سلامت نیوز : كمردرد از آن دردهای رایجی است كه بسیاری از افراد آن را تجربه كرده‌اند. مطابق بررسی‌های انجام شده در بسیاری از كشورهای توسعه یافته، 80 درصد بزرگسالان دست‌كم یك بار در طول عمرشان با این درد دست و پنجه نرم كرد‌ه‌اند. از آنجا كه كمردرد در بسیاری از موارد مردافكن است، هنگام حمله به فرد، او را از ادامه روند طبیعی زندگی باز می‌دارد و زمینگیر می‌سازد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از سیب ؛ به همین دلیل علاوه بر هزینه‌های درمانی، خسارات مالی ناشی از خانه نشینی افراد را نیز به دنبال خواهد داشت. هر چند 90 درصد افراد مبتلا ظرف مدت چهار تا شش هفته و از طریق شیوه‌های ساده درمان می‌شوند، اما در 10 درصد بقیه، كمردرد مزمن بروز می‌كند كه گرفتاری‌های فراوانی به بار می‌آورد. متاسفانه افراد بسیاری هنگام بروز كمردرد هرگز به پزشك مراجعه نمی‌كنند و صرفا به خوددرمانی و مصرف مسكن‌ها بسنده می‌كنند. این افراد مطمئنا اطلاع چندانی از ماهیت این درد و تبعات و عوارض آن ندارند؛ عوارضی كه گاه ممكن است خسارات جبران‌ناپذیری در پی داشته باشد.

كمردرد به دسته وسیعی از دردها گفته می‌شود كه دامنه تاثیرشان به محدوده كمر منحصر نمی‌شود و گاهی اعضا و نواحی دیگر بدن را نیز درگیر خود می‌كند. طبیعتا این دردها ناشی از یك عامل مشخص و واحد نیست، بلكه عوامل گوناگون فراوانی در بروز آنها دخالت دارد. به دلیل همین گستردگی و تنوع، این دردها را به گونه‌های مختلفی دسته‌بندی كرده‌اند. رایج‌ترین دسته‌بندی‌های انواع كمردرد عبارت است از:

1 ـ كمردردهای حاد، كمردردهای مزمن: كمردردهای حاد، دردهای ناشی از وارد آمدن ناگهانی فشار یا اصابت ضربه ناگهانی به كمر یا حاصل اختلالاتی نظیر آرتروز است. این دردها - كه به كمردردهای كوتاه‌مدت نیز معروف است - عموما عمری چند روزه داشته و در مواردی ممكن است حداكثر تا دو، سه هفته طول بكشد. در مقابل این دردها، كمردردهای مزمن قرار دارد كه نسبت به كمردردهای حاد از شیوع بسیار كمتری برخوردار بوده و البته در بسیاری از موارد تشخیص علل آنها نیز بسیار دشوار است. این دردها عموما بیش از دو ماه طول می‌كشد و حالت پیشرونده دارد، یعنی با گذشت زمان وخیم‌تر می‌شوند.

2 ـ‌ كمردردهای موضعی، كمردردهای انتشاری، كمردردهای راجعه: مبنای این دسته‌بندی، ناحیه بروز درد و تا حدی نیز شكل و شمایل بروز درد است. كمردردهای موضعی همان‌گونه كه از نامشان پیداست در یك نقطه یا ناحیه مشخص از كمر بروز می‌كند و در همان‌جا می‌ماند و به سایر بخش‌ها یا نواحی مانند پاها سرایت نمی‌كند. این دردها عموما عامل ناشناخته‌ای دارد. در مقابل دردهای موضعی، دردهای انتشاری و نیز دردهای راجعه قرار دارد. پای این دو نوع درد یك جا بند نمی‌شود. دردهای انتشاری كه معروف‌ترین آن درد سیاتیك است، منتشر می‌شود یا به عبارت ساده‌تر راه می‌افتد و به بخش‌های دیگر بدن سرایت می‌كند. عامل این دردها ممكن است آسیب‌دیدگی یكی از دیسك‌های ستون مهره‌ها باشد كه البته صدایش از جای دیگری خارج از ناحیه كمر در می‌آید. در كنار دردهای انتشاری، دردهای راجعه قرار دارد كه در یك نقطه ثابت و متمركز نمی‌ماند، انگار كه دائم حركت می‌كند. یكی از مشخصه‌های مهم دردهای راجعه، علاوه بر حركت درد، آن است كه مدام می‌گیرد و رها می‌كند و ثبات ندارد.

