سلامت نیوز : کاهش 30 درصدی بودجه‌ای که دولت برای محیط زیست اختصاص داده موضوع کوچکی نیست که بشود به سادگی از کنار آن گذشت اما در کنار این مساله، صدور دستور ورود دام‌ها به جنگل‌های کشور و سپردن مدیریت جنگل‌ها به مردم می‌تواند سال آینده را به سال سختی برای جنگل‌ها بدل کند. روند شتابان تخریب جنگل‌ها را تنها دو عامل می‌توانست کند کرده یا متوقف کند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ؛ توجه ویژه دولت و صرف بودجه‌های مصوب برای حفظ و نگهداری از محیط زیست کشور و دوم صیانت از جنگل‌ها در قالب طرحی یک دهه‌ای یا لااقل 5 ساله. اما در عمل جنگل‌های ایران از این دو شانس محروم شدند و آنچه برایشان به عنوان شروعی بر سال 92 رقم خورد، کاهش 30 درصدی بودجه بود که نشان داد با وجود همه شعارها توجه چندانی به محیط زیست و جنگل‌ها وجود ندارد و دولت ترجیح می‌دهد همان طور که رئیس‌جمهور نیز اشاره کرده، مدیریت آن را به مردم بسپارد تا در یک بازه زمانی کوتاه مدت، برداشت‌های اقتصادی از این عرصه سبز، اشتغالزایی محلی‌ها را در پی داشته باشد.

مرگ درختان در سایه بی‌توجهی

در 50 سال اخیر یک‌سوم جنگل‌های ایران نابود شده‌اند. بر اساس نظر کارشناسان و مسئولان در این سال‌ها بین 6 تا 12 میلیون هکتار جنگل طبیعی و 5/2 میلیون هکتار جنگل دست‌ساز از بین رفته‌اند و حالا دولت در پی آن است که با سپردن مدیریت جنگل‌ها به مردم و آزادسازی چرای دام‌ها در دل جنگل‌ها، باقی مانده این عرصه‌های سبز را نیز به کنام استحصال بکشاند. در این میان مقام معظم رهبری نیز از وضع تخریب جنگل‌ها گلایه کرد. با این همه رهبر معظم انقلاب در روز درختکاری به نوعی با دولتی‌ها، مجلسیان و شهرداری‌ها درباره فضای سبز شهری و جنگل‌ها اتمام حجت کرده و خواستار جلوگیری از پیشرفت حرکت‌هایی شدند که به گفته ایشان مجموعه جنگل‌های کشور را در معرض تهدید قرار داده است.

هشدار ایشان البته همزمان با انتقاد صاحب‌نظران حوزه محیط زیست از روند نابودی جنگل‌های ایران بود به طوری که به گفته آنها ادامه این روند می‌تواند تا 30 سال آینده تمامی جنگل‌های کشور را از بین ببرد.رئیس انجمن جنگلبانی معتقد است که در حدود 300 هزار هکتار از جنگل‌های غرب کشور در حال دست و پنجه نرم کردن با مرگ دست جمعی درختان است و خشکیدگی بلوط‌ها و شاه‌بلوط‌های گیلان نیز می‌تواند به این مساله، حالتی بحرانی‌تر بدهد. دکتر‌هادی کیادلیری می‌گوید که این شرایط برای کشوری همچون ایران که 90 درصد مساحت آن در جغرافیای خشک و نیمه خشک است یک بحران ملی به حساب می‌آید که باید سازمان‌ها و نهادهای مسئول زودتر به حال آن فکری اساسی کنند اما در عمل آن چه که اتفاق می‌افتد متفاوت است.

توجه به چوب یا منابع آبی؟

یک تحقیق دانشگاهی نشان داده که ارزش یک توده جنگل در حفظ آب 300 میلیون دلار، توریسم 40 میلیون دلار و چوب 20 میلیون دلار است اما در عمل صدور فرمان ورود دام‌ها به جنگل‌ها و برداشت صنعتی از جنگل‌ها نشان می‌دهد ارزش گذاری درستی روی محیط زیست کشور صورت نگرفته و آن چه که دولت به عنوان هدف خود از مدیریت جنگل‌ها توسط مردم عنوان کرده استفاده از چوبی است که کمترین ارزش یک توده جنگلی به حساب می‌آید.

توجه به وضعیت اقلیمی ایران، تخریب جنگل‌ها را نگران‌کننده تر می‌کند. این در حالی است که دکتر ناصر کرمی، اقلیم‌شناس می‌گوید که این روند تخریبی در چند سال اخیر شدت بیشتری گرفته است. به گفته او اصلی ترین دلیل نگرانی از تخریب جنگل‌ها این است که اقلیم ایران کمترین مجال را به عرصه‌های جنگلی داده به طوری که ایران از نظر نسبت مساحت جنگل به کل مساحت کشور، حتی در شمار 100 کشور اول برخوردار از پهنه‌های جنگلی نیست اما متاسفانه در شمار شش کشور اول مخرب جنگل قرار دارد.

