به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ شانه خالی كردن نهادها و مسازمان متولی پیشگیری از آسیبهای اجتماعی از زیر بار مسئولیت آنقدر تكرار شده كه دیگر هیچ حرفی برای انتقاد به این سازمانها باقی نمیماند. سازمان بهزیستی به عنوان بزرگترین سازمان متولی پیشگیری از آسیبهای اجتماعی در كشور از مهمترین سازمانهایی است كه انگشت اتهام كم كاری در این زمینه به سوی آن نشانه رفته است و این كم كاری را حتی میتوان در صحبتهای مدیران این سازمان نیز مشاهده كرد، آنجاییكه از ناتوانی بهزیستی از مقابله با كمپهای ترك اعتیاد غیرمجاز صحبت میشود. این در حالی است كه از سال 87 برنامهریزی برای كنترل آسیبهای اجتماعی در بهزیستی آغاز شده و بودجهای نیز به دفتر آسیبهای بهزیستی اختصاص داده شده كه طی 5 سال بودجه این دفتر 10 برابر شده است اما مدیران این سازمان تاكنون نهتنها گزارشی از كارنامه خود در پیشگیری و مقابله با آسیبهای اجتماعی ارائه نكردهاند بلكه همواره از كمبود بودجه گلایه كردهاند. این در حالی است كه به گفته دكتر مجید ابهری، آسیبشناس«تغییر و تحولات پی در پی در این سازمان و گزینشهای سلیقهای در سطوح مدیران عالی و میانی آن باعث تزلزل شغلی در نیروهای بهزیستی شده و اظهار ناتوانی این سازمان در مقاطع مختلف باعث شده تا بودجههای قابل ملاحظهای به این سازمان تعلق بگیرد اما در عمل كار قابل توجهی ارائه نشد.»
مهناز بزرگیان- جامعهشناس- میگوید: «نمیشود آسیب را تولید كنیم بعد برای كنترل آن بودجه بگذاریم چرا كه مسبب بروز آسیبها معضلات فرهنگی،مدیریتی و اقتصادی است و با اختصاص بودجه به تنهایی حل نمیشوند. الان مشكلات جامعه طوری شده تا مشكلات زیر بنایی حل نشود نمیتوان آسیبها را كنترل كرد. به عقیده وی، طی مدت كوتاهی تغییرات زیادی در جامعه بهوجود میآید و نمیتوان برنامهریزی برای هیچكاری انجام داد پس وقتی ثبات وجود نداشته باشد برنامهریزی هم معنی نمیدهد. این در حالی است كه سازمان بهزیستی به عنوان متولی قانونی برخورد با آسیبهای اجتماعی در كشور معرفی شده اما در كنار فعالیتهای نه چندان چشمگیر این سازمان، سازمانهای مردم نهاد بدون گرفتن هیچ بودجه و هزینهای از دولت وظیفه نگهداری از ایتام، معلولان، سالمندان یا ترك اعتیاد را به عهده گرفتهاند.
آسیبهای زیر پوستی در شهر
وجود آسیبهای اجتماعی پنهان و زیر پوستی در شهر و افزایش این آسیبها طی سالهای گذشته موضوع دیگری است كه میتوان نشانههایی از آنها را درگوشه گوشه شهر مشاهده كرد. ابهری در این باره میگوید: بهزیستی با بهرهگیری از حمایت نهادهای انتظامی و قضایی، ماموریت قانونی دارد تا با این مسائل برخورد كند اما بهانههای واهی مسئولان این سازمان درخصوص كمبود بودجه و... باعث شده تا نهادهایی چون شهرداری بدون اینكه وظیفهای در این باره داشته باشد، وارد عمل شده و اقدام به جمعآوری معتادان خیابانی، كارتنخوابها و كودكان كار و خیابانی كند و خدمات قابل ملاحظهای را در كمپهایی كه به این منظور اختصاص داده به این آسیب دیدگان ارائه كند. ابهری در این باره میگوید: درخصوص جمعآوری كودكان خیابانی شهرداری تهران قوه اجرایی ندارد و اگر قوه قضائیه این اختیار را به شهرداری تفویض كند میتوان این كودكان را كه منظره شهری را بسیار زشت كردهاند از معابر جمعآوری، طبقهبندی و ساماندهی كرد.
