سلامت نیوز : بررسی‌های صورت گرفته در نظام مراقبت ایران در سال 90 نیز حاکی از آن است که 17.5 درصد ایرانی‌های 15 تا 64 ساله فشار خون بالا دارند. فشار خون بالا از عوامل پنهان و مهم مرگ و میر در ایرانی‌ها به شمار می‌رود و این در حالی است که نیمی از افراد مبتلا به این بیماری خطرناک و کشنده، از عارضه خود خبر ندارند. شعار امسال روز جهانی بهداشت "فشارخون را جدی بگیریم"، نامگذاری شده است. چرا که بررسی‌ها نشان می‌دهد اغلب مردم دنیا دچار عارضه فشارخون بالا هستند که این بیماری زمینه ساز بیماری‌های خطرناکی همچون سکته‌های مغزی و قلبی است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از قانون ؛ سیاوش آرین عضو شورای عالی نظام پرستاری با بیان این‌که عارضه پرفشاری خون علامت خاصی ندارد جز در موارد حاد و بحرانی، می‌گوید: پرفشاری خون در ایران و جهان علت اصلی بروز بیماری‌های قلب و عروق است که هم اکنون نخستین علت مرگ ایرانیان را تشکیل می‌دهد و از پرفشاری خون به عنوان قاتل خاموش یاد می‌شود.به گفته وی، عارضه پرفشاری خون بی سرو صدا و به مانند موریانه‌ای اعضای اصلی و داخلی بدن را نابود می‌کند و در این شرایط حتی بیمار احساس سلامتی هم دارد.آرین می‌افزاید: این عارضه می‌تواند تا مراحل نهایی نیز بدون علامت باشد اما بروز حاد و ناگهانی پرفشاری خون با علائمی چون سردرد، خواب آلودگی، گیجی، کرختی دست و پا و خونریزی از بینی همراه است.عواملی چون چاقی و اضافه وزن، استعمال دخانیات، مصرف الکل، رژیم غذایی حاوی نمک، کم تحرکی، استرس و... از علل بروز پرفشاری خون است که با اصلاح آن می‌توان مانع از بروز بسیاری از مرگ و میرها شد.

بی اطلاعی از فشار خون

دکتر محمدشریعتی، رئیس ستاد اجرایی برنامه کشوری پزشک خانواده نیز در این‌باره می‌گوید: اصولا فشار خون در طبابت از قانون "نیم‌ها" پیروی می‌کند، به این ترتیب که نیمی از افراد مبتلا به فشارخون نمی‌دانند فشار خون دارند، نیمی از آنها هم که می‌دانند اقدامی برای درمان نمی‌کنند و نیمی از آنها هم که اقدام می‌کنند درمان نمی شوند.شریعتی می‌افزاید: بیماری فشار خون علائم ظاهری ندارد و برای پیشگیری از آن کافی است که یک پزشک خانواده در اولین اقدام پس از مراجعه بیمار به او از وی فشار خون بگیرد. اگر فردی فشار خونش بالا باشد باید بداند که باید به صورت مداوم دارو مصرف کند و این بیماری مانند بیماری‌های دیگر نیست که با مصرف مقطعی دارو مشکل بیمار برطرف شود. دکتر محمود شبستری رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با اشاره به این‌که پرفشاری خون اختلال شایع در جوامع پیشرفته است که با بالا رفتن سن، شیوع آن افزایش می‌یابد، می‌گوید: این اختلال،‌ قاتل خاموش نامیده می شود. زیرا اغلب تا بروز عوارض جدی آن شامل سکته قلبی، یا مغزی و آسیب کلیه‌ها تشخیص داده نمی شود. وی می‌افزاید: اگر چه پیشگیری و کنترل فشار خون چندان مشکل نیست،تشخیص ندادن و کنترل به موقع آن موجب شده که 50 درصد افراد مبتلا به پرفشاری در اثر بیماری‌های قلبی عروقی فوت کنند و 33 درصد از سکته مغزی و 10 تا 15 درصد در اثر نارسایی کلیوی از بین بروند. رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص تاثیر وزن در کاهش یا پرفشاری خون نیز می‌گوید: کاهش 5 درصد از وزن بدن (حداقل 5/4کیلوگرم)، نقش مهمی در کاهش فشار خون دارد و در مقابل، افزایش وزن به میزان 10 درصد سبب افزایش هفت میلی متر جیوه در فشار خون می‌شود و محدود کردن انرژی دریافتی و افزایش فعالیت بدنی کمک شایانی به کاهش وزن خواهد کرد.