14 میلیون هکتار یا 12 میلیون هکتار؟

اگر چه قرار بود براساس یک مصوبه، نزدیک به سه و نیم میلیون واحد دامی از جنگل‌ها بیرون بروند اما اجرایی نشدن این مصوبه حالا شکل دیگری هم به خود گرفته و آن دعوت از دام‌هاست برای حضور در جنگل‌ها! دولت با صرف هزینه‌های هنگفت و چند سال وقت، برنامه‌ریزی و آموزش در پی آن بود که در برابر فشارهای وارده، سر خم کرده و دام‌ها را از عرصه‌های جنگلی کشور بیرون کند اما جدا از اجرایی نکردن این مصوبه رئیس‌جمهور با حضور در مجلس، از ایجاد این محدودیت‌های اجرا نشده نیز انتقاد کرد و گفت چرا باید دام‌ها از 14 میلیون هکتار جنگل کشور بروند. نزدیک به یک دهه است که به طور حتم می‌توان گفت دیگر ایران 14 میلیون هکتار جنگل ندارد. این موضوعی است که به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور با دست باز به آن نگاه کرده‌اند.

کرمی به آرمان می‌گوید که در بهترین حالت 6 میلیون هکتار جنگل زاگرسی داریم و 6 میلیون دیگر در چند ناحیه کشور پراکنده‌اند اما این در آرمانی ترین صورت ممکن است یعنی رد کردن واقعیت‌هایی چون تخریب‌های گسترده جنگل‌ها حداقل در 10 سال گذشته! کارشناسان اما می‌گویند که در 5 دهه اخیر به طور متوسط ایران هر سال 100 هزار هکتار جنگل خود را از دست داده و حتی رئیس سازمان محیط زیست این موضوع را تایید می‌کند که در 50 سال گذشته لااقل 30 میلیون هکتار از اراضی کشور به بیابان بدل شده‌اند و آن چه که مانده، مرتعی است که روزگاری جنگل بوده یا بیابانی است که روزگاری مرتع بوده و کار تا آن جا پیش رفته است که در حال حاضر ایران حتی یک چهارم سرانه جهانی جنگل را هم دیگر ندارد و ادامه این روند اگر همسو با ورود دام‌ها به عرصه‌های سبز باشد می‌تواند 10 درصد باقی مانده مراتع عالی کشور را هم ضعیف کرده و نابود کند.

کم‌توجهی به آلودگی هوا و ریزگردها

سال آینده را می‌توان به لحاظ آلودگی هوا نیز سال سختی نامید. دولت که با وجود الزام مجلس باید به حال آلودگی هوا و میزان ریزگردها فکری جدی می‌کرد بودجه‌اش را به بخش‌های دیگر انتقال داده و به همین خاطر محیط زیست با کمترین بودجه ممکن باقی مانده است؛ 39 درصد کاهش بودجه! لاهوتی یکی از اعضای فراکسیون محیط زیست در گفت‌وگو با آرمان بودجه‌ای که دولت برای سازمان محیط زیست در نظر گرفته را کمتر از آن چیزی که مجلس تصور می‌کرده می‌داند و می‌گوید: «در لایحه بودجه ما شاهد هیچ نکته و طرح تازه‌ای برای معضلات اصلی محیط زیست کشور نیستیم. نه خبری از طرحی برای کاهش آلودگی هواست و نه قرار است برای مقابله با بحران ریزگردها فکری اساسی شود تا لااقل شهرهای غربی کشور از مشکلات شان کاسته شود.»

او تاکید می‌کند که حتی با وجود قول‌هایی که دولت به مردم محلی و مجلس داده طرحی برای مقابله با روند خشکی دریاچه ارومیه در این لایحه دیده نشده. اما لاهوتی تاکید می‌کند که اصلی ترین نگرانی مجلسیان از این لایحه کاهش بی‌سابقه ردیف بودجه برای جلوگیری از آلودگی هواست که با وجود بحرانی که تهران در سال 91 تجربه کرد، 39 درصد از سال قبل کمتر است!

قطعات پازل در کنار هم قرار می‌گیرند

تخریب جنگل‌ها، کاهش نزولات آسمانی و پایین آمدن سطح آب‌های جاری کشور از یک سو و افزایش میزان ریزگردها با توجه به افزایش دمایی که از همین روزها خیلی‌ها را متعجب کرده است، حکایت از شروع سالی سخت از لحاظ محیط‌زیستی برای کشور دارند. اگر در چند سال گذشته، محیط زیست قربانی طرح‌های جاده کشی و انتقال آب و گاز و نفت بود، این بار به نظر می‌رسد با کاهش نزدیک به 40 درصدی سهم محیط زیست از بودجه دولت، قرار است قربانی بخش‌هایی شود که در بودجه 92 دولت بیش از قبل به آن‌ها توجه کرده. در چنین شرایطی تنها یک تکه باقی می‌ماند تا پازل «محیط زیست بحرانی» برای سال در پیش رو کامل شود و آن هم ورود دام‌ها به عرصه‌های جنگلی هستند.