سلامت نیوز: بعضی از افراد عاشق خواب هستند ولی بعضی دیگر می‌خوابند فقط به این دلیل که مجبورند. کیفیت و کمیت خواب تاثیر زیادی روی سلامتی جسمی و روانی ما دارد؛ به همین دلیل پژوهش‌های متعددی در مراکز علمی دنیا انجام شده که هدف از آنها یافتن عواملی است که روی خواب خوب تاثیر مثبت یا منفی دارد

بعضی از افراد عاشق خواب هستند ولی بعضی دیگر می‌خوابند فقط به این دلیل که مجبورند. کیفیت و کمیت خواب تاثیر زیادی روی سلامتی جسمی و روانی ما دارد؛ به همین دلیل پژوهش‌های متعددی در مراکز علمی دنیا انجام شده که هدف از آنها یافتن عواملی است که روی خواب خوب تاثیر مثبت یا منفی دارد.

این آزمایش‌ها به تدوین اصولی منجر شده‌اند که به آنها بهداشت خواب گفته می‌شود اما در این میان افراد غیرمتخصص هم بیکار ننشسته‌اند و ادعاها و توصیه‌های اثبات نشده فراوانی در این مورد مطرح کرده‌اند. دکتر خسرو صادق‌نیت، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس کلینیک خواب بهارلو در مورد درست یا غلط بودن تعدادی از شایع‌ترین ادعاهای مطرح شده در مورد خواب توضیح داده است.

گرما و سرمای زیاد محیط، خواب را مختل می‌کند؟
 از جمله مهم‌ترین عوامل موثر بر خواب، شرایط محیط خواب است. گرما یا سرمای زیاد هر دو می‌توانند خواب فرد را مختل کنند؛ همان گونه که نور و سر و صدای محیط هم بر خواب تاثیر می‌گذارند. برای یک خواب راحت باید محیط مناسبی وجود داشته باشد؛ برای مثال دمای هوا متعادل باشد، نور وجود نداشته باشد و سر و صدا هم فرد را آزار ندهد

همه افراد به 8 ساعت خواب شبانه نیاز دارند؟
نیاز افراد به خواب در سنین و شرایط مختلف متفاوت است. یک فرد بالغ در شرایط عادی به هفت و نیم تا هشت و نیم ساعت خواب نیاز دارد اما در صورتی که به صورت معمول بیشتر از نه ساعت و نیم می‌خوابد باید دلیل آن را پیدا کرد. خوابی که کمتر از حد نیاز باشد هم مشکل‌ساز است و باید علت‌یابی شود.

اما افرادی که در سن بلوغ هستند یا کمتر از 8 سال دارند، کسانی که فعالیت‌های سنگین مثل ورزش‌های حرفه‌ای انجام می‌دهند یا فعالیت‌های فکری زیاد دارند (مثل دانش‌آموزان و دانشجویان به‌خصوص در فصل امتحان‌ها یا در مقطع آمادگی برای کنکور) به خواب بیشتری نیاز پیدا می‌کنند.

همچنین ابتلا به بعضی بیماری‌ها به ویژه بیماری‌های عفونی نیاز به خواب را افزایش می‌‌دهد که به نوعی مکانیسم دفاعی بدن برای مبارزه بهتر با میکروب‌هاست. مصرف برخی داروها مانند داروهای ضداضطراب و افسردگی، داروهای درمان تشنج و ضدحساسیت و بسیاری از داروهای دیگر می‌تواند اثر خواب‌آوری داشته باشد. از سوی دیگر بیماری‌ها و اختلال‌های خواب نیز می‌توانند کیفیت خواب را کاهش ‌دهند و باعث افزایش نیاز فرد به خواب ‌شوند. به طور کلی یکی از علائم ابتلای فرد به این اختلال‌ها، خواب‌آلودگی در طول روز است.
 
اگر قبل از خواب غذاهای چرب و سنگین بخوریم کابوس می‌بینیم؟
یکی از توصیه‌های مهم این است که فرد دو تا سه ساعت قبل از خواب شام سبکی بخورد. گرسنه خوابیدن یا  خوردن غذاهای سنگین و پرچرب، هر دو می‌توانند خواب را مختل کنند و کیفیت آن را کاهش دهند اما ارتباط مستقیمی بین شام سنگین و کابوس وجود ندارد. کابوس دیدن می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد از جمله مشکلات هورمونی، پرکاری تیروئید، استرس طی روز و مشکلات روانی.

خواب خیلی زیاد یا کم، جان ما را تهدید می‌کند؟
بین کمیت خواب و افزایش احتمال مرگ ارتباط مستقیمی وجود ندارد ولی اختلال‌های خواب که به بی‌خوابی، کاهش کیفیت خواب، نیاز افراد به خواب بیشتر و خواب‌آلودگی آنها منجر می‌شوند، ممکن است خطرهایی برای افراد ایجاد و جان آنها را تهدید کنند؛ برای مثال در صورتی که فرد خروپف می‌کند ممکن است به اختلال‌های تنفسی و قطع تنفس در خواب هم مبتلا باشد که یکی از نشانه‌های آن خواب‌آلودگی است.

در صورتی که خروپف فرد همراه با خواب آلودگی طی روز باشد نشانه ابتلا به اختلال بسیار خطرناکی در طول خواب است. این اختلال احتمال سکته قلبی و مغزی و بروز تصادف‌های مرگبار در رانندگی و حادثه‌های شغلی را افزایش می‌دهد. همچنین می‌تواند باعث بروز مشکلاتی چون چاقی، دیابت و افزایش فشارخون شود.

کم‌خوابی اگر محدود به یک یا دو ساعت برای یک یا دو شب باشد مشکل‌ساز نیست ولی در صورتی که فرد بیشتر شب‌ها به سختی به خواب می‌رود و ساعت‌های کمی می‌خوابد عوارضی خواهد داشت که از جمله می‌توان به کاهش قدرت یادگیری و تمرکز، احساس خستگی و خواب‌آلودگی در طول روز و افزایش احتمال تصادف‌های رانندگی و حوادث شغلی اشاره کرد. همچنین کم‌خوابی در درازمدت باعث ایجاد یا افزایش تحریک‌پذیری و احساس افسردگی می‌شود

پیاده‌روی قبل از خواب باعث می‌شود خواب بهتری داشته باشیم؟
ورزش در طول روز یکی از مهم‌ترین اصول بهداشت خواب است و می‌تواند خواب خوبی را به ارمغان آورد اما به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود دو تا سه ساعت قبل از خواب افراد پیاده‌روی یا هر ورزش دیگری انجام دهند و تا آن زمان ورزش باید خاتمه یابد.

خواب سنگین از خواب سبک بهتر است؟
خواب طبیعی مراحل مختلفی دارد که هر یک از این مراحل در طول شب به تناوب تکرار می‌شود. در شرایط طبیعی 50 درصد خواب فرد را خواب سبک و نیمه سبک و 50 درصد دیگر را خواب سنگین و خواب رویا (مرحله‌ای که فرد در آن خواب می‌بیند) تشکیل می‌دهد. خواب‌های سنگین و رویا، خواب‌های باکیفیتی هستند که باعث می‌شوند فرد از خواب خود لذت ‌ببرد.

با وجود این، خواب‌های سبک و نیمه سبک هم از جمله قسمت‌های مهم خواب‌ طبیعی هستند اما اگر نسبت این خواب‌ها به هم بخورد و درصد خواب سبک افزایش یابد، باید علت‌یابی شود. درصد خواب عمیق و رویا به صورت معمول افزایش نمی‌یابد.
منبع:‌ همشهری تندرستی