سلامت نیوز: به همه ما گفته می‌شود كه مصرف سدیم را كاهش دهیم ولی برخی از كارشناسان بر این باورند كه تمام داستان اینگونه نیست و خطرات منفی و واقعی آن به اندازه مقدار مصرفی افراد وابسته است. احتمالاً شنیده اید كه بیشترین چاشنی و طعم دهنده ای كه  استفاده می‌شود نمك است. بحث میان مصرف نمك در میان محققان موضوع تازه‌ای نیست و بیش از 40 سال است كه كارشناسان در مورد خطرات مصرف نمك، فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی به ما هشدار می‌دهند. برخی از آنها توصیه می‌كنند كه اگر مصرف نمك را كمتر كنید سالمتر خواهید بود. در حالی كه گروهی از محققان نیز بر این باورند كه نمك به این اندازه كه دیگر دانشمندان می‌گویند نیز برای سلامت انسان خطرناك نیست، حداقل برای بسیاری از افراد خطرناك نیست و كاهش سدیم بیش از اندازه می‌تواند عواقب ناخواسته زیادی داشته باشد.

تحقیقات انجام گرفته در مورد نمك
تمامی‌ این اختلاف نظرها از ماه ژانویه سال 2010 آغاز شد هنگامی‌كه وزارت كشاورزی ایالات متحده امریكا دستورالعمل‌های خاصی در مورد مصرف نمك‌ها چاپ كرد و تحقیق دانشمندان امریكائی و مجله پزشكی نیور انگلند منتشر شد كه در آن آمده بود سالانه در امریكا 92 هزار نفر بدلیل مصرف بیش از اندازه نمك (به طور متوسط 5/1 قاشق چایخوری در روز) جان خود را از دست می‌دهند در حالی كه مصرف روزانه آنها نباید بیش از نیم قاشق چایخوری در روز باشد. مخالفان و اختلاف در مورد این مساله روز به روز بیشتر می‌شود و در ماه اوت در مجله امریكائی فشارخون مطالبی چاپ شد مبنی بر این كه هیچ مدركی دال بر افزایش خطر ابتلا به حملات قلبی و یا سكته مغزی بدلیل مصرف بیش از اندازه سدیم وجود ندارد و در ماه می‌‌‌در نشریه انجمن پزشكی امریكا گروهی از محققان اعلام كردند كه كم خوردن نمك با افزایش مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی مرتبط است. به طور خلاصه این تحقیقات، ایرادهای بسیاری از وزارت كشاورزی ایالات متحده گرفتند و انتقادهای زیادی از او كردند.  تمامی ‌مطالعات نشان می‌دهند كه استعمال دخانیات و تنباكو منجر به سرطان و بیماری‌های مزمن ریوی، تصلب شرایین و افزایش مرگ و میر می‌شود و هیچ محقق و یا مطالعه‌ای تا به امروز، اعلام نكرده است كه توتون و تنباكو سالم است ولی در مورد كاهش سدیم مساله فرق می‌كند و بیش از 100 سال است كه نظریه‌های مختلفی در مورد آن بیان می‌شود، در مطالعه‌ای نشان داده می‌شود كه كاهش سدیم برای سلامتی مفید است و چند ماه بعد تحقیقی دیگر نظریه عكس آنرا اثبات می‌كند. در واقع نیازهای فردی به سدیم و پاسخ به آن متفاوت است.

 حساسیت به مصرف نمك
 تحقیقات گزارش می‌کنند مشکل به این بر می‌گردد که فرد حساسیت نمک داشته باشد یا خیر. آندسته از افرادی‌که حساسیت به نمک دارند، احتمال مرگ از مشکلات قلبی-عروقی با مصرف نمک بالا می رود، چه فشارخون داشته باشند، چه نداشته باشند. افرادی که حساسیت به نمک دارند وقتی به مقدار زیاد نمک استفاده کنند، فشارخون‌شان شدیداً بالا می‌رود. هیچ روش استانداردی برای تشخیص حساسیت نمک وجود ندارد و این آزمایشات فعلاً فقط در تحقیقات انجام می گیرند. با اینکه تصور می‌شود حساسیت نمک دلیل ایجاد فشارخون در افراد است اما بسیاری از افرادی که حساسیت نمک دارند، به هیچ‌وجه مبتلا به فشارخون نیستند. این تحقیق نشان می‌دهد با اینکه فشارخون یکی از مهمترین عوامل بروز بیماری‌های قلبی-عروقی است، فشارخون نیست که موجب مرگ زودرس در افراد مبتلا به حساسیت نمک می‌شود، بلكه خود حساسیت نمک است که چنین پیامدی به دنبال دارد. این یعنی در این افراد، بالا بودن مصرف نمک در رژیم غذایی موجب بیماری قلبی می‌شود حتی اگر فشارخونشان در حد نرمال باقی بماند.

