سلامت نیوز : «اوردوز»؛ واژه ای ترسناك که این روزها با درنظر گرفتن آمار قربانیان  می‌توان آن را یک «اپیدمی» دانست. بسیاری از قربانیان این حالت تصور می‌کردند با مصرف همزمان یا بیش از حد داروها، الکل یا موادمخدر و محرک هیچ اتفاقی برایشان نمی‌افتد و خود را «سوپرمن» فرض می‌کردند!

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایده آل ؛ درحالی که به گفته متخصصان این کار مرگ حتمی در پی خواهد داشت. با این حال راه‌کارهایی برای پیشگیری از این حالت وجود دارد که با درنظر گرفتن آنها می‌توان جان بسیاری از افراد را نجات داد. فراموش نکنید حتی استفاده نادرست از یک داروی ساده هم می‌تواند با خطر مرگ همراه باشد.

وقتی بدن مسموم می‌شود

به طور کلی «اوردوز» (overdose) یعنی میزانی که بیشتر از حد استفاده شده باشد. این واژه بیشتر برای موادمخدر به کار می‌رود درحالی که ممکن است درمورد سایر مواد ازجمله داروها، الکل و مواد محرک نیز اتفاق بیفتد. برای مثال شخصی را تصور کنید که از تریاک استفاده می‌کند. اگر این فرد یک روز مصرف تریاکش را بیشتر از همیشه کند، حال چه آن را خورده یا کشیده باشد، این افزایش مصرف از آستانه تحمل بدنی او بالاتر می‌رود و می‌تواند ایجاد مسمومیت کند. وقتی مسمومیت ایجاد می‌شود تمام عوارض و علائم آن ظاهر می‌شود که البته این موضوع بستگی به نوع مواد مصرفی هم دارد. در مثالی دیگر فرض کنید شخصی روزانه به اندازه یک فنجان الکل مصرف می‌کرده و یک روز برخلاف همیشه کمی بیشتر الکل مصرف می‌کند و در کنار آن دو عدد قرص دیازپام هم می‌خورد. در چنین حالتی سموم این مواد روی هم انباشته می‌شوند و مسمومیت را افزایش می‌دهند. درواقع بدن این شخص از قبل نسبت به مقدار خاصی از سم عادت کرده و اکنون که این سم‌ها روی هم انباشته می‌شوند قادر به تحمل آن نخواهد بود یا برای مثال فردی را تصور کنید که همیشه از تریاک استفاده می‌کرده و این بار برخلاف نوع مصرف قبلی‌اش آن را به خود تزریق کند. درواقع او با این کار مقدار زیادی موادمخدر به خونش وارد می‌کند و «اوردوز» می‌شود.

همه چیز با خواب‌آلودگی آغاز می‌شود

موادی که باعث «اوردوز» می‌شوند را می‌توان به سه گروه مواد محرک مثل آمفتامین‌ها، شیشه، کوکائین و ... موادمخدر مثل تریاک، کراک، هروئین و ... و الکل‌ها تقسیم كرد. علائم «اوردوز» در موادمخدر، مواد محرک، الکل و داروها می‌تواند متفاوت باشد.  «اوردوز» با موادمخدر معمولا با یک خواب‌آلودگی، رخوت و سستی شدید و افت فشار خون و سطح هوشیاری همراه است. در ابتدا خواب‌آلودگی کمتر است و پس از مدتی شدیدتر و شدید تر می‌شود و به حدی می‌رسد که مکانیسم‌های تنظیم تنفس و تنظیم قلب یک‌دفعه در مغز از کار می‌افتند. در چنین حالتی شخص دیگر نمی‌تواند نفس بکشد و اینجاست که باید برای او عملیات احیا اجرا شده و ضد سم به او تزریق شود.

مردمک‌هایی به اندازه نوک سوزن!

