سلامت نیوز : مطب در طبقه دوم ساختمان بود. زوج جوانی زودتر از من وارد ساختمان شده بودند و من پشت سر آنها در انتظار بالا رفتن‌شان، ایستاده بودم.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از فرهیختگان ؛ آرام‌آرام از پله‌ها بالا می‌رفتند؛ چندی بعد که به اولین پاگرد ساختمان رسیدند کمی ایستادند. خانم جوان نفس نفس می‌زد من هم که حالا در پاگرد بودم متوجه شرایط شدم. زن باردار بود و به همراه همسرش برای معاینه آمده بودند. لبخند و عذرخواهی‌اش موجب شد که جسارت سوال کردن را پیدا کنم. نسرین ماه آخر بارداری‌اش را می‌گذراند و وقتی از پزشک دوران بارداری‌اش سوال کردم با جوابی عجیب روبه‌رو شدم؛ نسرین دکتری که در حال رفتن به مطبش بود را تاکنون ندیده بود و تنها از دوست و آشنا تعریفش را شنیده بود.

پله‌ها را تا مطب دکترش بالا رفتیم. به دلیل شلوغی مطب، مدت زمانی برای هم‌صحبتی با او فراهم شد، او درباره دکتر سابقش که در طول مدت بارداری به او مراجعه می‌کرد، گفت: «من از ابتدای دوران حاملگی پیش خانم دکتری می‌رفتم در صادقیه، او اصرار داشت که من از روش سزارین برای زایمان استفاده کنم، من به دلیل اینکه از این روش می‌ترسیدم و از عوارض آن شنیده بودم، از عوارض بیهوشی گرفته تا مشکلات عفونتی رحم و لگن؛ می‌خواستم از این نوع زایمان اجتناب کنم پس به سراغ دیگر دکتر‌ها رفتم و دوستان، این خانم دکتر را به من معرفی کردند.»

شروع صحبتم با نسرین فضای گفت‌وگو با سایر مراجعین را هم فراهم کرد. برخلاف صحبت‌های نسرین دختر جوان دیگری از علاقه‌اش به سزارین سخن گفت. معصومه که از همان ابتدای حاملگی‌اش تصمیم به زایمان به روش سزارین داشت درباره این موضوع گفت: «زایمان طبیعی درد فراوانی دارد و فشاری که بر جسم می‌آورد خیلی آزار‌دهنده است، من ترجیح می‌دهم بیهوش باشم اما درد نکشم.» البته پس از آن رو به نسرین کرد و گفت: چه سر نترسی داری و در توجیه یا توضیح تصمیمش این را هم اضافه کرد: «از خواهرم که به‌طور طبیعی زایمان کرده است شنیده‌ام که پس از زایمان طبیعی رحم پایین می‌آید و به افتادگی رحم دچار می‌شویم.»

در این مدت که پیگیر چنین موضوعی شده‌ام در گفت‌وگو‌هایی که از مادران دور و اطرافم چه آنان که زایمان طبیعی داشتند و چه آنان که به شیوه سزارین زایمان کرده‌اند؛ اغلب از محاسن زایمان طبیعی سخن گفته و با وجود درد فراوان در ابتدا، این روش را کم‌خطر‌تر و راحت‌تر عنوان می‌کنند حتی گفت‌وگو‌های آزاد سایت‌هایی در این زمینه نیز به‌گونه‌ای مشوق زایمان طبیعی است.

با این وجود وقتی به آمار رسمی اعلام شده از سوی وزیر بهداشت توجه می‌کنیم شرایط چیزی غیر از آن را نشان می‌دهد. چندی پیش محمدحسن طریقت منفرد وزیر بهداشت درباره آمار زایمان سزارین و طبیعی در کشور گفت: ۴۶ درصد زایمان‌ها در کشور به صورت سزارین است، این در حالی است که متوسط زایمان سزارین در دنیا بین ۱۵ تا ۲۵ درصد است و در بسیاری از جاها شاگرد اولیم که ‌ای کاش نبودیم. در این میان خوب است ابتدا به عوارض ناشی از عمل سزارین و عوارض زایمان طبیعی بپردازیم و پس از آن به دنبال آن باشیم که چرا تمایل به عمل سزارین در کشور چنین افزایش یافته است.

  عوارض سزارین
زایمان سزارین یک جراحی بزرگ است که با شکافتن پوست روی شکم، عضلات زیر آن و جدار رحم همراه است. پس همچون بسیاری از عمل‌های جراحی عوارض ناشی از بیهوشی و جراحی را به همراه دارد بنابراین کسانی که به دنبال چنین روشی می‌روند باید انتظار بروز برخی رویدادها را داشته باشند. موارد عمومی تمام جراحی‌ها البته در مقطع رحم، همچون درد (که معمولا در روز اول پس از جراحی شدیدتر است و بعد از آن باید فروکش کند)، ترشح از دستگاه تناسلی که طبیعی است، احتمال خون‌ریزی بعد از زایمان، دردهای لگنی و چسبندگی، حتی مدت زمانی که فرد بتواند به روال عادی زندگی برگردد هم نسبت به زایمان طبیعی بیشتر است. در موارد معدود احتمال نازایی بعد از سزارین نیز وجود دارد.

