سلامت نیوز : ریزگردها 22 استان كشور را درگیر كرده و زندگی در 11 استان كشور را به شدت سخت كرده است، با این وجود هنوز هم بحث بر سر اینكه این ریزگردها منشا خارجی دارند یا داخلی، ادامه دارد. در حالی فرهاد سرداری، معاون دفتر بیابان‌زدایی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری می گوید:«رودخانه‌های خشک شده منشا ریزگردها نیستند.» كه احمد علی كیخا معاون محیط زیست طبیعی وتنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط زیست می گوید:«عامل اصلی بروز پدیده ریزگردها در استان های ایران ، خشك شدن تالاب های كشورهای همسایه است ولی مدیریت نادرست منابع آب نیز موجب شده است كه بروز این پدیده در سراسر كشور تشدید شود. » این درحالی است كه فرهاد سرداری می گوید:« به علت قدرت بالای آب اصلا ریزگردی در کف رودخانه‌ها باقی نمی‌ماند که با خشک شدن آن و وزش باد در هوا خشک شود اما تالاب‌ها منشا گرد و غبار هستند. »

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ كیخا هم می‌گوید:« پدیده نو ظهور ریزگردها چند سالی است كه ایران و كشورهای همسایه را با مشكل مواجه كرده است . این پدیده در اثر عوامل مختلفی در كشورهای منطقه ایجاد شده كه عامل اصلی خشك شدن تالاب‌هاست . به عنوان مثال هم اكنون بسیاری از تالاب های كشورعراق درهمسایگی ایران خشك شده است وگرد و غبار ناشی ازاین منطقه به همراه باد به كشورهای همجوار می رسد ولی برخی ازعوامل داخلی نیز به تشدید بروزاین پدیده كمك كرده است. از مهم‌ترین این عوامل مدیریت نادرست منابع آبی در كشور است كه منجر به خشك شدن تالاب ها شده است.»

اما سرداری با بیان اینکه باید در تعریف ریزگرد، فرسایش بادی و جابه‌جایی شن و ماسه تفاوت قائل شویم می گوید:« ریزگردها تعریف خود را دارند که بر اساس آن ریزگردها مواد بسیار ریزی هستند که با وزش باد بالا می‌روند بنابراین نمی‌توان ذرات گرد و غباری که به علت دستکاری در طبیعت به وجود می‌آیند ریزگرد به حساب بیاوریم. »

اما كیخا معتقد است:« هر چند منشا اصلی این ریزگردها خارج از مرزهای ایران است ولی باید با مدیریت و برنامه ریزی از خشك شدن تالاب‌ها در كشور جلوگیری كرد. اگر تالابی در نقطه ای از كشور خشك می شود تمام مناطق اطراف را تحت تاثیر قرار می دهد، به عنوان مثال وقتی تالاب هامون خشك می شود از زابل گرفته تا دریای عمان در معرض شن های روان و گرد و غبار قرار می گیرد.»

سرداری، ‌معاون دفتر بیابان‌زدایی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در خصوص افزایش ریزگردها در برخی استان‌های کشور در ماه خرداد می گوید:« در برخی ماه‌های سال که به دلیل تغییر فصل شدت بادها افزایش می‌یابد با مسئله ریزگرد مواجه می‌شویم به گونه‌ای که علاوه بر استان‌های غربی که در جوار کشورهای منشا ریزگردها قرار دارند در شهر تهران نیز با این پدیده مواجهیم. » به گفته سرداری متاسفانه در این روزها به دلیل تغییرات اقلیمی میزان وزش بادها نیز غیرطبیعی شده است و حتی در شهری مثل تهران با بادهای شدید مواجهیم.

او البته زمین های كشاورزی را در ایجاد ریزگردها دخیل می داند و می‌گوید:«البته ممکن است در برخی جاهای کشور به علت خشک شدن رودخانه‌ها اراضی کشاورزی هم کمتر زیر کشت بروند که ممکن است این زمین‌ها باعث به وجود آمدن ریزگردها باشند. »

او می گوید:« اگر تصاویر ماهواره‌ای کل خاورمیانه را نگاه کنیم متوجه می‌شویم این ریزگردها در کشورهای اردن، عراق، سوریه و عربستان شکل گرفته و با بلند شدن از سطح زمین به سمت ایران حرکت می‌کنند و ممکن است در برخی واقع از ایران نیز عبور کرده و به کشورهای پاکستان، افغانستان و حتی در برخی مواقع به ترکمنستان برسند.» همچنین دکتر مجید عباسپور متخصص محیط زیست می‌گوید: «غیر از ریزگردهایی با منشا خارجی که در جای خود معضل بزرگی است آرام آرام نشانه‌هایی از افزایش سهم ریزگردها با منشا داخلی نیز خود را بروز می‌دهد که نگران‌کننده است‌.» به گفته او نیز شک شدن تالاب‌های کشور و وضعیت اسفبار آنها وضعیت هشدار دهنده‌ای را به وجود آورده است به طوری که احتمال خطر این می‌رود که رفته رفته این مناطق خشک به منبع دیگری برای تولید ریزگردها تبدیل شوند‌.

ریزگردهای بی پایان

13 سال پیش بود كه ریزگردها به خوزستان هجوم بردند ، بعد بوشهر را گرفتند. زندگی برای جنوبی ها وخلیج فارس نشینان سخت شده بود اما صدایشان به پایتخت نمی رسید وهیچ برنامه ای برای نجات آنها از ریزگردهایی كه مجرای تنفسی آنها را نشانه رفته بود طرح ریزی نشد. درنهایت آرزو كردند تا ریزگردها به پایتخت برسد شاید از صدقه سر پایتخت نشینان آنها از عذاب مداوم نجات پیدا كنند. دعایشان مستجاب شد و ریزگردها به تهران رسید اما باز هم به برنامه ای عملیاتی نرسید. حالا پس از 13 سال حضور ریزگردها در 22 استان كشور ، مدیران میانی دو سازمان متولی یعنی محیط زیست و سازمان جنگل ها به توافق نرسیده اند كه ریزگردها منشأخارجی دارند یا داخلی؟ تا راهكاری برای حل آن بیابند.