سلامت نیوز : بیمه‌‌ها می‌‌توانند گره‌‌گشا باشند؟ رحمت‌‌اله حافظی معاون وزیر بهداشت دولت نهم و مدیرعامل سابق سازمان تامین‌اجتماعی معتقد است برنامه پزشک خانواده را باید وزارت بهداشت به بیمه‌‌ها واگذار کند و این وزارتخانه برای اجرای این برنامه مناسب نیست. از سوی دیگر مجید سبزعلیان، مسئول کمیسیون بیمه و درمان سازمان تامین‌اجتماعی از سوی کانون بازنشستگان نیز معتقد است باید پزشک خانواده را سازمان تامین‌اجتماعی به عهده بگیرد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ؛ طرح پزشک خانواده به گفته وزیر بهداشت 17 سال است که تصویب شده و هنوز آن‌‌طور که باید و شاید اجرایی نشده‌‌است. هرچند محمدحسن طریقت‌منفرد، وزیر بهداشت دولت دهم می‌‌گوید این برنامه در دولت‌های نهم و دهم جدی گرفته شده و به مرحله اجرا رسیده است. طریقت‌منفرد می‌‌گوید: در دولت‌های نهم و دهم زیرساخت‌های زیادی به‌وجود آمد تا بتواند نظام سلامت را تقویت کند که یکی از مهم‌ترین اقدامات، اجرای برنامه پزشک خانواده بود که 17 سال پیش در وزارت بهداشت تصویب شده بود. از طرف دیگر معاون وزیر بهداشت ضمن انتقاداتی که از مسائل پیرامون پزشک خانواده دارد معتقد است این برنامه اجرا شده حتی اگر مردم تاثیر آن را نبینند چراکه تعریف وزارت بهداشت از شروع این برنامه با مردم و رسانه‌‌ها متفاوت است.

فاطمه رخشانی می‌‌گوید: از نظر من اجرای این برنامه به خاطر هزینه‌هایی که ما برای ایجاد زیرساخت‌ها در دانشگاه‌های علوم پزشکی انجام داده‌ایم، شروع شده اما از نظر شما خبرنگارها اجرا زمانی است که مردم خدمات دریافت کنند. پزشک خانواده برنامه‌ای است که حداقل از زمان اجرای قانون برنامه توسعه چهارم باید توسط وزارت بهداشت اجرایی می‌شد. پزشک خانواده باید فردی آموزش‌دیده باشد که مسئولیت سلامت جمعیتی مثلاً 2 هزار نفر به او سپرده شود. این فرد مسئول سلامت این افراد از زمان تولد و حتی شاید قبل از آن تا زمان مرگ است. پزشک خانواده باید کاری کند که تا جای ممکن افراد تحت پوشش او بیمار نشوند و با آموزش و مشاوره به آنها از سلامتشان محافظت کند. مسائل بهداشت محیط، بهداشت شغلی و بیماری‌های محیطی و خانوادگی را درنظر بگیرد و از آنها جلوگیری کند.

رخشانی درباره اجرای این برنامه در تهران اظهار کرد: شهرستان‌ها محدودتر هستند و سریع‌تر امکان اجرای برنامه‌ها در آنها فراهم می‌شود. در تهران جا انداختن فرهنگ پزشک خانواده سخت‌تر از شهرستان‌هاست. من دغدغه زیرساخت‌ها در تهران را ندارم و درباره فرهنگ‌سازی اجرای پزشک خانواده در تهران دغدغه دارم و اینکه این موضوع برای تهران بیشتر از شهرستان‌هاست. در صورتی که زیرساخت و منابع لازم تا تیر امسال فراهم شود، اجرای پزشک خانواده را در تهران اعلام می‌کنیم. دانشگاه‌های علوم پزشکی در این زمینه اعلام آمادگی کرده‌اند اما به‌نظرم هنوز بیشتر باید به آنها فرصت بدهیم. به محض اینکه بسترها و منابع مالی آماده شود، این کار را شروع می‌کنیم اما با منابعی که الان داریم اگر همه منابع را هم در تهران خرج کنیم، موفق نمی‌شویم باید اول منابع مالی لازم را بگیریم بعد در تهران کار را شروع کنیم.

از وزارت بهداشت بگیرید، به بیمه‌‌ها بدهید

اما بیمه‌‌ها عقیده دیگری در رابطه با اجرای برنامه پزشک خانواده دارند. حافظی، مدیر سابق تامین‌اجتماعی می‌‌گوید: بیش از 90 درصد از نسخه 02 پزشک خانواده شهری در وزارتخانه تحت نظر دستجردی، کپی‌برداری از دستورالعمل پزشک امین در سازمان تامین‌اجتماعی بود اما موفق نشد. معتقدم اگر نسخه 02 به نسخه صفر 10 هم برسد، موفق نمی‌شود. چون وزارت بهداشت، مجری مناسبی برای اجرای نظام ارجاع نیست.

سیاست‌‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت، از وظایف وزارت بهداشت است اما نباید از این 3 حوزه فراتر برود و مجری باشد. این رویه وزارت بهداشت، خطاست. مجید سبزعلیان، مسئول کمیسیون بیمه و درمان سازمان تامین‌اجتماعی از سوی کانون بازنشستگان و عضو هیات‌مدیره کانون بازنشستگان استان تهران به آرمان می‌‌گوید: اگر وزارت بهداشت مجری طرح پزشک خانواده باشد افراد تحت پوشش تامین‌اجتماعی به زحمت می‌‌افتند. ما معتقدیم اجرای این برنامه باید از وزارت بهداشت به تامین‌اجتماعی ارجاع داده شود.

