سلامت نیوز : مهمترین روش درمان اعتیاد در کشور چالش های تازه ای را در سال 92 تجربه می کند. نگرانی ها در مورد کمبود این ماده جایگزین در روزهای پایانی سال گذشته آغاز شد چرا که به گفته مقامات وزارت بهداشت بعضی از ارگان ها در واگذاری مواد مخدر به عنوان ماده اولیه تولید متادون (قرص و شربت) کوتاهی کرده اند و به اصطلاح راندمان کاری کارخانه های متادون سازی به همین خاطر کاهش یافته است. حال اما وزارت بهداشتی ها در اظهارنظری تازه از زاویه دیگری به این موضوع توجه کرده اند و آن رشد قابل توجه معتادانی است که از سال گذشته تصمیم گرفته اند با شربت تریاک اقدام به ترک اعتیاد خود کنند.

شایعات متادونی

به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ؛ دو شایعه مهم درباره متادون های موجود در بازار وجود دارد. اولی که قوی تر است را سال گذشته روزنامه آرمان به نقل از یکی از فعالان حوزه ترک مواد مخدر اعلام کرد و آن موضوع قاچاق متادون هایی بود که در داخل ایران تولید می شد. این موضوع اما به جای پیگیری از سوی مسئولان به دستمال عثمانی بدل شد که در نهایت توزیع قرص های متادون را به شکل عجیبی کاهش داد. اگر چه گفت‌و‌گوی صاحب‌نظران با آرمان نشان می داد که هر نوع متادون دارویی به خاطر ارزان بودن از ایران به کشورهای همسایه قاچاق می‌شود اما در نهایت، این قرص متادون بود که از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر توبیخ شد و توزیع آن به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کرد و این موضوع معتادانی که برای درمان به شیوه مصرف قرص متادون در مراکز مجاز پذیرش شده بودند را به وحشت انداخت. این مسئله اما به شیوه غیر عادی پیش رفت و بازار سیاه قرص های متادون وارداتی به راه افتاد. صحبت از قرص هندی و چینی به میان آمد اما هیچ کدام به تایید مراجع نرسید و در نهایت با تغییر قرص درمانی به شربت درمانی، بخشی از تقاضا در این حوزه فروکش کرد و ماجرا کمی آرام تر شد.

ماجرای شربت اپیوم

شایعه دوم اما کمی بعد به سراغ معتادانی آمد که مصرف شربت تریاک را به عنوان راه حل درمانی خود برگزیده بودند. شربت های متادون تاریخ گذشته! این موضوع آیا صحت دارد؟ تا پایان سال 91 با وجود پیگیری های بسیار، مسئولان حاضر به پاسخگویی در این باره نبودند اما در نهایت روز گذشته معاون دفتر سلامت اجتماعی، اعتیاد و روان وزارت بهداشت این شایعه را رد کرد و گفت که چنین موضوعی صحت ندارد. به گفته دکتر نیک فرجام «شربت‌های اپیوم تینکچر تا سال آینده تاریخ انقضا دارند. سازمان غذا و دارو به دلیل نیاز کشور، میزان زیادی از این شربت را تولید و اعلام کرده تا قبل از انقضای تاریخ مصرف این شربت‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز خدماتی هر مقداری که تقاضا کنند برای ارائه آن آمادگی دارند. اما این موضوع به معنای آن نیست که تاریخ انقضای این شربت‌ها نزدیک باشد. » او در گفت‌وگو با ایسنا از رشد قابل توجه اقبال معتادان تحت درمان به شربت اپیوم تینکچر (تریاک) خبر دادو گفت: در مجموع اکنون اقبال بیماران معتاد به شربت اپیوم تینکچر (تریاک) نسبت به گذشته بهتر شده و رشد قابل توجهی داشته است. شربت <متادون> و <اپیوم تینکچر> به میزان نیاز تولید شده و در انبارها موجود است و هر دانشگاهی تقاضا کند در اختیارش قرار می‌دهیم.

