پنجشنبه ۹ خرداد ۱۳۹۲ - ۱۲:۴۴
سلامت نیوز : یک نخ سیگار که سرش با آتش گیرانده می‌شود و با چند پک به آخر می‌رسد و می‌شود یک فیلتر بی‌مصرف، راه درازی را پیموده تا به امروز رسیده است. جد هفتم سیگارهای امروزی، برگ‌های تنباکو بودند که مردم بومی قاره آمریکا آن را خشک می‌کردند و در حالی که آن را بین دو دست لوله می‌کردند، نوکش را آتش می‌زدند و دودش را با همه وجود به درون ریه‌ها می‌فرستادند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ این بومیان به این لوله دودزا، «توباکو» می گفتند و آنقدر دل در گرو این برگ های پهن داشتند که هم در شب نشینی ها و جشن ها و هم در مراسم مذهبی از آن استفاده می کردند و حتی برای آن جایی در فهرست گیاهان دارویی شان نیز باز کرده بودند و از آن برای تسکین درد استفاده می کردند، بویژه برای آرام کردن درد دندان که اگر قرار بود ذوق ذوق یک دندان پوسیده را آرام کنند، برگ تنباکو را می جویدند.

آرامش این بومیان، اما با آمدن کریستف کلمب به هم خورد؛ مردی متولد ایتالیا که در میانسالی از سوی پادشاه کاستیل مامور شد راهی از غرب به سوی هندوستان پیدا کند، اما وقتی از اقیانوس اطلس گذشت به جای قاره آسیا، نقطه ای ناشناخته را پیدا کرد که بعدها قاره آمریکا نام گرفت.

روح کریستف کلمب چه موافق باشد و چه مخالف، او کسی است که مردم جهان را با تنباکو آشنا کرد؛ یعنی اگر چه بومیان آمریکا او را عامل استثمار مردم این قاره از سوی اروپاییان می دانند، اما می شود گفت اگر امروز میلیون ها نفر از مردم جهان سیگار می کشند و به این علت می میرند به گردن کریستف کلمب است.

روزی که او پایش را به قاره آمریکا گذاشت و کشتی اش در ساحل لنگر انداخت یکی از چیزهایی که توجهش را جلب کرد همین بومیان بودند که با ولع، برگ های خشک تنباکو را دود می کردند و از منگی حاصل از آن لذت می بردند.

برای همین بود که کلمب این برگ ها را به همراه دانه های تنباکو به سرزمین اسپانیا رساند و به مردم آنجا یاد داد که چطور می شود با دود حاصل از این برگ ها خوش گذراند.

تیر کلمب خیلی زود نیز به هدف نشست چون از زمانی که او ـ قرن پانزدهم میلادی ـ مردم اروپا را با این گیاه آشنا کرد تا زمانی که بیشتر مردم دنیا برای توتون و تنباکو سینه چاک می دادند، زمان زیادی سپری نشد.

قرن شانزدهم میلادی را باید دوره اوج تنباکو دانست یعنی زمانی که در اروپا مردم به خاصیت دارویی این گیاه ایمان آورده بودند و باور داشتند که با تنباکو می شود همه بیماری ها را درمان کرد. این وضع به آنجا نیز رسید که سال 1571 نیکلاس موناردس، پزشک اسپانیایی کتابی درباره گیاهان دارویی نوشت و در آن ادعا کرد که می توان 36 نوع بیماری را با تنباکو درمان کرد.

چند سال بعد هم توماس هاریت از اهالی ویرجینیای آمریکا روشی را ابداع کرد که در آن روزانه مقداری مشخص از تنباکو دود شده و از راه بینی به درون ریه ها کشیده می شد تا به قول او بدن از فواید این گیاه بهره مند شود؛ حالا بماند که توماس هاریت سرانجام به علت سرطان مجاری بینی درگذشت.

اما حتی مرگ او نیز نتوانست به امپراتوری تنباکو در جهان پایان دهد، حتی بعد از این که فرانسیس بیکن معروف، در قرن هفدهم به زمزمه های مضر بودن تنباکو توجه کرد، به سمت ترک سیگار رفت.

در این قرن تنباکو آنقدر ارزش داشت که به عنوان پول نیز در دادوستدها استفاده می شد. حتی در طول جنگ های انقلابی آمریکا، این گیاه به عنوان وثیقه وام آمریکایی ها نیز پذیرفته می شد؛ ولی با این حال در کنار این اتفاقات، برخی دانشمندان برای پی بردن به مضر بودن یا نبودن این گیاه پژوهش می کردند و تحقیقات شان گاهی از مضر بودن تنباکو حکایت می کرد.

سرانجام در قرن هجدهم میلادی یک کشف مهم رخ داد و سال 1826 دانشمندان ثابت کردند تنباکو حاوی ماده ای سمی به نام نیکوتین است که می تواند انسان را از پای درآورد. این خبر شوکی بزرگ برای بازار توتون و تنباکو بود، اما قدرتش به بزرگی قدرت، محبوبیت و پولسازی تنباکو نبود برای همین حتی با وجود چنین اکتشافاتی، این گیاه هنوز در دل مردم جای داشت و سرمایه گذاران برای رونق بیش از پیش این بازار، دست به نوآوری و ابتکار می زدند.

