سلامت نیوز : مرگ
بر اثر زایمان از روزگار دور پایان قصه برخی مادران بوده است. کمبود
مراقبتهای بهداشتی و عدم رسیدگی به وضعیت سلامت مادر حین بارداری و پس از
زایمان سبب میشود زنان بر اثر خونریزیهای شدید بعد از تولد نوزاد از
دنیا بروند. وزارت بهداشت اعلام کرده که اکنون آخرین آمار مرگ و میر مادران
3/20 در یکصد هزار تولد زنده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ؛ فرحناز ترکستانی، رئیس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت میگوید، طبق قانون پنجم توسعه این آمار باید به 15 در یکصد هزار برسد. ترکستانی همینطور درخصوص اقدامات اداره سلامت مادران میگوید: انتخاب 8 بیمارستان نمونه دوستدار مادر، آموزش کشوری ارائه خدمات مامایی و زایمان در بیمارستانهای دوستدار مادر، توجیه متخصصان ضریب K درمورد علل مرگو میر مادران پیش از آغاز به کارشان، تهیه و آموزش راهنمای کشوری ارائه خدمات مامایی و زنان، برگزاری کلاسهای آمادگی برای زایمان، برگزاری دورههای تربیتی زایمان در روستاهای محروم و دورافتاده و پیگیری بخشنامههای پزشک مقیم و معین در مناطق و بیمارستانها برنامههای این اداره برای بهبود امور مربوط به زنان و زایمان بوده است. با شهلا میرگلویبیات، عضو کمیسیون بهداشت مجلس درخصوص مرگ و میر زنان پس از زایمان و مشکلات پیش رو بر سر راه کاهش آمار گفتوگو کردیم.
مهمترین علت مرگ ومیر مادران پس از زایمان چیست؟
شایعترین دلیل خونریزیهای پس از زایمان و فشارخون مادر هنگام بارداری است. باید مراقبتها حین بارداری، هنگام زایمان و پس از آن به دقت صورت بگیرد تا احتمال مرگ کاهش پیدا کند. همینطور باید پیش از شروع بارداری با توجه به وضع سلامت زن مشاورههای درست به او داده شود تا بتواند برای این کار تصمیم مناسبی بگیرد. خونریزیها، جمع نشدن رحم، چسبندگی جفت، جدا شدن زودرس جفت، فشارخون دوران حاملگی و مسمومیتهای مادران، همه از علتهای شایع مرگ و میر زنان پس از زایمان است.
آیا این اتفاق بهدلیل کمبود بیمارستان و مراکز درمانی است یا مشکل در آموزش دادن به مادران است؟
بههر حال هم باید آموزشهای لازم داده شود و هم سلامت مادران به دقت کنترل شود. آگاهی دادن به مادران ضرورت دارد. مادران باید بتوانند علائمی را که خطرناک است تشخیص دهند و به موقع به پزشک مراجعه کنند ولی این اتفاقات معمولا در مناطق محروم و در سطوح پایین جامعه بیشتر اتفاق میافتد که از امکانات لازم برخوردار نیستند. مشاورههای حین بارداری و بعد از زایمان در درمانگاهها، بیمارستانها و مطبهای خصوصی ضروری است. بعضی از زنان بیماریهایی دارند و همزمان باردار میشوند که میتواند برایشان خطرناک باشد.
گفته میشود آمار کاهش پیدا کرده است.
بله. کاهش آمار مرگ و میر زنان پس از زایمان یکی از شاخصهای توسعه است و وزارت بهداشت تلاش کرده در این سالها این آمار را کاهش دهد، حتی کوچکترین مورد هم در این خصوص حساسیتبرانگیز است و به همین علت اجازه کالبدشکافی مادر پس از مرگ برای یافتن علت به بیمارستان داده شده تا از مرگ مادران دیگر پیشگیری شود.
پزشک خانواده میتواند به کاهش آمار کمک کند؟
اگر همانطور که باید بهصورت کارشناسی، دقیق و فنی کارها اجرا شود و به زیرساختها توجه کافی شود، پزشک خانواده میتواند بسیاری از مشکلات را حل کند، البته در موضوع زایمان تاثیرگذار است بهخصوص در روستاها و مناطق محروم.
