغذیه دام و شرایط نامناسب نگهداری علوفه دام از جمله عواملی است که این مسئول در علل آلودگی شیر برشمرد.

افزودن انواع شوینده برای نگهداری طولانی
جوادپور از جمله مهمترین معضلات بهداشت شیر در استان را اضافه کردن افزودنی‌های غیر مجاز به شیر دانست و تاکید کرد: دیده می‌شود افراد سودجو برای اینکه ظاهر شیر را در نظر مشتری و بازرس بهداشت سالم نشان دهند از انواع افزودنی‌ها استفاده می‌کنند.معاون غذا و داروی علوم پزشکی استان یادآور شد: مهمترین این افزودنی‌ها شامل جوش شیرین، آنتی بیوتیکها، سوربات پتاسیم، بنزوات سدیم و انواع شوینده‌ها است.وی ادامه داد: با توجه به اینکه شیر جزو غذای اصلی خانوارهای ایرانی است توجه به سلامت آن ایجاب می‌کند با افراد سودجو برخورد قاطع شود.جوادپور تاکید کرد: تعطیلی مراکز جمع آوری شیر شهری، جلوگیری از فعالیت افراد دوره گرد، حمایتهای قانونی از مراکز جمع آوری شیر روستایی و حمایت قانونی از مسئولان فنی کارخانه‌ها از جمله مواردی است که می‌تواند در کاهش تخلفات این حوزه تاثیر گذار باشد.

60 درصد شیر تولیدی اردبیل با شیوه‌های سنتی
درحالی که مسئولان بهداشت استان به جمع آوری مراکز تولید و توزیع سنتی شیر تاکید ویژه داشته و انجام این مهم را با سلامت عمومی مردم در ارتباط می‌دانند، مدیر کل جهاد کشاورزی استان اردبیل فعالیت بیش از 60 درصد مراکز تولید و توزیع شیر در اردبیل به شیوه سنتی خبر می‌دهد.عادل عبد‌ایمانی به وجود 12 هزار گاو اصیل شیر‌ده در واحدهای صنعتی و نیمه صنعتی استان اشاره می‌کند و می‌گوید هفت هزار و 500 واحد از این دام سنگین در کشت و صنعت مغان واقع شده به طوری که نیاز 40 کارخانه شیر از این طریق تامین می‌شود.وی همچنین با یادآوری فعالیت 25 واحد جمع آوری سنتی شیر دارای پروانه تولیدی تاکید دارد که این واحدها روزانه بالغ بر 122 تن شیر جمع‌آوری می‌کنند.عبدایمانی یادآور می‌شود به غیر از واحدهای دارای پروانه برخی از واحدهای جمع‌آوری شیر نیز به صورت غیر‌رسمی و گاه غیر‌بهداشتی اقدام به جمع‌آوری و تامین شیر کارخانه‌های استان می‌کنند.

اقدامات گسترده برای تجهیز دامداری ها
با وجود اینکه متولیان نظارتی و مدیریتی تولید شیر در اردبیل خود از عواقب نحوه تولید و توزیع شیر به شکل فعلی مطلع هستند اما در راستای رفع این معضل دستگاهها مسئولیت را متوجه خود نمی‌دانند بطوریکه عبد ایمانی با اشاره به اعتبارات اختصاصی برای تجهیز دامداری‌ها معتقد است، مشکل اصلی در آموزش دامدار است.عبدایمانی تصریح می‌کند با وجود اینکه در سالهای اخیر برای تجهیز بخش تولید شیر برنامه‌های متعددی انجام شده اما میزان شیر تولیدی استان به شیوه سنتی قابل توجه است.مدیر کل جهاد کشاورزی استان اعتقاد دارد با توجه به اینکه استان اردبیل رتبه 11 تولید شیر در کشور را دارا است ضروری است برای تولید مناسب و بهداشتی شیر در این استان تلاش شود.وی با بیان اینکه در سال گذشته هزار و 670 میلیارد ریال اعتبار برای بخش کشاورزی استان هزینه شده است، متذکر می‌شود به منظور بهسازی وضعیت تولید شیر بیش از نیمی از اعتبارات به موضوع تولید شیر اختصاص یافته است.