اما نبود متولی مشخص و سرگردان شدن آسیبهای اجتماعی در دالانهای بوروكراسی اداری باعث شده تا علاوه بر افزایش آسیبدیدگان اجتماعی، افراد دیگری هم در معرض انواع آسیبها قرار بگیرند و به این ترتیب زنجیره ناهنجاریهای اجتماعی هیچوقت گسسته نمیشود. دكتر ابهری میگوید:تعیین متولی مشخص برای پیشگیری از آسیبهای خیابانی در موضوعات مختلفی چون كودكان كار، زنان خیابانی، معتادان، دختران فراری و حمایت و ساماندهی این افراد میتواند به سلامت اخلاقی جامعه و خانواده كمك كند. به عقیده وی سیاستزدگی دولت و نهادهای متولی در كمتر از یك دهه گذشته باعث شده تا به برنامهریزیهای اجتماعی توجهی نشود. مهناز بزرگیان- جامعهشناس- نیز با اشاره به سیاستزدگی دولتها و توجه كمتر به آسیبهای اجتماعی میگوید: سرعت تولید مسائل اجتماعی در جامعه بیشتر از سرعت حل آنها بوده و تا زمانی كه مشكلات زیر بنایی حل نشود نمیتوان به كنترل آسیبها امیدوار بود. افزایش تورم، رشد افسار گسیخته قیمتها و افزایش فقر در لایههای مختلف اجتماعی باعث شده تا اختلافات خانوادگی و طلاق در بین قشرهای پایین دست جامعه بیشتر شود.ابهری با اشاره به این مسائل میگوید: آمار اختلاس و رشوه در 10 سال گذشته در تاریخ ایران بیسابقه بوده هر چند كه فقط برخی از این مسائل به اطلاع افكار عمومی رسیده و در رسانهها منعكس شده و بخشی از آنها هم مخفی مانده است.
به گفته وی عمیقتر شدن فاصله طبقاتی تا آنجا كه ماشینهای چند میلیاردی در مقابل چشمان افرادی كه توانایی تهیه داروهای فرزندشان بیمارش را ندارند باعث دلزدگی آنها از نظام و ناامیدی او از عدالت اجتماعی میگردد. یا وقتی یك جوان 20 ساله از اتومبیل یك میلیارد تومانی پیاده میشود یا یك خانم هنرپیشه اتومبیل چند صد میلیون تومانی سوار میشود كسی كه در طول ماه گوشت و مرغ به خانه نبرده چه حالی پیدا میكند؟
ظهور طبقات نوكیسه در یك دهه گذشته
ظهور طبقه نوكیسهای كه به دلالی در كشور مشغول هستند و پولهای باد آورده پارو میكنند یكی دیگر از مسائلی است كه طی كمتر از یك دهه گذشته در كشور نمود زیادی پیدا كرده است. افرادی كه برای حیوانات خانگی خود جشن تولد و عروسی میگیرند یا برای از هم پاشیدن یك زندگی مشترك در تالارهای عروسی جشن طلاق بر گزار میكنند. آسیبهایی كه روز به روز بیشتر میشود اما مسئولان چشمهای خود را بر آنها بستهاند و هیچ اقدامی انجام نمیدهند. طغیان نوكیسهها موضوعی است كه ابهری به آن اشاره كرده و میگوید:این افراد پولهای باد آورده را در آشفته بازار كشور به جیب زدهاند و هیچكس هم جلودار آنها نیست. به همین دلیل است كه در زمان نام نویسی برای انتخابات شوراهای اسلامی بسیاری از افراد اعم از هنر پیشه، ورزشكار و صاحبان مشاغل مختلف دیگر خود را شایسته عضویت در شورای شهر تهران میبینند و تصور میكنند با حضور در این شورا میتوانند از مزایای بسیار آن استفاده كنند.
آسیبهای اجتماعی به عنوان ضایعات رفتاری و ناهنجاریهای انسانی در هر جامعهای وجود دارند و شدت و ضعف آنها بستگی به مدیریت اجرایی جامعه در پیشگیری، كنترل و درمان آنها دارد. متاسفانه در كشور ما بخشهایی از نظام نمیتوانند آنطور كه باید و شاید وظایف خود را انجام دهند، مثلا فراهم نكردن شغل برای متقاضیان كار، خود سبب میشود تا عدهای از آنها به فساد روی آورند. برای اینكه افراد بتوانند به جامعه پیوند بخورند، چند مسئله یعنی تعهد، ایمان و سرمایهگذاری باید وجود داشته باشد و یك نظام اجتماعی باید برای تمامی افراد خود برنامه آموزشی مثبت داشته باشد و آنها را بهكار گیرد. این درسهایی است كه آموزههای دینی اسلام نیز به فراوانی توصیه میكنند كه برای تمامی لحظههای خود بهلحاظ فردی و اجتماعی برنامه داشته باشید. اما اگر نظام اجتماعی برای افراد خود برنامه و كار مثبت داشته باشد، میتواند جامعه را مدیریت كند؛ اما اگر نتوانست این كار را انجام دهد، این افراد، كار دست نظام میدهند.
در جامعه ما بسیاری از افراد طبقه بالا هستند كه نیازی به حقوق ماهانه هم ندارند؛ اما چون برای آنها مشغولیتی ایجاد نكردهایم و به كار گرفته نشدهاند، تا ساعت 4 بعد از ظهر در منزل استراحت میكنند و ساعت 4 بعد از ظهر اگر این قشر، بدون اینكه عمل خلافی انجام دهند فقط در خیابان ظاهر شوند، اولین معضل بزرگ، ترافیك خواهد بود، این در حالی است كه این قشر، با برخورداری از انواع تغذیه خوب و ظاهر شدن با انواع لباسها و رنگهای متنوع، بمبی از نیازهای جنسی هستند كه جامعه را با مشكل جدی مواجه میكنند.
نظر شما