به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا ؛ پرستاری که پس از یک ماه و نیم بستری در بخش مراقبتهای ویژه و دست و پنجه نرم کردن با مرگ رو به بهبود رفت، چندین ماه خانه نشین بود و به اذعان نجاتیان، رییس هیئت مدیره نظام پرستاری مشهد؛ " پنج ماه مرخصی بدون حقوق گرفت و تمام هزینههای درمانش را خودش تقبل کرد و بعدها به علت مصاحبه با رسانهها از سوی مسئولان دانشگاه علوم پزشکی محل خدمتش تهدید شد و تصمیم گرفت سکوت کند."
کم نیستند نمونههایی از این دست. همین چند وقت پیش پرستار دیگری به علت تماس با یک بیمار مبتلا به مننژیت شد و سیستم درمانی کشور هیچ حمایتی از او نکرد.
حالا خطر بیمار ایدزی شدن، بیمار هپاتیتی شدن و ... را کنار تمام اتفاقاتی بگذارید که به علت عدم وجود امنیت کافی، پرستاران و سایر کارکنان بیمارستان را در معرض خطر و انواع خشونتها قرار میدهد. بد نیست یادمان بیاید که سالهای پیش دوپرستار در فسا، یک پرستار در یاسوج، یک پرستار در بیمارستان امام خمینی(ره) و ... به علت درگیری خانوادههای بیماران دچار مصدومیت شدند و برخی از آنها ناچارند تا پایان عمر با معلولیت زندگی کنند.
با مرور تمامی این خطرها، این پرسش به ذهن متبادر میشود که وزارت بهداشت به عنوان رکن اساسی تامین و حفظ سلامت آحاد مردم، برای برای تامین امنیت و سلامت حرفهای این گروه از کارکنانش چگونه عمل میکند؟
به گفته مسئولان امور پرستاری، تاکنون هیچ قانون مشخص و ویژهای برای حمایت از پرستاران در برابر آسیبهای شغلی در نظام سلامت کشور به رشته تحریر در نیامده و اجرایی نشده است.
احمد نجاتیان، رییس هیئت مدیره نظام پرستاری مشهد در این باره میگوید: وزارت بهداشت اعتبارات و امکانات زیادی برای حمایت از این نوع بیماران که سرمایه های نظام سلامت هستند، در اختیار دارد و وظیفه ذاتی و تکلیف قانونی مسئولان وزارت بهداشت است که از نیروهای خود در این شرایط حمایت کند، اما متأسفانه در عمل این اتفاق نمیافتد.
سر دیگر این رشته به دست سازمان نظام پرستاری است. 10 سال از تاسیس سازمان مستقل نظام پرستاری برای حمایت از حقوق این صنف 230 هزار نفری نظام سلامت می گذرد، با این وجود دست اندرکاران این سازمان سال گذشته دست به کار شدند و طرحی اختصاصی برای حمایت از پرستاران آسیب دیده شغلی تدوین کردند که هنوز در انتظار تصویب است و به نظر میرسد در هیاهوی اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری، تمام بندهای قانون ارتقای بهرهوری و به تازگی اجرای طرح بسیج ملی ارتقای سلامت ایرانیان گم شده باشد.
بیمارستانها از پذیرش مسئولیت پرستاران بیمارشده، سر باز میزنند
حتی اگر قانون صریح و متقنی در این باره وجود نداشته باشند، هر سازمانی برای افزایش انگیزههای شغلی و حمایت از کارکنانش تسهیلاتی برای آنها در نظر می گیرد، بنابراین جایگاه حمایتی مراکز درمانی از پرستارانشان که در حین خدمت آسیب دیدهاند، نیازمند بررسی است.
محمد شریفیمقدم، دبیرکل خانه پرستار در ابتدا از عدم مسئولیتپذیری بیمارستانها در قبال پرستاران بیمار و آسیب دیده انتقاد میکند و میگوید: مواردی را در سال گذشته داشتیم که پرستاران شاغل در اورژانس به علت تماس بیش از حد با مبتلایان به سل و مانند آن گرفتار بیماری شده بودند، اما مسئولان بیمارستانها از پذیرش این مسئله سرباز زده و عنوان میکردند "مشخص نیست بیماری در داخل بیمارستان به شما منتقل شده باشد یا خارج از آن! "
وی میگوید: این در صورتی است که پرستاران هم به لحاظ کیفی و هم کمی بیشترین مواجهه را با بیماران دارند، پیش می آید گاهی پرستار بر حسب وظیفه در یک شیفت کاری حتی بیش از 10 بار بر بالین یک بیمار مبتلا به سل حاضر شود. بیماریهای دیگری نظیر ایدز و هپاتیت نیز اینگونه هستند و طبیعتا پرستار ناچار است با ترشحات بدن بیمار از جمله خون مواجهه داشته باشد.