یکی از نشانه‌های «اوردوز» با موادمخدر سوزنی شکل شدن مردمک چشم است. در این افراد مردمک چشم آنقدر تنگ می‌شود که به اندازه نوک سوزن می‌رسد و به اصطلاح به آن «pinpoint» گفته می‌شود. خصوصیت دوم «اوردوز» موادمخدر افت فشارخون و تنفس است که اصطلاحا به آن «برادی پنه» گفته می‌شود. یعنی بیمار آرام‌آرام سطح هوشیاری‌اش کاهش پیدا می‌کند و آنقدر خوابش عمیق می‌شود که مرکز تنفس از کار می‌افتد و به اصطلاح سنکوپ می‌کند. اصطلاح رایج میان مردم این است که می‌گویند طرف برای مثال آنقدر الکل مصرف کرد و تریاک کشید و آنقدر این دو را با هم انجام داد تا سنکوپ کرد. درمورد مصرف الکل هم ابتدا فرد دچار کمی حالت خوشی می‌شود و بعد مسمومیت با حالت تهوع و استفراغ و عدم تعادل شروع می‌شود و در غلظت‌های بالاتر خونی دچار افت سطح هوشیاری و کاهش ضربان قلب و تنفس و درنهایت آپنه یا ایست تنفسی می‌شود.  جالب است بدانید که علائم «اوردوز» درمورد مواد محرک یعنی خانواده، شیشه‌ و آمفتامین‌ها برعکس است. مسمومیت آنها همراه با تعریق شدید، افزایش ضربان قلب، بی‌قراری و اضطراب است و درنهایت باعث تشنج و مرگ می‌شود.

افراد مستعد مسمومیت

افرادی که به موادمخدر یا الکل اعتیاد دارند باید بدانند که تداخلات داروها به‌خصوص داروهای اعصاب و روان با این مواد می‌تواند بسیار خطرناک باشد. برای مثال فردی ممکن است هر روز از الکل استفاده کند و روزی همزمان با آن یک قرص دیازپام هم بخورد و کمی حشیش هم مصرف کرده و فکر کند اتفاقی برایش نخواهد افتاد، درحالی که این مواد با یکدیگر هم‌افزایی و تداخل دارند و یکدفعه سطح هوشیاری را پایین می‌آورند. همچنین کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای قلبی، دیابت و فشارخون دارند و افراد سالمند و کسانی که به هر علتی سیستم کلیه و کبدشان ناقص کار می‌کند باید بدانند که به دلیل کمتر بودن قدرت بدن‌شان برای دفع سموم، بیشتر مستعد «اوردوز» شدن هستند. برای مثال شخصی که مشکل کبدی دارد، ممکن است با یک مقدار خیلی کم الکل و قرص دیازپام سریع مسموم شود.

 اگر زود رسیدگی می‌شد الان زنده بود!

درصورت برخورد با افرادی که دچار «اوردوز» شده‌اند باید سریعا اورژانس 115 را خبر کرد و قبل از اینکه سطح هوشیاری‌اش کمتر شود به او تنفس مصنوعی داد و اجازه نداد خواب‌آلودگی‌اش بیشتر شود. این افراد معمولا پس از مهمانی‌های شبانه به خانه برمی‌گردند و می‌خوابند و اگر خواب‌آلودگی‌شان خیلی شدید باشد، ممکن است صبح با جسد آنها مواجه شویم، بنابراین در این مواقع حتما باید به اطرافیان توصیه شود که درصورت خواب‌آلودگی شدید و بیدارنشدن آنها سریعا به اورژانس اطلاع داد و عملیات احیا را انجام داد. چراکه شرط زنده ماندن و درمان این افراد زود رسانده شدن و زود احیا شدن است. اگر سریع به آنها رسیدگی شود، می‌توان با عملیاتی ساده و تزریق یک آمپول ضدسم او را نجات داد. درنتیجه پیشگیری درمورد این افراد بسیار مهم است و هر فردی باید آستانه تحمل خود را بداند و توجه کند که همیشه کاملا به هوش باشد. اگر به افرادی که تا به حال براثر «اوردوز» فوت کرده‌اند زود رسیدگی می‌شد بسیاری از آنها الان زنده بودند.

 کراک در ایران کراک نیست!

درست است که کراک در اصل به معنای واقعی کلمه از خانواده کوکائین است اما متاسفانه قاچاقچیان و سودگران مرگ ماده مخدر خطرناکی به نام کراک در ایران عرضه می‌کنند که بیشتر هروئین فشرده شده، با درصد خلوص بالا و تغییر شکل یافته است و از خانواده کوکائین نیست. مصرف این ماده بسیار خطرناک است. از عوارض این ماده می‌توان به ایجاد احساس توهم نسبت به محیط اطراف و تغییرات بدنی خاص اشاره كرد. در کنار این 3 گروه اصلی، مواد استنشاقی از جمله چسب‌ها، تینرها، گاز فندک و... هم وجود دارند که این مواد جزء مواد متفرقه مانند مشروبات الکلی و... به حساب می‌آیند.