مشکلاتی که در روستاها و مناطق محروم وجود دارد و سبب بروز این اتفاق میشود، چیست؟
بیشتر مشکلاتی که در روستاها داریم و به خاطر آن کمیسیون با وزارتخانه جلسات متعددی برگزار کرد، عدم تمایل پزشکان برای خدمت در مناطق محروم است. اما خب چاره چیست؟ باید جذابیتهای لازم ایجاد شود و پزشکان به خدمت در این مناطق تشویق شوند. این موضوع نهفقط به خاطر نیازهای مادران بلکه تمامی نیازهای پزشکی در روستاها و مناطق محروم، اهمیت دارد. همینطور باید علاوه بر پزشک کارشناسان مامایی نیز به تعداد کافی به هر منطقه اعزام شوند چراکه وقتی این مراکز برای چند روستا بهصورت اقماری خدمات ارائه میدهند مرتب باید سرکشی انجام شود و حضور نیروی کافی ضروری است تا به موقع نیاز مردم معطل نمانند.
دستمزد پزشکان در مناطق محروم پایین است؟
گاهی در بعضی مناطق محروم حقوق بیشتری پرداخت میشود یا درجایی که محروم به حساب نمیآید امکانات بهقدر کافی موجود نباشد. وقتی پزشک را به جایی اعزام میکنیم باید حقوق کافی داشته باشد، مشکل اقامت و پانسیون نداشته باشد. در کل باید شرایط به گونهای مهیا شود که پزشکان تمایل به خدمت در بعضی مناطق را پیدا کنند چراکه پزشک علاوه بر کار باید در آن مناطق زندگی کند، مثلا جایی که از حداقل امکانات شهری محروم است، فرزندش میخواهد به مدرسه برود، نیاز به دسترسی به امکانات شهر دارد و...طرحهای تشویقی برای ترغیب پزشکان بسیار مهم است.
در زایمان بهصورت طبیعی عوارض و احتمال مرگ بالاتر است یا سزارین؟
زایمان بهصورت سزارین در کل عوارض بیشتری دارد. بهعنوان مثال چسبندگی جفت که یکی از علتهای رحمی است که از زایمانهای قبلی به جا میماند. بنابراین سزارین آمار مرگ بالاتری دارد.
معمولا در کدام مناطق بیشتر این اتفاق میافتد؟
وزارتخانه حتما آماری از این موضوع دارد ولی من در جریان نیستم و دقیق نمیدانم.
این مرگ ومیرها در چه سنی بیشتر اتفاق میافتد؟
در سنین زیر 20 سال و بالای 35 سال ریسک بالاتر است و عوارض بارداری در این سنین بیشتر است. احتمال مسمومیتهای حاملگی و فشارخون مزمن در این دو رنج سنی بیشتر است از این جهت احتمال مرگ پس از زایمان با حاملگی زیر 20 سال و بالای 35 سال افزایش پیدا میکند.
در سنین پایین - ازدواجهای زودهنگام - چطور؟
ازدواجهای زودهنگام هم میتواند یکی از عوامل موثر باشد. نداشتن آمادگی جسمانی کافی برای باردار شدن و ندیدن آموزشهای کافی قبل و حین بارداری میتواند علت مرگ بعد از زایمان باشد؛ اینکه در چه شرایطی و در چه سنی و با رعایت چه مسائلی باردار شوند.
این آموزشها باید در مراکز بهداشتی به زنان داده شود ولی آیا در مناطق محروم که آمار این ازدواجها بالاتر است مراکز درمانی تا این حد امکانات دارند؛ آموزش و حمایت مادران به لحاظ وضع تغذیه و سایر مشکلات؟
آموزش مسائل بهداشتی یکی از وظایف تعریفشده مراکز بهداشتی است به این دلیل که آنها باید در این زمینه قوی عمل بکنند. مراقبتها از مادر، مشاورهها و کنترل وضعیت سلامت مادر چه هنگام بارداری و چه پس از زایمان از وظایف آنهاست. بازهم برمیگردیم به آنجا که باید پزشکان را تشویق به خدمت در این مناطق بکنیم. جدا از آن، داروهای مکمل و آنتیبیوتیکها باید در مراکز بهقدر کافی موجود باشد. این حمایتها در کنار آموزش میتواند احتمال مرگ پس از زایمان را کاهش دهد.
و این امکانات رایگان است؟
مراکز بهداشتی دولتی موظفند خدمات رایگان ارائه دهند. قرصهای آهن و مولتیویتامین، ویزیتها و بقیه مسائل را هم که دفترچههای بیمه پوشش میدهند و مردم باید مبلغ فرانشیز را بپردازند.
نظر شما