یعقوب قدسیان سرشت، رییس هیات مدیره نظام پرستاری استان تهران هم ضمن ابراز گلایه از این موضوع که برای پرستاران ما حتی پس از ابتلا هم اقدام درمانی اورژانسی انجام نمیشود، اظهار می کند: باید آنتی دوز یا داروی ضد عامل آلودگی برای کارکنان بیمارستانی موجود باشد که بلافاصله تزریق و از انتقال بیماری جلوگیری شود. با این وجود متاسفانه امکانات پیشگیرانه در بیمارستانهای ما وجود ندارد و همکاران پرستار ناچارند اقدامات درمانی را در شرایط غیراستاندارد برای بیماران انجام دهند.
شریفی مقدم نیز ضمن ابراز تاسف از عدم حمایت بیمارستانها چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی از پرستاران میگوید: به عنوان مثال اگر پرستاری در حین کار دچار آسیب دیدگی نظیر کمردرد بشود حتی برای انجام تصویربرداری در بیمارستان محل کارش ناچار است وجه پرداخت کند.
قدسیان، بر گفتههای شریفی مقدم صحه می گذارد و عنوان میکند: علاوه بر این پرستاران برای درمان بیمه تکمیلی ندارند، این در صورتی است که بیمههای موجود جوابگوی مشکلات مردم نیستند.
وی ادامه میدهد: حتی اگر پرستار بخواهد از امکانات بیمارستانی محل خدمت خود برای مداوا استفاده کند باید همانند همه بیماران هزینه پرداخت کند. در حالی که بیماریهایی نظیر سل، ایدز و هپاتیت در محل خدمت به پرستار منتقل شده است و باید هزینههای درمان آن را سیستم بپردازد نه خود فرد.
آیا پرستار مبتلا، مقصر است؟
اما آیا میتوان قصور پرستار در ابتلا به بیماری را در ممانعت از حمایت سیستم درمانی دخیل دانست؟
محمد میرزابیگی، رییس سازمان نظام پرستاری به این سوال پاسخ میدهد: خیر، اینگونه نیست. بسیار پیش میآید بیماری را با دست یا پای شکسته و زخم باز به اورژانس میآورند، پرستار هم بر حسب وظیفه خود، پروانهوار به سمت بیمار میرود و به امور وی رسیدگی میکند. ممکن است در این حین، ترشحات خون بدن بیمار به صورت پرستار بپاشد و چند روز بعد مشخص شود بیمار مبتلا به ایدز، هپاتیت و مانند آن بوده است.
وی ادامه میدهد: پرستار هم دیگر گرفتار شده و هیچ کاری از دستش برنمیآید. اینکه پرستار در یک موقعیت اورژانسی یا شرایط عادی، سریعا ماسک بزند، دستکش به دست کند یا پوتین بپوشد، امکان پذیر نیست. ضمن آنکه استفاده از وسایل محافظتی برای مردم ما هم خوشایند نیست و ارتباطشان را با پرستار قطع میکنند.
شریفی مقدم هم با بیان اینکه وقتی بیماری به اورژانس میآید، بد حال است و اگر حامل یک بیماری واگیر باشد، مشخص نیست، اظهار می کند: در آن لحظه پرستار به این مسائل توجهی نمیکند و برای درمان وی اقدام خواهد کرد. در این صورت ممکن است پرستاری که برای نجات جان بیمار از هیچ اقدامی فروگذار نکرده خود به علت وجود جراحت وترشح خون به بیماریهای قابل انتقالی نظیر ایدز مبتلا شود.
پرستاران آسیبدیده و آمارهای محرمانه
در اینجا اطلاع از شمار مبتلایان به آلودگیهای شغلی و پرستاران آسیب دیده خالی از لطف نیست و روشن شدن آن بر اهمیت حل مسئله میافزاید.
علی رغم پیگیری خبرنگار ایسنا، میرزابیگی، رییس سازمان نظام پرستاری با بیان اینکه ارائه آمار دقیق از میزان مبتلایان به این بیماریها کار دشواری است، میگوید: یک علت این امر آن است که برخی از این پرستاران مبتلا، به قدری محجوب هستند که نمیخواهند از جامعه طرد شوند، بنابراین بیماری خود را به هیچ وجه اعلام نمیکنند.
اما قدسیان سرشت، رییس هیئت مدیره پرستاری تهران و معاون پشتیبانی سازمان نظام پرستاری با بیان اینکه تحقیقاتی پیرامون «آلوده شدن پرستاران به سوزن آلوده» انجام و اطلاعات آن به صورت محرمانه از بیمارستانهای سراسر کشور جمع آوری شده و وزارت بهداشت آن را ارائه نمیکند، تصریح میکند: البته میتوان گفت برحسب شواهد و اطلاعات موجود آمار ابتلای پرستاران به بیماریهای ایدز، هپاتیت و مانند آن در کل کشور بالاست.