 چرا آنها همیشه آب می‌خورند

«اوردوز» به دلایل مختلفی ممکن است اتفاق بیفتد و علائم آن بستگی به نوع ماده مصرفی دارد، حتی مصرف بیش از اندازه یک داروی معمولی هم می‌تواند باعث اوردوز شود. درواقع هرچیزی که بیش از اندازه مصرف شود آثار و عوارض جانبی خاص خود را خواهد داشت و بسته به نوع ماده ممکن است مرگ را درپی داشته باشد. برای مثال وقتی دوپامین در مغز بیش از اندازه تحریک می‌شود یا فشارخون بالا می‌رود، ممکن است برای فرد مشکلات جدی به وجود آید.

 برخی مواد هم مانند اکس و شیشه حرارت بدن را زیاد می‌کنند و به همین دلیل کسانی که به اکس‌پارتی می‌روند حرارت بدن‌شان بالا می‌رود و مدام آب می‌خورند و چون هوشیاری‌شان افت پیدا می‌کند متوجه اشكالات بدن خود نمی‌شوند تا برای آن کاری انجام دهند. درواقع اوردوز شدن در یک بخش بر سلول‌های عصبی اثر می‌گذارد و در بخش دیگر روی سیستم تنفسی و درنهایت روی سیستم قلبی- عروقی تاثیر می‌گذارد. نتیجه اختلال در هرکدام از این سیستم‌ها می‌تواند مرگ باشد.

تزریق؛ خطرناک‌تر از کشیدن و دود کردن

عوارض مواد به ماهیت، میزان و شیوه مصرف آنها بستگی دارد. ممکن است یک فرد مصرف تدخینی (کشیدن) داشته باشد و فرد دیگر مصرف درون وریدی (تزریق) كه هرکدام از این شیوه‌ها میزان انتقال و تاثیری که مواد روی سلول‌های عصبی می‌گذارند و همچنین سرعتی که ماده در بدن انتشار پیدا می‌کند را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند و عوارض متفاوتی ایجاد می‌کنند، به همین دلیل برخی روش‌ها پرخطر نامیده می‌شوند. برای مثال معتادان تزریقی جزو گروه‌های پرخطر هستند اما کسی که دود می‌کند وضعیتش متفاوت است؛ نه اینکه دود کردن بی‌ضرر باشد بلکه درجات ضرر و زیان و مشکلاتی که ایجاد می‌کند با شیوه تزریق متفاوت است.

اُوِردوز؛ بلای جان چهره‌های سینمای تجاری!

چندین بازیگر مشهور سینمای تجاری براثر اوردوز و مسمومیت‌های دارویی درگذشته‌اند. بازیگرانی که مرگشان همان‌قدر خبرساز بود که زندگی‌هایشان

ریور فونیکس River Phoenix

تشنج براثر مصرف مواد

۳۱ اکتبر ۱۹۹۳، ریور فونیکس بازیگر مشهور خارج نایت کلاب وایپر روم درگذشت. او شب قبل از درگذشتش، بعد از رد کردن پیشنهاد اجرای موسیقی، به همراه چند نفر از دوستانش در دستشویی در حال مصرف مواد بوده‌است. گفته شده‌است که یکی از دوستانش به او کمی پرشین براون (نوعی متامفتامین قوی که با مسکن ترکیب می‌شود) تعارف می‌کند و کمی بعد از مصرف آن، حال او خراب می‌شود. بعد از بیرون آمدن از آنجا، ریور با صورت به پیاده‌رو می‌افتد و برای ۸ دقیقه دچار تشنج می‌شود.ماموران اورژانس چند دقیقه بعد می‌رسند و سعی می‌کنند که قلب او را دوباره به کار بیندازند. آنها سپس او را به بیمارستان می‌برند. تلاش‌های بعدی در بیمارستان به نتیجه نمی‌رسد و در ساعت یك صبح روز ۳۱ اکتبر ۱۹۹۳ این بازیگر در 23 سالگی درگذشت.

هیث لجر Heath Ledger

فکر نمی‌کرد دارو جانش را بگیرد

«هیث لجر» چهره مشهور سینمای تجاری به علت مصرف همزمان شش نوع ماده مختلف درگذشت. جسد بازیگر 28 ساله فیلم «کوهستان بروک بک»، در آپارتمانی که در منهتن اجاره کرده بود، کشف شد. طبق آزمایش‌های پزشکان متخصص روی جسد لجر، علت مرگ او مسمویت شدید بر اثر مصرف مخلوطی از داروهای مختلف گزارش شده است. در میان این داروها، داروی ضددرد اکسی کانتین و داروهای ضداضطراب والیوم و زاناکس به چشم می‌خورد. در خون لجر همچنین اثر مصرف داروی ضددرد ایبو پروفن و داروهای خواب‌آوری چون رستوریل و یونیسوم دیده می‌شود. کیم لجر، پدر هیث در این باره گفت: «مرگ اتفاقی هیث می‌تواند هشداری برای کسانی باشد که چند دارو را همزمان استفاده می‌کنند.»

