سلامت نیوز : جمعیت یکی از ارکان مهم قدرت کشورها به حساب می‌آید که در صورت به فعلیت درآمدن و همراه شدن با شاخص‌های مطلوب اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... می‌تواند منجر به رشد و شکوفایی هر جامعه‌ای شود. در طول چند دهه گذشته بسیاری از کشورها با ازدیاد جمعیت و برخی با کاهش جمعیت روبه‌رو بوده‌اند که در هر 2 حالت چالش‌هایی گریبانگیر آنها شده است. ایران نیز از این قاعده مستثنا نبود و درحالی‌که در سال‌های نه‌چندان دور خانواده‌های 6 نفره و بالاتر بیشترین جامعه آماری را تشکیل می‌دادند هم‌اکنون این وضعیت در آخرین سرشماری به خانواده‌های 3 نفره تبدیل شده است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از وطن امروز ، رشد جمعیت سبب شد در سال 1368 قانون سیاست کنترل جمعیتی تدوین شود که در نتیجه آن در سال 72 ماده قانونی به تصویب رسید تا برای فرزند چهارم به بعد سیاست‌های حمایتی مانند بیمه، کمک‌‌هزینه و... حذف شود. دراین باره علی‌اکبر محزون مدیرکل آمار جمعیتی سازمان ثبت‌احوال کشور در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» گفت: اگر روند کاهش رشد جمعیت به همین منوال ادامه پیدا کند در 20 تا 30 سال آینده رشد جمعیت کشور منفی خواهد بود و این می‌تواند تبعات و پیامد‌های منفی برای جامعه به‌دنبال داشته باشد. وی با بیان اینکه بر اساس برنامه نخست‌ توسعه، دولت مکلف شد رویکرد کلی در زمینه تنظیم جمعیت و کنترل باروری بویژه باروری ناخواسته داشته باشد، تصریح کرد: در این راستا سیاست‌های حمایتی از موالید بالا برداشته شد و قانون تنظیم خانواده در سال 1372 به تصویب رسید.

میانگین نرخ جانشینی در دنیا 1/2 است

محزون در ادامه با بیان اینکه رقم جانشینی در کشور ما 6/1 است، گفت: این در حالی است که نرخ جانشینی مناسب در جهان 1/2 است. یعنی هر زن و شوهر به عنوان 2 فرد از افراد جامعه باید حداقل 2 فرزند داشته باشند تا جانشین خود کنند و یک دهم نیز به عنوان احتمال مرگ و میر محاسبه شده است. وی تصریح کرد: اگر متوسط تعداد فرزندان به زیر این رقم برسد یعنی کاهش رشد جمعیت رقم خورده و تعادل رسیدن به جمعیت دلخواه به هم می‌خورد. مدیرکل آمار، اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت‌احوال در ادامه یادآور شد: در حال حاضر 15 تا 5/23 درصد جمعیت کشور زیر 15 سال، 5/31 درصد بین 15 تا 29 سال، 5/39 درصد 30 تا 64 و 5/5 درصد بالاتر از 65 سال قرار دارند و پیش‌بینی می‌شود جمعیت سالمندان کشور در سال 1405 به 4/7 و در سال 1425 به نزدیک 20 درصد برسد. وی تصریح کرد: تبعات افزایش سالمندی، ‌کاهش نیروی کار است و کشورهای غربی این موضوع را به‌خوبی تجربه کرده‌اند و بالاجبار مهاجرپذیری را به عنوان راهکار به‌کار بسته‌اند. همچنین نباید از بحث سلامت سالمندی و هزینه‌های گزافی که به‌دنبال خواهد داشت نیز غافل شد.

خانواده‌های ما کوچک‌تر شده‌اند

معاون سازمان ثبت احوال در ادامه با اشاره به روند رشد جمعیت در چند دهه گذشته عنوان کرد: جمعیت کشور پس از دهه 60 کاهش شتابانی پیدا كرد طوری که در اوایل دهه 70 از 5/6 فرزند به 4 فرزند رسیده و در دهه 80 نرخ رشد جمعیت از 2/3 به 3/2 کاهش پیدا کرده است. وی با بیان اینکه بر اساس سرشماری سال 85 بیشترین خانواده‌های ایرانی را خانوارهای 4 نفره تشکیل می‌دادند، اظهار داشت: در آخرین سرشماری که در سال 90 انجام شد بیشترین خانوارهای ایرانی 3 نفره‌ها بودند که نشان می‌داد خانواده‌های ما کوچک‌تر شده‌اند. محزون با بیان اینکه 70 درصد جمعیت کشور در مناطق شهری و بقیه در مناطق روستایی زندگی می‌کنند، اضافه کرد: در 50 سال اخیر جمعیت کشور 4 برابر شده طوری که از جمعیت تقریبی 19 میلیون نفری در سال 35 به 76 میلیون در سال گذشته رسیده‌ایم. وی شاخص امید به زندگی در مناطق شهری برای مردان را 5/70 و برای زنان 15/73 عنوان کرد و افزود: در مناطق روستایی برای مردان 68 و زنان به 70 سال افزایش پیدا کرده است.