زنگ‌های خطر

افراد بسیاری می‌گویند كمردردشان بدون هیچ‌گونه اقدام درمانی بهبود یافته و به همین دلیل توصیه می‌كنند این درد را چندان هم نباید جدی گرفت. درست است كه این موضوع به لحاظ علمی مورد تائید است و بسیاری از موارد كمردرد به خودی خود خوب می‌شوند، اما توصیه این افراد چندان مورد تائید علم پزشكی نیست. كمردرد عوارض گوناگونی دارد كه شاید هرگز به مخیله مبتلایان خطور نكند. در پایان این نوشته به یكی از عوارض بسیار عجیب آن اشاره خواهیم كرد، اما در كنار این عوارض، نكته مهم دیگری هم وجود دارد: اگر كمردرد با علائم دیگری همراه باشد می‌تواند نشانه بروز بیماری‌هایی جدی به شمار برود. به همین دلیل بروز كمردردهای با مشخصات زیر را كاملا جدی بگیرید و بی‌درنگ به پزشك متخصص مراجعه كنید:

ـ دردهای شدیدی كه از طریق كمپرس یخ، استراحت یا استفاده از مسكن‌های معمولی و مجاز از بین نمی‌رود.

ـ كمردردهای ناشی از حادثه‌ای كه بتازگی اتفاق افتاده: تصادف، افتادن از بلندی یا جراحت

ـ كمردردی كه ماندگار است و هر چه می‌گذرد شدیدتر می‌شود

ـ كمردردی كه شب هنگام شدیدتر می‌شود

ـ كمردردی كه با دردهای شكمی همراه است

ـ كمردردی كه با درد در ناحیه سینه همراه است

ـ‌ كمردردی كه با تب همراه است

ـ كمردردی كه بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع را به همراه دارد

ـ كمردردی كه با ضعف ماهیچه‌ای و نیز احساس سوزش، درد یا بی‌حسی در نیم تنه پایینی، پاها یا دست‌ها همراه است.

اینها ممكن است علائمی از بیماری‌هایی نظیر پوكی استخوان، سرطان یا ضعف سیستم ایمنی باشد.

پزشكان چه می‌كنند؟

آنچه در وهله نخست در تشخیص نوع كمردرد اهمیت دارد، سابقه درد و نیز وضع سلامت بیمار است. به همین دلیل پزشك معالج پیش از هر اقدامی درباره موارد فوق نكاتی را از بیمار خواهد پرسید. بویژه این كه پزشك درصدد آن است كه بداند درد از چه زمانی و چگونه، یعنی تحت چه عوامل احتمالی بروز كرده است. در ضمن این كه شما درد را چگونه احساس می‌كنید در تعیین نوع بیماری بسیار موثر است.

كمردرد ممكن است خفیف یا شدید باشد و ممكن است به صورت سوزش بروز كند. ممكن است از جمله دردهای دارای ضربان باشد یا به اصطلاح مثل نبض بزند، ممكن است دردی ماندگار باشد و دائم احساس درد داشته باشید یا این كه دردی متناوب باشد یا اصطلاحا بگیرد و ول كند و... هر یك از این انواع درد نشان‌دهنده نوع خاصی از بیماری است و برای پزشك معالج معنای خاصی دارد. در كنار توصیف شما از درد، عامل بروز درد نیز بسیار مهم است.

پس از توصیف شما از درد و پاسخ به سوالات و بیان سابقه بیماری قبلی‌تان، پزشك معالج ممكن است برایتان آزمایش خون و نیز عكس بنویسد تا بتواند بدقت بیماری‌تان را تشخیص دهد.

آنچه چشم‌ها نمی‌بیند

در تشخیص مشكلات ناحیه كمر و به تناسب وضع و سوابق بیمار، پزشك معالج ممكن است یكی از شیوه‌های رایج عكسبرداری زیر را در دستور كار قرار دهد.

عكس​با اشعه‌ایكس: در این شیوه مرسوم اشعه‌ایكس را با شدت كم بر بدن بیمار می‌تابانند تا بتوانند استخوان‌ها و ساختار اسكلتی فرد را در ناحیه عكسبرداری بر یك فیلم رادیولوژی ثبت و آن را بدقت مورد بررسی كنند. پزشك زمانی عكس اشعه‌ایكس را تجویز می‌كند كه بین شكستگی، خارج‌شدن ستون مهره‌ها از راستای خود یا هر عاملی كه مستقیما به استخوان‌ها در ناحیه كمر مربوط می‌شود، مردد باشد.