  عوارض مربوط به جنین
در این میان عوارضی هم وجود دارد که در پی عمل سزارین بر جنین تاثیر می‌گذارد. البته منظور این است که احتمال بروز این مشکلات در نوزادان سزارینی بیشتر از نوزادان زایمان طبیعی است از جمله یرقان و مشکلات تنفسی. فشاری که هنگام زایمان طبیعی به قفسه سینه نوزاد وارد می‌آید کمک زیادی به تمیز کردن ریه‌های او از ترشحات و مایعات می‌کند که برقراری یک فعالیت تنفسی عادی را برای نوزاد فراهم می‌سازد.

بیان وجود عوارض برای عمل سزارین به این معنی نیست که زایمان طبیعی قطعا بی‌خطر است و عوارضی را دربرنمی‌گیرد. اغلب متخصصان زنان و زایمان درباره زایمان طبیعی هم از عوارضی همچون افتادگی رحم یا در صورت عدم همراهی جنین برای خروج، به علت فشار ایجاد شده آسیب بر گردن و ستون مهره جنین را مطرح می‌کنند. البته باید در طول بارداری به این نکته توجه شود در صورتی که ماما یا پزشک تشخیص دهد عمل سزارین برای زن باردار و نوزاد مفیدتر است باید سزارین انجام شود و عوارض آن با عوارض مربوط به یک زایمان طبیعی مشکل، باید سنجیده شود و هر کدام مفیدتر است انتخاب شود.
 
  عواملی که زایمان طبیعی را به سزارین بدل می‌کند
در این میان موضوع دیگری نیز مطرح است و آن جنبه اضطرار عمل سزارین است؛ ۸ تا ۱۰ درصد زایمان‌‌ها نیاز ضروری به سزارین پیدا می‌‌کند پس هر زایمان طبیعی ممکن است به سزارین ختم شود و این شرایط قابل پیش‌بینی نیست. مثلا در مواقعی که در مسیر زایمان با افت ضربان قلب نوزاد روبه‌رو شویم یا در این میان با کنده شدن جفت شرایط اورژانسی برای نوزاد و مادر فراهم شود به اضطرار زایمان طبیعی به سزارین کشیده می‌شود. در این میان گاه تشخیص دکتر هم بر این است که مادر به جای زایمان طبیعی از عمل سزارین استفاده کند و آن در مواقعی است که با برخی رویدادهای قابل پیش‌بینی روبه‌رو می‌شویم از جمله عدم تطابق سر جنین با لگن مادر، طرز قرار گرفتن غیرعادی جنین، مشکلات مربوط به جفت و بند ناف، وجود جنین نارس و دیررس (کمتر از ۳۸ هفته و بیشتر از ۴۲ هفته) در رحم مادر، وجود جنین‌های با مشکلات RH خون، چند‌قلویی و همچنین مشکلات متفرقه‌ای مانند عفونت هرپسی در ناحیه تناسلی که نوعی عارضه تبخال‌مانند بسیار مسری است که برای جنین خطرناک است، فشارخون بالا، تومورهای فیبروئیدی، بیماری قند، ایدز مادر و دوره دردهای زایمانی که بسیار طول کشیده باشد، همه و همه می‌توانند عاملی برای ارجحیت سزارین بر زایمان طبیعی باشد.

  چرا آمار سزارین در ایران زیاد است
اگر به گفت‌وگو‌های متخصصان زنان و زایمان توجه کنیم، با این جملات روبه‌رو می‌شویم که «زایمان طبیعی سه تا چهار برابر سزارین دردسرساز است» و «تعرفه‌‌هایی که به زایمان طبیعی اختصاص داده می‌شود خیلی کمتر از سزارین است» بر همین اساس به‌عنوان یک دکتر چرا باید این سختی را بپذیریم. البته مهم‌تر از تمایل پزشکان بحث تمایل بیماران به زایمان بی‌درد نیز وجود دارد، به‌ویژه آن که تبلیغات حاکی از پیشرفت علمی در این عمل است. این در حالی است که امروزه در آمریکا هیچ پزشکی نمی‌تواند بدون یک علت پزشکی قابل قبولی اقدام به سزارین بیمار کند و چیزی به‌عنوان سزارین اختیاری که ما در کشورمان با آن روبه‌رو هستیم، وجود ندارد. همچنین در کشورهای پیشرفته دنیا تسهیلات ویژه‌‌ای را برای زایمان طبیعی اختصاص داده‌‌اند که افراد را به آن ترغیب می‌کند اما در کشورمان تفاوتی در این زمینه وجود ندارد.