ویتنی هیوستون Whitney Houston

ویتنی الیزابت هیوستون متولد ۹ آگوست ۱۹۶۳ خواننده سبک پاپ و بازیگر و تهیه‌کننده فیلم بود. در سال‌های پایانی عمرش، مصرف مواد مخدر به صدای او که روزی در زمره بهترین‌های موسیقی پاپ به شمار می‌رفت، صدمه جدی زد. در سال ۲۰۰۲، ویتنی هیوستون در مصاحبه‌ای با داین سویر گفت: «بزرگ‌ترین اهریمن خود منم. من یا بهترین دوست خودم هستم، یا بدترین دشمن خودم.» اعتیاد او به مواد مخدر که روی صدا و قدرت اجرای وی نیز تاثیر منفی گذاشت، موجب رکود هنری او شد. هیوستن که خود به اعتیاد به کوکایین، ماری‌جوانا و قرص‌های محرك اعتراف کرده بود، دو بار برای ترک اعتیاد به مرکز توانبخشی رفت و سال ۲۰۰۹ اعلام کرد که از هرگونه اعتیادی پاک شده است. اما ساعت 2، روز شنبه ۱۱ فوریه ۲۰۱۲ مسئولان هتل هیلتون بورلی هیلز تماسی اضطراری گرفته و نسبت به وضعیت سلامت ویتنی هیوستون ابراز نگرانی کردند و تا رسیدن پلیس نیز پزشکان حاضر در هتل در تلاش بودند تا وی را نجات دهند. در نهایت هیوستون روز شنبه، ۱۱ فوریه ۲۰۱۲ و در ساعت 3 بعدازظهر به وقت محلی در اتاق خود در طبقه چهارم هتل هیلتون بورلی هیلز در کالیفرنیا در ۴۸سالگی درگذشت. برخی‌ها معتقدند این خواننده در حالی که کوکائین مصرف کرده و دچار یک حمله قلبی شده بود، در وان حمام خفه شد. علاوه بر کوکائین آثاری از داروها و مواد مخدر دیگر مانند ماری جوانا، زاناکس و بنادریل نیز در بدن بی‌جان او کشف شده است.

مایکل جکسون  Michael Jackson

قتل یا اوردوز؟!

مایکل جکسون، چهره موسیقی پاپ تنها ۵۰ سال داشت که دچار حمله قلبی شد درحالی که مشغول برنامه‌ریزی برای برگزاری تور کنسرت در سال ۲۰۰۹ بود. پزشکی قانونی لس‌آنجلس مرگ مایکل جکسون، را مسمومیت و مصرف بیش از حد پروپوفول که یک داروی بیهوشی است و مسکنی به نام لورازپام عنوان کرد. بر اساس این گزارش، مجموعه‌ای از داروهای میدازولام، دیازپام، لیدوکائین، لورازپام و افدرین در خون مایکل جکسون دیده شده است. پیش‌تر گزارش‌هایی به نقل از دکتر مورای، پزشک شخصی آقای جکسون منتشر شده بود که از تجویز داروی پروپوفول برای درمان مشکل بی‌خوابی او خبر می‌داد. در ۷ نوامبر ۲۰۱۱، دادگاهی در ایالت کالیفرنیا برگزار شد و دکتر کانراد موری را در تجویز داروها برای جکسون مجرم شناخته و به ۴ سال حبس در زندان محکوم شد.

الویس پریسلی Elvis Presley

مسمومیت و حمله قلبی براثر داروهای لاغری

خواننده و بازیگر پس از جدا شدن از همسرش رفته رفته گوشه‌نشین شد. او که به مشکل اضافه وزن هم دچار شده بود، از داروهای تجویزشده گوناگونی برای مقابله با آن استفاده می‌کرد. سرانجام در ۱۶ آگوست ۱۹۷۷ (هنگامی که ۴۲ سال داشت) در شهر ممفیس پیکر بی‌جان الویس را در حمام پیدا کردند. علت مرگ وی حمله قلبی اعلام شد اما در کالبد شکافی صورت گرفته روی الویس 10 نوع دارو متفاوت در خونش یافت شد.