تهدیدهای جدی فشار خون بر سلامت افراد

بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت 33 درصد بزرگسالان دنیا به فشار خون بالا مبتلا هستند. به عبارت دیگر یک نفر از هر سه بزرگسال دنیا فشار خون دارند که البته این میزان با بالا رفتن سن، افزایش می‌یابد. در مجموع در گروه سنی 20 تا 30 سال یک نفر از هر 10 نفر و در گروه سنی 50 سال به بالا 5 نفر از هر 10 نفر فشار خون بالا دارند. گزارش‌ها حاکی از آن است که تا سال 2010 حدود 1.2 میلیارد نفر در دنیا فشار خون بالا داشته‌اند که پیش بینی می‌شود تا سال 2025 شیوع فشار خون بالا 60 درصد افزایش یابد و به این ترتیب 1.56 میلیارد نفر از جمعیت دنیا دچار فشار خون باشند. از طرف دیگر بنا به اعتقاد کارشناسان، شیوع عوامل خطر بیماری‌های قلبی و عروقی در ایران بالاست، به طوری که در پنجمین دور بررسی نظام مراقبت عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر ایرانی‌ها در سال 1388، در هر دو جنس و در گروه سنی 15 تا 44 سال تنها 4 درصد و در گروه سنی 45 تا 64 سال فقط یک درصد بدون عامل خطر بودند.

75 درصد فشارخونی‌های ایران بدون درمان می‌مانند

در هر حال بر اساس اعلام طریقت منفرد، وزیر بهداشت از هر یکصد ایرانی بزرگسال 20 نفر فشار خون دارند، این درحالیست که تنها 10 نفر از این 20 نفر می‌دانند که فشار خونی هستند. از طرف دیگر تنها پنج نفر از این 10 نفر درمان می‌شوند و 75 درصد از فشار خونی‌ها بدون درمان می‌مانند؛ موضوعی که تنها مختص به ایران نیست و جهانی است.به این ترتیب است که سازمان جهانی بهداشت در سال 2011 میزان مرگ ناشی از فشار خون بالا در ا یرانی‌ها را 33.44 در یکصدهزار نفر جمعیت اعلام کرد و رتبه 67 دنیا را برای ایران ثبت کرد. اما با وجود اهمیت، این بیماری‌ها متاسفانه برخی تصور می‌کنند بیماری قلبی و سکته مغزی بیماری سالمندان و البته بیماری مردان است، اما بنا بر اعلام علی حجت زاده، کارشناس مسئول پیشگیری از بیماری‌های قلبی وزارت بهداشت، این یک تصور اشتباه است و بیماری‌های قلبی - عروقی در زنان به اندازه مردان خطر ایجاد می‌کند؛ اما این خطر به‌طور جدی کمتر تخمین زده شده است. تقریبا نیمی از 17.5 میلیون مرگ سالانه ناشی از بیماری‌های قلبی - عروقی دنیا در زنان رخ می‌دهد. در حقیقت این بیماری اولین عامل مرگ در زنان است که یک مرگ از هر سه مرگ را شامل می‌شود؛ یعنی حدود یک مرگ در هر دقیقه است. بنابراین لازم است که زنان در مورد خطر بیماری‌های قلبی - عروقی و اقدامات حفاظتی برای خود و افراد خانواده آگاهی داشته باشند.

نمک و فشار خون

از آمار و ارقام مرتبط با فشار خون و بیماری‌های ناشی از آن که بگذریم، شناختن عوامل خطر این بیماری و دوری از آنها برای در امان ماندن از این قاتل خاموش بسیار مهم است. کارشناسان علاوه بر زمینه‌های ارثی، افزایش سن و استعمال دخانیات عواملی نظیر مصرف بیش از حد نمک، استرس و تحرک ناکافی را نیز از جمله عوامل خطر فشار خون عنوان می‌کنند که البته بیشتر از همه روی مصرف حساب شده "نمک" تاکید دارند تا جایی که از آن به عنوان "سم سفید" یاد می‌کنند و معتقدند از آنجا که ارتباط بین مصرف زیاد نمک و افزایش فشار خون به‌ویژه در افرادی دارای سابقه خانوادگی فشار خون بالا ثابت شده، کاهش مصرف آن نیز سریعا باعث کاهش فشار خون بالا می‌شود و اگر همیشه به مقدار کم نمک مصرف شود، فرد با افزایش سن دچار فشار خون بالا نخواهد شد. کارشناسان در حالی به محدود کردن مصرف نمک تاکید دارند که میزان مصرف این ماده خوراکی که به‌ویژه در غذاهای آماده به میزان زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد، در کشور ما بالاست. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، حداکثر مقدار مصرف روزانه نمک پنج گرم است این درحالیست که میزان مصرف نمک ایرانی‌ها 2 تا 3 برابر این مقدار برآورد شده است. در هر حال به اعتقاد دکتر زهرا عبداللهی، رئیس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت کاهش حدود 6 گرم نمک دریافتی روزانه باعث کاهش 24 درصدی سکته مغزی و کاهش 18درصدی بیماری عروق کرونر می‌شود و حدود 2.5 میلیون مرگ و میر را نیز کاهش می‌دهد. همچنین با کاهش 25 درصدی مصرف نمک، ریسک حوادث قلبی عروقی به میزان 25 درصد کاهش می‌یابد.