مسکن مهر نباید متراژ خانه‌ها را کوچک‌تر از این کند

محزون با بیان اینکه داشتن مسکن مناسب بویژه برای نگهداری فرزندان و رشد و نمو آنها بسیار مهم است پیشنهاد داد نباید رویکرد مسکن مهر، دادن متراژهای کوچک برای خانواده‌ها باشد چرا که چنین آپارتمان‌های کوچکی می‌تواند تبعات منفی بویژه برای فرزندان خانواده داشته باشد زیرا با بودن چنین شرایطی بسیاری از فرصت‌های بازی کردن و شور و نشاط کودکانه از آنها گرفته می‌شود. وی تاکید کرد: نگهداری از فرزند و به وجود آوردن شرایط مناسب از سوی زوجین می‌تواند به دوام و قوام خانواده بیشتر کمک کند. مدیرکل آمار و اطلاعات جمعیتی سازمان ثبت احوال با اشاره به اینکه به‌رغم مشکلاتی که الان در وضعیت و روند کاهش جمعیت داریم، اظهار داشت: درکنفرانس انجمن جمعیت‌شناسی آسیا که چند وقت پیش در بانکوک برگزار شد در بسیاری از مقالات که از سوی شرکت‌کنندگان دیگر کشورها ارائه شد ایران را به‌عنوان یک کشور موفق در مباحث جمعیتی مطرح کردند.

محزون با بیان اینکه سازمان همکاری‌های اقتصادی با سیاست‌های جدید به دنبال نرخ ولادت و تعادل جمعیت است، افزود: 7/2 متوسط ایده‌ال فرزندآوری برای OECD بوده است و هم‌اکنون بسیاری از کشورهای توسعه یافته سطح جانشینی آن زیر عدد 2 است. وی در پاسخ به اینکه شورای نگهبان برخی ایرادات را به مصوبه‌های تشویقی وارد کرده است، اظهار داشت: شورای نگهبان از کارشناسان و فقهایی تشکیل شده که قطعا دقت نظر خاصی دارند اما سازمان ثبت‌احوال به عنوان عضو کارگروه تبیین سایت جمعیتی در مجلس حضور فعال داشته و از ابعاد مختلف با کار کارشناسی مناسب مساله جمعیت را تبیین کرده چرا که این موضوع خبر استراتژی‌های نظام است. وی اضافه کرد: طرح تشویقی در مجمع تشخیص مصلحت نظام و مراکز مختلف که روی جمعیت کار می‌کردند بررسی و بحث شده و تردیدی نیست که در این میان نقدهای عجولانه‌ای هم وارد شود.

2 فرزند هنوز ایده‌آل اکثریت جامعه است

مدیرکل آمار و اطلاعات جمعیت ثبت‌احوال با بیان اینکه دغدغه بیشتر خانواده‌ها هزینه‌ای است که فرزند در سبد خانوار دارد، اظهار داشت: هنوز در جامعه ما داشتن 2 فرزند، یک دختر و یک پسر ایده‌آل اکثریت است اما برای رسیدن به این ایده‌آل باید به دنبال چاره بگردیم. وی اضافه کرد: بعضی وقت‌ها ذهنیت‌ها و آن ایده‌آل‌های ذهنی تحت تاثیر عوامل اجتماعی و فرهنگ و سبک زندگی به فراموشی سپرده می‌شود. محزون در ادامه با تاکید بر اینکه کارهای پژوهشی و تحقیقاتی در مساله جمعیت می‌تواند کارگشا باشد، افزود: آینده‌نگری کار پیچیده و علمی است چرا که آینده و هرم‌نسبی جمعیت نامشخص است اما با کارهای علمی و پژوهشی می‌توان بسیاری از دغدغه‌ها و چالش‌ها را مرتفع کرد. مدیرکل آمار و اطلاعات جمعیت سازمان ثبت احوال درباره حذف درس تنظیم خانواده از سرفصل آموزشی دوره کارشناسی دانشجویان عنوان کرد: اکنون سطح آگاهی‌ها به نسبت قبل بسیار بالا رفته و مردم آگاه‌تر و با اطلاعات‌تر شده‌اند، چیزی که الان باید به آن در دانشگاه‌ها پرداخته شود. تحکیم خانواده، موضوع طلاق و آگاهی از تبعات آن به تاخیر انداختن ازدواج و پیامدهای آن و پیشگیری از به تاخیر انداختن فرزند است که نیاز امروز جامعه به شمار می‌رود. وی اضافه کرد: 14 درصد طلاق در سال اول زندگی و 50 درصد آن در 5 سال اول زندگی بوده است که با توانمندی و یادگیری‌ مهارت‌های زندگی به جوانان و زوجین می‌توان بشدت این آمار را کاهش داد.