به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران ؛ كودكان با نخستین محیطی كه آشنا میشوند خانواده است و نخستین افرادی كه با او در معاشرت و ارتباط هستند والدین آنها به شمار میروند. از این رو مسیر زندگی فردی و اجتماعی را از آنان و محیط خانواده میآموزند. پدر و مادر به عنوان والدین و حامیان فرزندان تأثیرگذارترین نقش را ایفا میكنند. هریك از والدین شیوههای خاصی برای تربیت فرزندان به كار میگیرند كه در حقیقت این روشهای تربیتی بازتاب شخصیت خودشان است. پس از آموزش در محیط خانواده است كه فرد قدم به عرصههای اجتماعی گستردهتری میگذارد و تمام آموزههایی كه از والدین و محیط خانواده آموخته را در محیطهای وسیعتر به مرحله اجرا درمیآورد. به همین دلیل است كه از دیدگاه كارشناسان علوم رفتاری و جامعهشناسان خانواده نقش اصلی در پرورش ویژگیهای انسانی و رشد كامل افراد دارد.
كانون خانواده
اجتماعی شدن یا جامعهپذیری مرحلهای است كه توسط آن افراد الگوهای جامعه یا گروه خود را فرامیگیرند و آنها را به عنوان بخشی از رفتار خود به نمایش میگذارند. اجتماعی شدن مجموعهای از تغییرات و تحولاتی است كه فرد به واسطه آن هنجارها، ارزشها و مهارتهای جامعه را میآموزد. افراد از طریق جامعه پذیری یا اجتماعی شدن فرهنگ جامعه و چگونگی عملكرد هماهنگ و مورد پذیرش اجتماع را به اعضای دیگر خانواده و جامعه میآموزند.
دكتر قربانعلی ابراهیمی، جامعهشناس و مدرس دانشگاه با اشاره به این كه یكی از منابع شكلگیری رفتار و شخصیت افراد، خانواده به ویژه پدر و مادر هستند میگوید: به طور كلی فرزندان در ابتدا در محیط خانواده و در كنار والدین خود اجتماعی میشوند. بخش اساسی و بنیادی شخصیت افراد تا حد زیادی متاثر از رفتارهای والدین است.
والدین الگوی اصلی رفتار در سن كودكی برای فرزندان خود هستند بنابراین اعضای خانواده به ویژه پدر و مادر در شكلگیری رفتار كودكان و همچنین رفتارهای درست و نادرست نقش مهمی دارند. بسیاری از مطالعات انجام شده نشان میدهد افراد بسیاری از رفتارهای ناشایست مانند خشونت، پرخاشگری، برخوردهای فیزیكی و كلامی نامناسب و ... را برای نخستین بار از محیط خانواده و نوع تعاملات بینفردی و رفتارهای والدین خود فرا میگیرند. البته باید خاطرنشان كرد نقش رسانه و گروه همسالان در برخی موارد نیز تاثیرگذار و عاملی قوی به شمار میرود و در شكلگیری رفتار افراد بیتاثیر نیست.
تربیت و عواطف اجتماعی به عنوان مهمترین ویژگیهای نظام انسانی است كه از خانواده آغاز میشود و در این میان توجه به نقش محوری زن به عنوان ستون اصلی عاطفه و تربیت حائز اهمیت است. در محیط خانواده و عرصههای گستردهتر اجتماعی برجستهترین نقش به عهده مادر است. آغوش مادر نخستین جایی است كه كودك در آن آرامش را تجربه میكند به همین علت نقش مادر تاثیر بسزایی در پرورش یك شخصیت كامل دارد.
آداب و رسوم اجتماعیشدن
از همان دوره كودكی است كه كودكان آداب و رسوم اجتماعیشدن را فرا میگیرند و روشهای درست در تربیت فرزندان و انتخاب صحیح سبك فرزندپروری است كه تاثیر مستقیم بر عزتنفس فرزندان دارد. همچنین كنشها و واكنشهای والدین در ارتباط با یكدیگر و تعامل با فرزندان باتوجه به تناسب ماهیت و كیفیت واكنش است كه اثری بالقوه بر عزتنفس كودكان دارد.
این مدرس دانشگاه در ادامه میگوید: برخی تاثیرات به شكل ایجابی صورت میگیرد.
از این رو نوع مكالمات، برخوردهای پدر و مادر، نوع رفتار والدین با فرزندان دیگر و اقوام و وابستگان در رفتار كودكان نهادینه میشود. زیرا كودكان از نوع برخوردها تقلید كرده و آنها را در زندگی به عنوان یك الگوی مورد قبول به كار میگیرند. به همین دلیل است كه در كانون خانواده پررنگترین نقش را به مادر دادهاند. همچنین حضور نداشتن والدین در خانه و در كنار فرزندان یكی دیگر از مسائلی است كه باعث آسیب بیشتر به تربیت فرزندان میشود. تحقیقات و بررسیها حاكی از آن است رفتار والدین به طور مستقیم رفتار كودكان را شكل نمیدهد بلكه به طور غیرمستقیم و با ایجاد فضای خالی و خلأ در روابطشان مشكلاتی پدید میآید كه زمینهساز بسیاری از انحرافات اجتماعی و خانوادگی میشود. یكی از نكاتی كه باعث میشود كودكان و نوجوانان به رسانه گرایش پیدا كنند نداشتن فضای مناسب عاطفی و تعاملات مثبت در خانواده است.
بسیاری از رسانههای تصویری رفتارهای نامناسب و خشونتآمیز را به كودكان یاد میدهند و كودكان كه آماده پذیرش هر نوع رفتاری هستند از این منابع الگوهای منفی را دریافت میكنند.بنابراین دوستی، همفكری، همدلی و كنشهای مثبت میان والدین و فرزندان در شكلگیری شخصیت و تربیت صحیح اهمیت بسزایی دارد.
نظارت والدین
نداشتن نظارت كافی والدین بر رفتارهای كودكان به ویژه در زمانهایی كه والدین در خانه حضور ندارند باید مورد توجه قرار گیرد. استفاده بیش از حد كودكان و نوجوانان از ابزارها و وسایلی مانند ماهواره و اینترنت باعث میشود كه هنجارهای درون خانواده شكسته شده و الگوهای رسانهای جایگزین شود.
والدین باید آگاه باشند كه فقط تامین نیازهای اولیه و ضروری كودكان مانند تغذیه و پرورش جسمانی آنها وظیفه اصلیشان نیست بلكه رشد و پرورش روانی در جایگاه مهمتری قرار دارد. گاهی اوقات به علت ناآگاهی، بیتوجهی و سهلانگاری برخی از والدین در مسیر رشد و تربیت بسیاری از كودكان و نوجوانان با نابسامانیهایی مواجه میشوند. در مواردی دیده شده است كه برخی نوجوانان كه در مسیر انحرافی كشیده شدهاند عامل اصلی انحرافاتشان خانواده و برخورد والدین بوده است.
وقتی در زندگی خانوادگی، والدین دچار روزمرگی شوند و مدام به فكر تصاحب پول و ثروت باشند از فرزندان خود غافل شده و نوجوانان و جوانان ناخواسته و از روی نداشتن آگاهی و ندانستن مسیر درست زندگی فردی و اجتماعی به سوی آسیب گام برمیدارند. بنابراین پدر و مادر نباید در امر تربیت سهل انگاری و موضوع تربیت را مسألهای ساده تصور كنند.
نظر شما