گفته می شود سال 1875 مردی به نام آر.جی.رینولدز نوعی سیگار جویدنی ساخت که در زرورق(فویل آلومینیومی) پیچیده می شد و با این نوآوری توانست طرفداران زیادی برای محصولش پیدا کند. همزمان با این اتفاق، نخستین سیگارهای لوله ای به شکل امروزی نیز که با دست پیچیده می شد، ساخته شد و در سراسر انگلستان فروشگاه هایی برای عرضه این سیگارها آغاز به کار کرد.

حرکت به سمت تولید سیگار آنچنان شتابانی بود که سال 1881 نخستین ماشین تولید سیگار که در روز 120 هزار نخ سیگار تولید می کرد نیز ساخته شد و به دنبال آن سال 1901 کارخانه عریض و طویل سیگار در انگلستان نیز افتتاح شد.

ایران هم جا نماند

در این بازار پررونق که یک سویش سازندگان ثروتمند سیگار و در سوی دیگرش مشتری های پروپا قرص سیگار نشسته بودند، ایرانی ها هم نقش داشتند که تاریخ آشنایی شان با تنباکو به قرن شانزدهم میلادی برمی گردد.

برای آشنایی ایرانیان با تنباکو دو روایت متفاوت نقل می کنند، اول این که پرتغالی ها بعد از تسلط بر سواحل جنوبی ایران، تنباکو را نیز با خود به کشور آوردند و مردم را با آن آشنا کردند و دوم این که ساکنان مرزی ایران در حین انجام مبادلات مرزی با عثمانی ها دود کردن تنباکو را به وسیله چپق بلند ترکی آموختند.

به هر حال روش آشنایی با تنباکو هر چه بوده، نتیجه این شده که ایرانی ها از زمان حکومت صفویان، تنباکو کشیدن را شروع کردند و این میل و علاقه را تا امروز نگه داشته اند. ایران حتی از قافله ساخت سیگار هم عقب نماند و سال 1307 شرکت دخانیات را تاسیس کرد که از قدیمی ترین صنایع دخانی خاورمیانه محسوب می شود.

روزی که شرکت دخانیات کارش را در کشور شروع کرد در شهرهای رشت، گرگان، ساری، ارومیه و خوی کارخانه فرآوری داشت و امروز که این شرکت هنوز جزو پردرآمدترین شرکت های تولیدی کشور به حساب می آید، هفت مجتمع تولیدی در تهران، گیلان، اصفهان، گلستان، مازندران و کردستان دارد و هر روز حجم انبوهی از محصولات دخانی را تولید می کند.

تجارت پردود و پرسود

سود سرشار ناشی از تولید و فروش سیگار، مبلغی نیست که دولت ها براحتی بتوانند از آن دل بکنند؛ برای همین است که حتی پیشروترین کشورها در حوزه بهداشت و سلامت که خود بیشترین پژوهش ها را درباره مضرات سیگار نیز انجام می دهند هنوز نتوانسته و نخواسته اند تولید سیگار و صادرات آن را کنار بگذارند.

امروز هر نخ سیگار به مثابه یک اسکناس و هر دستگاه تولید سیگار هم ارزش یک دستگاه چاپ اسکناس را دارد آن هم در حالی که خروجی این دستگاه چیزی جز تکثیر ابزاری برای مردن نیست، اما با این حال انگار مرگ میان مردم خریدار دارد و دیگر کسی از این که بشنود سیگار عامل ایجاد بیماری های تنفسی، بسته شدن عروق، زخم معده، از بین رفتن ویتامین C بدن و مسبب کاهش مصونیت در برابر بیماری هاست، نگران نمی شود. البته مقاومت در برابر هشدارهای پزشکی ریشه در تاریخ دارد چون قرن ها پیش که برای نخستین بار زمزمه مضر بودن سیگار به گوش رسید نیز کمتر کسی حاضر به پذیرش این موج مخالف شد.

یکی از مهم ترین جنبش های ضدتنباکو در جهان در آلمان نازی ظهور کرد با این شعار که «سیگار زندگی شما را از بین می برد»، اما حتی این جنبش هم نتوانست مردم سیگاری را از سیگار زده کند. حتی در دهه های نخست قرن بیستم، سیگار برای نشان دادن اعتراض زنان به محدودیت های اجتماعی و فرهنگی به ابزاری تبدیل شد به طوری که ادوارد برنیز، یکی از اعضای خانواده فروید تصمیم گرفت از سیگار به عنوان نشانی برای جنبش رهایی زنان در قرن جدید استفاده کند.

او تعدادی زن جوان را استخدام کرد و از آنها خواست در خیابان ها راه بروند و سیگار را طوری به دست بگیرند و دود کنند که انگار مشعل آزادی شان را در دست گرفته اند.

حالا یک قرن از آن روزها می گذرد. سیگار تا به حال میلیون ها نفر را به کام مرگ برده و میلیون ها نفر را در بستر بیماری انداخته است، اما با این حال میل به سیگار، توتون و تنباکو هنوز در جهان فروکش نکرده است و در حالی که میلیاردها دلار هر سال دود می شود و به هوا می رود تولیدکنندگان محصولات دخانی هیچ میلی به سمت کاهش تولید، کاهش مصرف و از دست دادن سودهای سرشار ندارند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha