سلامت نیوز : اگر تصور می‌كنید كه بیماری فشارخون مشكلی مخصوص سنین بزرگسالی است، در اشتباه هستید. واقعیت آن است كه تغییرات غیرطبیعی فشارخون در هر سنی می‌تواند اتفاق بیفتد، حتی در میان نوزادان. بر این اساس حدود پنج كودك از هر صد كودك فشارخونی بیش از حد طبیعی دارد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ جالب‌تر آن‌كه در برخی موارد به نظر می‌رسد با بالا رفتن سن افراد، بیماری فشارخون گسترش پیدا می‌كند؛یعنی ممكن است فرزند شما در سنین نوزادی هیچ علامتی از فشارخون نداشته باشد، اما زمانی كه نوزاد رشد می‌كند، بیماری فشارخون گسترش می‌یابد.

به بیان دیگر با افزایش سن، فشارخون نیز به طور طبیعی افزایش می‌یابد. البته فشارخون در بزرگسالان معیار مشخصی دارد؛ خط مرز، بالا، پایین و طبیعی، اما در كودكان فشارخون معیار متغیر دارد كه عواملی نظیر سن، جنسیت و قد در آن موثر است.

دكتر فریبا شیروانی، فوق‌تخصص بیماری‌های اطفال با اشاره به این‌كه كودكانی كه از ۹۵ درصد همسالان خود فشارخون بالاتری داشته باشند، مبتلا به بیماری فشارخون هستند، توضیح می‌دهد: بین یك تا سه درصد كودكان، مبتلا به فشارخون می‌شوند كه بسیار كمتر از افراد بالغ است. فشارخون بیش از 11.5 میلی‌متر جیوه در كودكان یك تا پنج ساله، فشار بیش از 12.5 میلی‌لیتر جیوه در كودكان پنج تا 10 ساله و فشارخون بیش از 13.5 میلی متر جیوه در كودكان ده تا پانزده ساله، فشارخون غیرطبیعی تلقی می‌شود.

از چاقی و كم‌تحركی تا فشارخون

نباید فراموش كرد كه در كودكان زیر ده سال، فشارخون ثانویه است؛ یعنی دلیلی اساسی و مهم دارد كه دكتر شیروانی در گفت‌و‌گو با جام‌جم به آنها اشاره می‌كند: چاقی دوران كودكی یكی از دلایل شایع فشارخون بالاست. در واقع بسیاری از محققان معتقدند كه فشارخون بالا در كودكان نتیجه مستقیم افزایش وزن بدن آنهاست. به بیان دیگر احتمال ابتلا به فشارخون در كودكان چاق ۹برابر كودكان دیگر است.دیگر علت‌ها شامل نداشتن فعالیت‌های فیزیكی، ورزش‌نكردن و كم‌تحركی، خوردن زیاد نمك و دیابت دوران كودكی می‌شود.

80 درصد علل فشارخون كودكان، كلیوی است

متاسفانه كودكانی كه از بیماری‌های كلیوی رنج می‌برند در بیشتر موارد مبتلا به فشارخون غیرطبیعی هستند؛ یعنی 80 درصد علل فشارخون كودكان كلیوی است؛ چرا كه كلیه‌ نقش مهمی در تنظیم فشارخون ایفا می‌كند. پس بیماری‌های كلیوی یا هر آسیبی به این اندام‌ها می‌تواند به بیماری فشارخون منجر شود.

دكتر شیروانی با اشاره به این مطالب اضافه می‌كند: باریك شدگی مجرای آئورت قلب، مسمومیت با سرب، اختلالات آنزیمی مادرزادی، تومور‌ها مانند تومور غده فوق‌كلیه، بیماری‌های غدد درون‌ریز مانند پركاری تیروئید و بیماری‌های متابولیك مادرزادی از علل مهم فشارخون در كودكان است.

آلودگی هوا و افزایش خطر فشارخون

بررسی‌ها نشان داده است كه بیش از 10 درصد كودكان چاق دارای فشارخون بالا نیز هستند. همچنین خوردن نوشیدنی‌های با كافئین زیاد، به افزایش فشارخون در نوجوانان منجر می‌شود؛ البته رژیم غذایی پرنمك در بالا‌بردن فشارخون كودكان بسیار موثر است و بسیاری از غذاهای آماده، چربی بسیار بالایی دارد كه می‌تواند موجب چاقی و در نتیجه فشارخون بالا شود.

همچنین تحقیقات حاكی از آن است كه قرارگرفتن كودك در معرض سرب مانند سرب موجود در رنگ‌ها یا بنزین سرب‌دار یا سرب موجود در هوا، خطر ابتلا به فشارخون بالا را در بزرگسالی افزایش می‌دهد.