فشارخون
 فشارخون هر فردی متفاوت است و به دریافت نمك پاسخ متفاوتی می‌دهد. چگونگی پاسخ بدن به مصرف سدیم با فعل و انفعالات پیچیده‌ای انجام می‌شود كه به ژن و رژیم غذایی بستگی دارد. برخی از افراد به نظر می‌رسد كه به مصرف نمك حساس هستند، ولی به راستی نمی‌توان فهمید كه چند درصد از مردم در این گروه قرار می‌گیرند زیرا هیچ روش ساده و قطعی برای تست حساسیت به نمك وجود ندارد. اگر شما مبتلا به فشارخون بالا هستید، هیچ دلیلی وجود ندارد كه تصور كنید دلیل ابتلا به فشارخون نمك بوده است. تعدادی از مبتلایان به فشارخون بالا، بدون هیچ دلیل قطعی به این بیماری مبتلا می‌شوند. فشار‌خون بالا می‌تواند نشانه بیماری باشد و ابتلا به آن دلایل مختلفی دارد. به همین دلیل است كه بیش از صدها مدل دارو برای درمان فشارخون بالا وجود دارد و اگر مبتلا به فشارخون بالا هستید، نیاز به تغییر روش‌های اساسی زندگی است و حتماً لازم است كه برای كاهش فشارخون استرس خود را كاهش دهید و ورزش كنید، سیگار را ترك كنید و یك رژیم غذایی غنی از سبزیجات داشته باشید، تغییر در شیوه زندگی در دوره فشارخون بالا، مهم و البته موثر تر از كاهش مصرف نمك است. كاهش مصرف سدیم یك گام است و به این معنی نیست كه همه افراد مبتلا به فشارخون بالا به این روش درمانی پاسخ مثبت می‌دهند. برای رسیدن به نتیجه ایده‌آل بهتر است برای انتخاب شیوه صحیح درمانی با پزشك مشورت كنید.

چرا بدن ما به نمك نیاز دارد
همه كارشناسان موافقند كه مصرف مقدار مشخصی از نمك در رژیم غذایی خود یك ضرورت بیولوژیكی است. سدیم و كلرید كه مولكول نمك را تشكیل می‌‌دهند، در بدن نقش‌های مهمی همچون انقباضات عضلانی بر عهده دارند.  اینكه دقیقاً افراد به چه مقدار نمك نیاز دارند و چه مقدار نمك بیش از حد است، مشخص نیست و در افراد مختلف، متفاوت می‌‌باشد و به سایر عوامل غذایی مثل مصرف پتاسیم، مقدار فعالیت و البته ژنتیك بدن بستگی دارد. در حال حاضر اكثریت قریب به اتفاق نمك در رژیم غذایی امریكائی‌ها (به طور متوسط 80 تا 75 درصد) از محصولات فرآوری و صنعتی تامین می‌‌شود.
متخصصان معتقدند بدن ما نمی تواند هر روز مقادیر زیادی نمك دریافت كند، زیرا هیچ كدام از ما به اندازه كافی و به همان نسبت، میوه و سبزیجات و پتاسیم زیاد دریافت نمی‌كنیم تا مقدار پتاسیم و سدیم به تعادل برسد. هر چند به دستور موسسات نظارتی، تولید كنندگان در تلاشند تا مقدار نمك محصولات فرآوری شده را كاهش دهند، اگر چه كاهش سدیم  و محصولات فراوری شده لزوماً به معنی سلامت آن ماده غذایی نیست. كلرید سدیم ارزان‌ترین مولكول در صنایع غذایی است و كاهش آن از صنایع غذایی كاری بس دشوار است، پس از آب، نمك یكی از مواد نگهدارنده در غذاهای فرآوری شده است و همچون یك كاتالیزور عمل می‌‌كند. اجبارهای اعمال شده به مصرف كنندگان برای كاهش نمك، آنها را وا می‌‌دارد تا از دیگر جایگزین‌ها استفاده كنند و چه بسا این جایگزین‌ها نیز از سلامت غذایی كامل برخوردار نباشند. چنین پیامدهای ناخواسته ای در طول سه دهه گذشته منجر به مسائل و مشكلات پیش‌بینی نشده فراوانی شده است. وسواس در عدم مصرف مواد غذایی چرب منجر به افزایش رژیم غذایی پركربوهیدرات می‌‌شود كه ممكن است به افزایش چاقی و مقاومت به انسولین منجر شود. محدود كردن مصرف سدیم نیز منجر به ایجاد تغییرات در رژیم غذایی و مصرف می‌شود.