پرستاران آسیب دیده حامی ندارند!
اما حمایت از پرستاران آسیب دیده شغلی از نگاه نمایندگان آنها چگونه باید باشد؟
میرزابیگی، رییس سازمان نظام پرستاری با اشاره به لزوم حمایت از پرستاران آسیب دیده شغلی میگوید: متاسفانه پرستارانی را داریم که به علت ارتباط با ترشحات آلوده برخی بیماران، دچار ایدز، هپاتیت و بیماریهای وحشتناک دیگری میشوند، اما از هیچ حمایتی برخوردار نیستند. این در حالی است که دیه نقص عضو به یک کارگر ساختمانی هم که از بلندی سقوط میکند و دچار قطع نخاع میشود تعلق میگیرد.
میرزابیگی میافزاید: علاوه بر این، هزینههای تامین دارو برای این افراد سرسامآور است.
وی پرستاران را سنگرسازان بیسنگری میداند که گاهی اوقات این گونه فدا میشوند و مشکلات این پرستاران بویژه در زمان بازنشستگی افزایش مییابد و برخی از آنها تمام حقوق بازنشستگی خود را برای تامین دارو صرف میکنند.
رییس سازمان نظام پرستاری، هدف از ارائه طرح حمایت از پرستاران آسیب دیده شغلی را این گونه برمی شمارد: به دنبال این بودیم که حداقل دارو برای این پرستاران رایگان باشد، دیه به آنها تعلق بگیرد و یا درجه جانبازی به آنها اعطا شود. به هر حال پرستاران جهادگونه کار میکنند و این اتفاق در حین خدمت به بیمار برایشان افتاده است.
یعقوب جعفری، رییس شورای عالی نظام پرستاری هم تاکید میکند: تصویب این طرح کمک خواهد کرد تا اگر پرستاری هم دچار آسیب شد، طبق قانونی شفاف، محکم و متقن مورد حمایت درمانی، مالی، توانبخشی، روحی و روانی قرار بگیرد.
وی در ادامه به بخشی از این آسیبها اشاره کرده و عنوان میکند: آسیبهای شنوایی، پوستی، روحی و روانی، مشکلات تنفسی، اختلالات ستون فقرات و همچنین انتقال بیماریها از طریق ابزار و آلات جراحی، تزریق خون و آسیبهای اشعه از جمله این آسیبها هستند که وضعیت جسمی و روحی و روانی فرد شاغل را در معرض خطر قرار میدهند و بر این اساس است که اکثر کشورها تدابیری برای جلوگیری و کاهش این آسیبها اندیشهاند.
نجاتیان، رییس هیئت مدیره نظام پرستاری مشهد هم این گفته را تایید میکند و میگوید: در سایر کشورها کلینیکهای ویژهای برای درمان پرسنل بیمارستانها دایر شده است و امور درمانی کارکنان مراکز درمانی از جمله پرستاران به صورت جداگانه پیگیری میشود تا دیگر ناچار نباشند برای دریافت خدمات همانند سایر بیماران در انتظار بمانند. متاسفانه در ایران پرستاران آسیب دیده به حال خود رها میشوند.
به گفته جعفری، لازم است برای تحقق این امرمتولیان بخش سلامت کشور، از طریق آموزشهای مداوم پرستاران، برقراری سیستمهای دقیق کنترل عفونت، فراهم کردن ابزارهای کاری و وسایل پیشگیری از انتقال بیماریها، استراحت دادن کافی و تامین نیروی انسانی مکفی طبق استانداردها، شرایط لازم را برای کاهش آسیبهای جسمی، روحی و روانی پرستاران فراهم کنند.
تاکید فراوانی مبنی بر ضرورت حمایت از پرستارانی که صادقانه مشغول ارائه خدمت به بیماران هستند وجود دارد و جامعه پرستاری در انتظار تصویب این طرح به سر میبرد تا بتواند با آسودگی و فراغ خاطر بیشتر به کار خود ادامه بدهد. البته به تجربه باید دریافت تدوین طرح و تصویب قانون و حتی دستورهای مکرر رییس جمهور برای اجرای آن – همان گونه که برای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری اتفاق افتاد- نمیتواند به تنهایی گره گشا باشد و تا زمانی که نگرش حاکم بر مجموعه نظام سلامت تغییر نیابد نمیتوان گام موثری برای حمایت از پرستاران برداشت.
هرچند وضعیت نابسامان پرستاران در بیمارستانهای کشور قابل اغماض نیست و بسیاری معتقدند "پرستاری از آن دست شغلهایی است که تنها با عشق میتوان در آن ماند و ادامه داد" اما نباید از خاطر برد که دلزدگی پرستاران، پیامدی جز نارضایتی بیماران و نمایش ناکارآمدی مراکز ارائه دهنده خدمت به همراه ندارد.
نظر شما