سلامت نیوز : محققان ایرانی پس از ۱۰ سال تلاش توانستند ۵۰ ژن موثر در ایجاد عقب ماندگی ذهنی را کشف کنند.

حسین نجم‌آبادی، سرپرست مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در گفت‌وگو با فارس اظهار داشت: از 10 سال پیش پروژه تحقیقاتی را برای شناسایی ژن‌هایی که در ایجاد عقب‌ماندگی ذهنی دخیل هستند آغاز کردیم چرا که هیچ معلولیتی به اندازه عقب‌ماندگی ذهنی در دنیا شیوع ندارد.

وی با اشاره به اینکه عقب‌ماندگی ذهنی 2 تا 3 برابر هر معلولیتی در ایران و دنیا شیوع دارد افزود: 2 درصد جمعیت کل هر کشوری درگیر این عارضه هستند. 8 تا 10 درصد بودجه سلامت کشورهای پیشرفته برای درمان کودکان عقب‌ماندگی ذهنی هزینه می‌شود در حالی که می‌توان با هزینه کم و غربالگری زوجهای در معرض خطر از تولد این نوزادان جلوگیری کرد.

نجم‌آبادی گفت: 50 درصد عقب ماندگی‌های ذهنی منشأ ژنتیکی دارند و از نوع پیشرفته تا شدید هستند.

این متخصص ژنتیک به این نکته اشاره کرد که تا سال 2006 فقط سه ژن در رابطه با عقب‌ماندگی ذهنی کشف شده بود.

دانشیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی ازدواج‌های فامیلی را یکی ار دلایل بروز و شیوع تولد فرزندانی با عقب ماندگی ذهنی عنوان کرد و گفت: ما اعتقاد داریم که این ژن‌ها از نوع وراثتی مغلوب هستند یعنی پدر و مادر مشکلی ندارند و در فرزند یک مرتبه این ژن خودش را نشان می‌دهد. این امر در جوامعی که ازدواج‌های خویشاوندی دارند بیشتر دیده می‌شود. در کشور ما از شمال به جنوب کشور از 30 درصد تا 80 درصد طیف ازدواج خویشاوندی تغییر می‌کند.

وی افزود: کشورهای اروپایی، آمریکایی، ژاپنی خانواده‌هایی که فرزند دچار عقب‌ماندگی ذهنی دارند فرزند دوم را به دنیا نمی‌آورد مگر اینکه علت اول مشخص شود ولی در کشور ما متأسفانه وقتی فرزند اول با عقب‌ماندگی ذهنی به دنیا می‌آید فرزند‌های دیگر را هم به دنیا می‌آورند که ممکن است آنها هم مبتلا باشند.

وی گفت: در صورتی که می‌توان با تشخیص ناقل ژن بودن در بارداری‌های بعدی از تولد فرزند عقب‌مانده جلوگیری شود.

 

این متخصص ژنتیک اظهار داشت: ایران اقوام مختلفی را در خود جای داده است. اگر ایران را مطالعه کنی انگار تمام خاورمیانه مطالعه شده به علاوه اینکه در همه نقاط ایران شبکه‌ای داریم که به واسطه آن می‌توان تمام خانواده‌هایی که فرزند معلول ذهنی دارند را رصد کرد.

کشف 50 ژن موثر در ایجاد عقب ماندگی ذهنی

سرپرست مرکز تحقیقات دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی افزود: طی 10 سال  گذشته تا به حال هزار خانواده را که بیش از 700 مورد آن بیش از 2 فرزند مبتلا به عقب ماندگی ذهنی دارند، بررسی کردیم. تمام کارهای بالینی و فرم اخلاقی را پر کردیم. تمام ژن‌های شناخته شده را در این خانواده‌ها چک کردیم. 50 ژن جدید که سبب ایجاد عقب ماندگی ذهنی می‌شود را کشف کردیم که مقاله آن هم در مجله nature به چاپ رسید.

بنا به تأیید این محقق ایرانی تمام این دستاوردها با وجود محدودیت‌های بودجه‌ای که در چند سال اخیر وجود داشته و حتی سال گذشته بودجه پژوهشی صفر بوده به سرانجام رسیده است.

کمبود بودجه و تغییرات مدیریتی روند تحقیقات را کند کرده است

نجم آبادی با انتقاد از رویکرد دست اندرکاران حوزه سلامت اظهار داشت: بارها این طرح‌ها را به وزارت بهداشت بردیم ولی با تغییر وزرای بهداشت طرح‌های ما همچنان روی میز ماند. 3 سال پیگیری کردیم که وزارت بهداشت از طرح‌ها حمایت کند ولی هنگام به نتیجه رسیدن، وزیر تغییر کرد و تصمیم‌های سلیقه‌ای و تزریق‌ نکردن بودجه تحقیقاتی، کارها را کند کرد.