مراقب تغذیه و تحرك فرزندتان باشید

دكتر شیروانی به والدین توصیه می‌كند كه بشدت مراقب كنترل رژیم غذایی یعنی كم كردن نمك و چربی، افزایش میوه و سبزی‌ها در رژیم غذایی فرزندانشان باشند. همچنین بر انجام منظم ورزش مانند ورزش آیروبیك یا هوازی آنان تاكید داشته باشند؛ البته از اهمیت كنترل استرس و اضطراب، اجتناب از خوردن كافئین، اجتناب از كشیدن سیگار یا قرار گرفتن در محیطی كه در آن سیگار كشیده شود، كنترل دیابت و رسیدن به وزن متعادل و حفظ آن نیز نباید غافل شد. چنانچه كودك مبتلا به فشارخون دائم شدید باشد و تغییر سبك زندگی اثری بر فشارخونش نداشته باشد، داروهای ضدفشارخون نیز توصیه می‌شود.

از سردرد تا خون‌دماغ شدن

اما فشارخون كودك با چه علائمی بروز می‌كند؟ دكتر شیروانی پاسخ می‌دهد: معمولا فشارخون‌های خفیف تا متوسط علائمی ندارد، اما ممكن است كودك كمی سردرد داشته باشد، از تاری دید شكایت كند، خوابش بد باشد، بی‌قراری كند و زود خسته شود؛ ولی وقتی فشارخون شدید می‌شود؛ سردرد شدید، احتمال تاری دید شدید، تپش قلب و خون‌دماغ شدن وجود دارد؛ بنابراین اگر كودكی خون‌دماغ شد، باید حتما فشارخونش گرفته شود، البته اگر كودك سردرد داشت نباید مدام والدین فكر كنند چشم‌های كودكشان ضعیف شده است، چون امكان دارد دچار فشارخون بالا شده باشد. اگر فشارخون شدید باشد، ممكن است كودك دچار تشنج شود و حتی خونریزی انتهای چشم پیدا كند و به طور موقت بینایی‌اش را از دست بدهد. درنوزادان نیز ممكن است بی‌قراری شدید و حتی عوارض فشارخون مانند مشكلات قلبی، كلیوی رخ دهد.

پیشگیری یعنی تحرك

پس تغییر سبك زندگی در بیماری‌های غیرواگیر در كنترل بسیاری از بیماری‌ها و از جمله فشارخون از هر اقدام دیگری مهم‌تر است. تغییر سبك زندگی به معنای جلوگیری از چاقی، كم‌تحركی و داشتن رژیم غذایی سالم است.

بر این اساس كودك نباید پنج ـ چهار ساعت در روز را به تماشای تلویزیون بپردازد. باید تماشای تلویزیون و بازی‌های كامپیوتری كاملا كنترل شده باشد. كودك باید فعالیت لازم را در طول روز داشته باشد. در مورد تغذیه نیز بهتر است والدین از تغذیه سالم از جمله لبنیات، میوه‌ها و سبزی‌ها برای كودك استفاده كنند. همچنین بهتر است والدین كودك را از سه سالگی هر سال برای بررسی نزد پزشك ببرند تا با كوچك‌ترین علامتی بتوانند سریع اقدام‌های لازم را انجام دهند.

پیاده‌روی؛ دشمن فشارخون

دكتر شیروانی به درمان‌های دارویی و غیردارویی فشارخون در كودك اشاره كرده و می‌گوید: در درمان‌های غیردارویی كودكان چاق باید به ورزش بپردازند و وزنشان را كاهش دهند. استاندارد ورزش، هفته‌ای پنج بار به‌مدت 50دقیقه است. اگر كودك دچار فشارخون به مدت شش ماه، پیاده‌روی سریع انجام دهد، می‌تواند 12 میلی‌متر جیوه فشارخونش را كاهش دهد. رژیم كم نمك نیز در درمان غیردارویی اهمیت دارد. بر این اساس رژیم غذایی كودكان باید سرشار از پتاسیم و كلسیم باشد؛ یعنی باید از آبمیوه‌هایی مانند آب پرتقال و لبنیات كم‌چرب زیاد استفاده شود. دارودرمانی نیز در مورد كودكانی توصیه می‌شود كه به فشارخون بالای ثانویه مبتلا هستند و نیز فشارخون آنها با ورزش و رژیم‌غذایی كنترل نشده است. انتخاب داروی مناسب برای شروع درمان فشارخون بالا در كودكان به نظر پزشك درمانگر و وضع كودك بستگی دارد.

این فوق‌تخصص اطفال تاكید می‌كند: نباید از یاد برد كودكانی كه یكی از والدین آنها مبتلا به فشارخون باشند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند و اگر والدین هر دو مبتلا باشند، این احتمال بسیار بیشتر می‌شود. همچنین فشارخون بالا روی قلب اثر نامطلوب دارد و باعث تخریب ثانویه كلیه‌ها می‌شود، حتی اگر كلیه‌های بیمار از ابتدا مشكلی نداشته باشد.پس كودكان دچار فشارخون غیر طبیعی باید بدقت تحت بررسی از نظر بیماری‌های قلبی و كلیوی قرار بگیرند.