سبزعلیان معتقد است وزارت بهداشت با در اختیار گرفتن بیمارستان‌‌هایی که تحت‌پوشش تامین‌اجتماعی هستند باعث می‌‌شود که افراد تحت‌پوشش در صف‌‌های طولانی‌‌تری در انتظار خدمات درمانی بمانند و این از آن‌‌جایی که آن ساختمان‌‌ها و امکانات از هزینه‌‌ای که مردم برای بیمه پرداخت کرده‌‌اند ساخته شده چندان انصاف نیست. رحمت‌‌ا... حافظی، مدیر سابق تامین‌اجتماعی نیز، با تاکید بر اینکه برنامه پزشک خانواده باید توسط سازمان‌های بیمه‌گر اجرا شود، با اشاره به 20 سال سابقه مدیریتی در نظام سلامت و حدود 3 سال نظام بیمه‌ای خود، می‌‌گوید: اگر بخواهم به این موضوع نگاه صنفی داشته باشم، متعلق به نظام سلامت هستم و باید این برنامه در وزارت بهداشت اجرا شود. اما اگر نگاه کارشناسی داشته باشم، معتقدم بر اساس شناختی که از بیمه‌‌ها و جایگاه و وظایف آنها دارم، باید بیمه‌‌ها مجری برنامه پزشک خانواده باشند.

چرا حافظی می‌‌گوید وزارت بهداشت مجری خوبی نیست؟ زیرا از نگاه او وقتی نظام ارجاع عملیاتی شود، انتظار می‌‌رود چیزی در حدود 40درصد از مراجعات مردم به بخش‌‌های تخصصی و فوق‌تخصصی، کنترل و مهار شود. یعنی از درآمدهای بیمارستان‌‌های وزارت بهداشت کاسته می‌شود. وقتی که 40 درصد از منابع در اختیار وزارت بهداشت از طریق درآمد اختصاصی تامین می‌شود، یعنی از طریق درآمدی که از مردم می‌گیرد و 60 درصد از محل بودجه دولتی است. بنابراین، وزارت بهداشت نمی‌تواند مجری مناسبی برای اجرای برنامه پزشک خانواده باشد چون درآمدش به‌شدت پایین می‌آید. معاون وزیر بهداشت دولت نهم با اشاره به سازمان‌های بیمه‌‌گر می‌‌گوید: بیمه‌‌ها وقتی این کار را انجام بدهند هزینه‌های آنها را کم می‌کند زیرا پزشک عمومی نشسته بین مردم و بیمارستان‌های تخصصی و 40 درصد مردم را درمان می‌کند و آنها به بیمارستان‌هایی نمی‌روند که هزینه‌ها را افزایش می‌دهد. حافظی البته به این نکته اشاره می‌‌کند که اجرای برنامه باید در چارچوب برنامه‌های کلان وزارت بهداشت باشد تا بیمه‌ها را کنترل کند تا دچار انحراف نشوند.

سبزعلیان نیز سنگ افراد تحت پوشش بیمه تامین‌اجتماعی را به سینه می‌زند و می‌‌گوید: بیمه‌شده ما از حقوقش حق بیمه را می‌‌پردازد و خدمات حق مسلم اوست درحالی که اگر وزارت بهداشت بیمارستان‌‌های تامین‌اجتماعی را برای طرح پزشک خانواده در اختیار بگیرد، بیمه‌شدگان نمی‌‌توانند آن‌‌طور که باید و شاید از حقوق خود بهره‌مند شود. به گفته این عضو سازمان تامین‌اجتماعی، چیزی حدود 35 میلیون نفر تحت پوشش سازمان هستند و این یعنی بیش از یک‌سوم جمعیت کشور. سبزعلیان می‌‌گوید درحال حاضر نیز بیمه‌شده‌‌ها نمی‌‌توانند آن‌طورکه باید از امکانات بهره‌‌مند شوند. برای مثال در بیمارستان میلاد، بیمار برای یک اسکن قلب چند ماه در نوبت می‌‌‌‌ماند و اگر بیمارستان‌‌های سازمان زیر نظر وزارتخانه قرار بگیرند صف‌‌ها طولانی‌‌تر و زمان انتظار بیشتر خواهد شد.

به گفته سبزعلیان اهالی سازمان تامین‌اجتماعی معتقدند که پزشک خانواده نباید در دست وزارت بهداشت باشد و آنها تنها سازمان تامین‌اجتماعی را برای اجرای این برنامه قبول دارند تا بیمارستان‌‌ها، درمانگاه‌‌ها و داروخانه‌‌هایشان را از دست ندهند. درصورتی که سازمان تامین‌اجتماعی اجرای پزشک خانواده را از وزارت بهداشت بگیرد، به گفته این عضو هیات‌مدیره کانون بازنشستگان تنها افراد تحت پوشش بیمه باید از خدمات پزشک خانواده‌‌ای که تامین‌اجتماعی ارائه می‌‌دهد استفاده کنند چرا که آنها سال‌ها حق بیمه پرداخت کرده‌‌اند و حق دارند. در هر صورت برنامه پزشک خانواده یک برنامه ملی است و اگر هم بنا باشد برای تسریع در روند اجرا و کیفیت کار، بیمه‌‌ها عهده‌‌دار آن شوند، انتظار می‌‌رود برنامه‌‌ریزی‌‌ها درجهتی باشد که همه مردم بتوانند از آن استفاده کنند.