سی.‌تی.‌اسكن: سی.‌تی.‌اسكن به پزشك معالج اجازه می‌دهد ساختمان ستون مهره‌ها و نخاع را دقیق‌تر از عكس‌های اشعه ایكس مورد بررسی قرار دهد. در این روش، مجموعه‌ای از عكس‌های دوبعدی تهیه‌شده از ناحیه كمر، به كمك رایانه به یك عكس سه‌بعدی تبدیل می‌شود. پزشك ممكن است برای بررسی دقیق‌تر مسائل احتمالی نظیر فتق دیسك، وجود تومور یا تنگی مجرای نخاع در ستون مهره‌ها دستور انجام سی‌تی‌اسكن را صادر كند.

ام‌.آر.آی: در ام‌.آر.آی از یك میدان مغناطیسی قوی به جای تاباندن پرتو برای عكسبرداری استفاده می‌شود. برخلاف اشعه‌ایكس كه فقط ساختمان استخوانی بدن را نشان می‌دهد، ام.‌آر.آی تصویر واضحی از بافت‌های نرم، یعنی رباط‌ها، تاندون‌ها و رگ‌های خونی نیز به دست خواهد داد. پزشك متخصص زمانی دستور انجام ام.‌آر.آی را می‌دهد كه درباره مشكلاتی مانند عفونت، تومور، التهاب یا فشار بر رشته‌های عصبی تردید داشته باشد. به علاوه، انجام ام.‌آر.آی هنگامی كه درد بیش از سه تا شش هفته طول بكشد نیز لازم است.

عوامل موثر بر كمردرد

هرچند همه افراد ممكن است به كمردرد مبتلا شوند، برخی عوامل خطر بروز این درد را افزایش می‌دهد. طبعا با آگاهی از این عوامل تا حد زیادی می‌توان برای پیشگیری از كمردرد اقدام كرد.

سن: افزایش سن، تاثیر مستقیمی بر بروز كمردرد دارد. نخستین حمله‌های كمردرد عموما بین سی تا چهل سالگی رخ می‌دهد و هر چه سن افراد بالاتر رود، شیوع بیشتری می‌یابد.

میزان تناسب اندام: كمردرد بیشتر در میان افرادی شایع است كه اندام و هیكل متناسبی ندارند. یكی از مهم‌ترین عوامل در این زمینه ماهیچه‌های ضعیف كمر و ناحیه شكم است؛ زیرا بر اثر ضعف این ماهیچه‌ها ستون مهره‌ها از پشتیبانی لازم برخوردار نخواهد بود. توجه داشته باشید مطابق بررسی‌های علمی، افرادی كه هفته‌ای یكبار ورزش سنگین می‌كنند بیشتر از افرادی كه هر روز نرمش و ورزش سبك را دنبال می‌كنند، در معرض خطر ابتلا به كمردرد قرار دارند.

تغذیه: رژیم غذایی شامل چربی و كلسترول بالا، آن هم در كنار زندگی بی‌تحرك، می‌تواند منجر به چاقی شود كه مطمئنا بر كمر فشار وارد خواهد آورد.

وراثت: ردپای وراثت در بروز كمردرد نیز دیده می‌شود. پژوهش‌های علمی نشان می‌دهد برخی علل بروز كمردرد، مانند مشكلات دیسك، ممكن است ناشی از عوامل ژنتیك باشد.

استعمال دخانیات: هرچند دخانیات مستقیما سبب بروز كمردرد نمی‌شود، اما می‌تواند خطر بروز كمردرد و دردهای سیاتیكی را افزایش دهد. (درد سیاتیكی درواقع كمردردی است كه به نشیمن‌گاه یا پاها نیز سرایت می‌كند و حاصل فشار وارد بر عصبی به نام سیاتیك است.) برای مثال، استعمال دخانیات می‌تواند مانع رسیدن مواد غذایی به دیسك‌های ستون مهره‌ها در ناحیه كمر شده و به این ترتیب سبب بروز درد در این ناحیه شود. بعلاوه سرفه‌های مكرر در افرادی كه مصرف سیگارشان بسیار بالاست می‌تواند سبب بروز كمردرد شود. همچنین از آنجا كه بسیاری از افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیرسیگاری فعالیت ورزشی مناسب و اندام متناسبی ندارند و عموما از سطح سلامت پایین‌تری برخوردارند، خطر بروز كمردرد در آنها بیشتر است. در كنار همه اینها، استعمال دخانیات می‌تواند روند درمان را كند كرده و زمان ابتلا به درد را در افرادی كه دچار جراحت در ناحیه كمر شده یا مورد عمل جراحی كمر قرار گرفته‌اند یا از شكستگی استخوان‌ها رنج می‌برند، طولانی سازد.