توقف آموزشهای همگانی تولید بهداشتی شیر
به گفته عبدایمانی از جمله مهمترین معضلات مدیریت این حوزه توقف آموزشهای همگانی تولید بهداشتی شیر بوده و در بسیاری از مواقع دامدار بدون آنکه اطلاعات کافی در این خصوص داشته باشد شیر ناسلام تولید کرده و به دست توزیع کننده‌های دوره گرد می‌دهد.وی با تاکید بر لزوم آغاز مجدد این آموزشها یادآور می‌شود آموزش عمومی می‌تواند بخش قابل توجهی از مشکلات فعلی را رفع کند.اما سوال این است که در حالی که برگزاری چند دوره ساده آموزشی و در عین حال برخورد با متخلفان و سودجویان در حوزه تولید شیر می‌تواند بخش قابل توجهی از مشکلات فعلی را رفع کند به چه دلیل دستگاههای اجرایی مختلف در صدد حل مشکل نبوده و برنامه‌های خود در این خصوص را همسو نمی‌کنند.

مراکز جمع آوری شیر خام ساماندهی شود
تا جایی که این عدم همسویی موجب شد استاندار اردبیل در اظهارات اخیر خود با تاکید بر ضرورت نظارت بیشتر و رعایت اصول بهداشتی، خواستار ساماندهی مراکز جمع آوری شیر خام در استان شود.اکبر نیکزاد اضافه کرد: برای کاهش شیوع بیماریهای ناشی از شیر و فرآورده‌های لبنی آلوده و ارتقا سلامت جامعه نظارت و کنترل بهداشتی در امر جمع آوری شیر ضروری است.وی با تاکید بر نقش جمع آوری کنندگان در کیفیت شیرخام تولیدی افزود: جمع آوری کنندگان شیر نقش قابل توجهی در افزایش کیفیت و کمیت شیر تولیدی داشته و پتانسیل خوبی برای اشتغال پایدار دارند و همچنین باعث توسعه صنعت لبنیات استان اردبیل می‌شوند.

لزوم آموزش بهداشتی و خروج از روشهای سنتی
استاندار اردبیل آموزش مسائل بهداشتی و افزایش تکنولوژی جمع آوری شیر و برخورد قانونی را مهمترین راهکار برای ساماندهی جمع آوری کنندگان شیر خام عنوان کرد.وی ادامه داد: اکثر جمع آوری کنندگان شیر در استان بدون مجوز و غیر قانونی فعالیت می‌کنند که لازم است در این راستا نظارت و کنترل دقیق صورت گیرد و با افراد خاطی که باعث ْآلودگی مواد غذایی و سلامت جامعه می‌شوند، در چار چوب قانون برخورد شود.نیکزاد از فرمانداران استان خواست تا با تشکیل و فعال کردن کارگروه مربوط به این حوزه از فعالیت افرادی که برای جمع آوری شیرخام به صورت غیر بهداشتی در سطح شهرستانها اقدام می‌کنند، جلوگیری به عمل آید.

در برخورد با متخلفان سهل انگاری نشود
وی همچنین با انتقاد از سهل انگاری بازرسان بهداشتی در برخورد قاطع با متخلفان اضافه کرد: نباید به واسطه سهل انگاری و یا برخورد نرم فرد سودجو زمینه ادامه عمل غیر قانونی خود را مساعد ببیند.استاندار اردبیل اضافه کرد: بر بازرسان بهداشتی و تمامی دستگاههای نظارتی فرض است که در صورت مشاهده تخلف از طریق مراجع قضایی اقدام به مواجه با فرد خاطی بکنند.در عین حال و با افزایش هشدارها و تاکید بر برخورد با متخلفان فرماندار اردبیل در اظهارات اخیر خود از پلمپ پنچ مرکز غیر مجاز جمع آوری شیر خبر می‌دهد.با این حال شهروندان اردبیلی در انتظار سایر اقدامات دستگاههای نظارتی به منظور برگشت سلامت کامل به شیر خریداری شده هستند تا اردبیل که جزو استانهای برتر تولید شیر کشور می‌باشد، بتواند شیر سالم را نیز به دست مصرف کننده نهایی خود برساند.