نگرانی ها درباره کمبود متادون

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در پیام نوروزی خود سال 92 را سال حماسه آفرینی در حوزه مبارزه با مواد مخدر عنوان کرده؛ موضوعی که به نظر می رسد برای کشوری چون ایران که بزرگترین محموله‌های مواد مخدر را کشف می کند چندان دور از دسترس نباشد در این میان اما این سوال مطرح است که وضعیت درمان معتادان کشور در سال 92 چه توفیقی را به همراه خواهد داشت. مسئولان بهزیستی عنوان کرده اند که تعرفه های درمانی در این بخش تا چند روز دیگر باید اعلام شوند از سوی دیگر موضوع تهیه داروهای ترک اعتیاد هم همچنان یکی از مسائل مهم در حوزه درمانی اعتیاد است و باز هم گزینه اول متادون درمانی است. نگاهی به آمارهای سال گذشته نشان می دهد که همچنان متادون درمانی بیشترین مخاطب را در میان معتادان کشور دارد.

بر اساس آماری که سرپرست دفتر کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو از آخرین مصرف های درمانی در سال 91 اعلام کرده قرص و شربت متادون در فهرست بهترین‌های ترک اعتیاد قرار دارند. به گفته دکتر سید مهدی سلیمانجاهی در سال 91 با توجه به اینکه در مقطعی به دلیل تغییر پروتکل درمانی، قرص متادون به مراکز ترک اعتیاد تحویل ندادیم، مصرف شربت متادون بالا رفت، به گونه‌ای که میزان مصرف آن تاکنون به 8‌میلیون بطری رسیده است. وی با بیان اینکه شربت اوپیوم هم در سال گذشته خوب مصرف شد، تاکید می کند: با توجه به اینکه پروتکل درمان تغییر و در پروتکل جدید شربت اوپیوم هم لحاظ شد، امسال نزدیک به 300 هزار بطری شربت اوپیوم مصرف شد. سلیمانجاهی به آمار مصرف قرص‌های متادون نیز اشاره کرد و گفت: اکنون شمار مصرف قرص متادون 40 میلی‌گرم به 30 میلیون عدد و آمار مصرف قرص متادون 20 میلی‌گرم به حدود 70 میلیون عدد رسیده است.

قرص متادون 5 میلی‌گرم هم نزدیک به 100 میلیون عدد مصرف شده است. البته در این میان نگرانی هایی نیز وجود دارد و آن کمبود متادون در بازار است که این موضوع از سوی این مقام وزارت بهداشت نیز بارها تایید شده است. به گفته وی با وجود این که بر اساس پروتکل‌های جدید درمان، مصرف قرص متادون با محدودیت مواجه و در یک مقطع زمانی 2 تا 3 ماهه به صورت محدود توزیع شد، اما برخی دانشگاه‌ها دپو داشتند و از آن استفاده کردند ولی باز هم با کاهش مصرف قرص متادون روبه‌رو بودیم. وی در توضیح نگرانی خود در خصوص کمبود داروهای ترک اعتیاد در سال 92 نیز می گوید:« اگر بتوانیم ماده اولیه مورد نیاز را تهیه کنیم با مشکلی برای تولید مواجه نخواهیم شد. اخیرا ناهماهنگی‌هایی میان مراجع تحویل دهنده مواد مخدر اولیه برای تهیه دارو به وجود آمده و نزدیک به سه ماه است که مواد مخدر به کارخانجات تولید کننده قرص متادون و شربت‌های ترک اعتیاد تحویل نمی‌دهد و این نگرانی به وجود آمده است که مبادا در سال آینده با کمبود داروهای ترک اعتیاد مواجه شویم.»

درمان اعتیاد بی‌بضاعت‌ها

هزینه درمان هم همچنان یکی از مشکلات پیش روی اعتیاد در کشور است. بر اساس آمارها و گزارش‌های پراکنده ای که سه نهاد تاثیرگذار در این حوزه اعلام کرده اند 2 میلیارد و 500 میلیون تومان از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر، یک میلیارد و 600 میلیون تومان از سوی وزارت بهداشت و 900 میلیون تومان از طرف سازمان بهزیستی به منظور پیشگیری و درمان اعتیاد برای سال 92 تخصیص داده شده اما به نظر می‌رسد که در کنار بودجه مسائل دیگری همچون درمان معتادان بی بضاعت، بیمه معتادان و... نیز در میان باشد که حل نشدن آن ها گره های کور حوزه اعتیاد را در کشور کورتر از قبل می کند.