 مصرف كنندگان باید چه كار كنند؟
هنگام خرید مواد غذایی به یاد داشته باشید كه تولید كنندگان از انواع جایگزین‌های سدیم نیز استفاده می‌‌كنند كه ممكن است به نام‌های دیگر بر روی برچسب محصولات نوشته شده باشد. بدین ترتیب بهتر است مصرف غذاهای فرآوری شده را كاهش دهید به خصوص تا آنجا كه ممكن است از میوه‌ها و سبزیجات غنی از پتاسیم استفاده كنید كه به طور طبیعی با سدیم تعادل ایجاد كند. مهمترین موضوع این است كه آرامش خود را حفظ كنید و اگر مطمئن هستید كه از یك رژیم غذایی سالم پیروی كنید شاید نیازی به نگرانی در مورد صرف سدیم نداشته باشید.
وقتی كه مصرف نمك را انتخاب می‌‌كنید، انتخاب عاقلانه داشته باشید، مانند بسیاری از محصولات غذایی تجاری، نمك نیز می‌‌تواند به شدت فراوری شود. بلورهای نمك به اندازه های مختلف به شكل‌ها و رنگ‌های مختلف هستند. هر كریستال نمك حاوی مواد معدنی، در مقادیر كم به منظور بهبود عملكرد بدن و منیزیم، كلسیم، پتاسیم و برومید است ولی گروهی از تولید كنندگان با ایجاد تغییرات به منظور خوش طعم كردن آن، مقادیر زیادی از خواص آن را از بین می‌‌برند، بنابراین به سلامت و نوع نمكی كه استفاده می‌‌كنید توجه داشته باشید.

محاسبه نمک دریافتی از مواد غذایی

نمک در برچسب مواد غذایی به صورت سدیم درج میگردد. برای تبدیل سدیم به معادل نمک کافی است رقم مذکور را در عدد 5/2 ضرب کنید. نکته:یک گرم سدیم=1000 میلی گرم سدیم=2.5 گرم نمک
میزان مجاز مصرف سدیم، 3/2 گرم در روز معادل 8/5 گرم نمک در روز است. نکته: 6 گرم نمک تقریبا به اندازه یک قاشق چایخوری است. اما از آنجایی که تقریبا هر نوع غذایی که می‌خوریم حاوی نمک است، از این رو دیگر نیازی به اضافه کردن نمک به غذا نمی‌باشد.

 مقادیر مجاز مصرف سدیم

 3 تا 1 سال: 1 تا 5/1 گرم.
 8 تا 4 سال: 2/1 تا 9/1 گرم.
 13 تا 9 سال: 5/1 تا 2/2 گرم.
 50 تا 14 سال: 5/1  تا 3/2 گرم.
 70 تا 51 سال: 3/1 تا 3/2 گرم.
 بالای 70 سال: 2/1 تا 3/2 گرم.
نکته: 75 درصد نمک دریافتی توسط مصرف مواد غذایی فرآوری شده نظیر نان، غلات صبحانه و بیسکویت‌ها و غذاهای فراوری شده وارد بدن می‌شود.

 نمک های جایگزین
با شیوع تبلیغات منفی علیه نمک امروزه شاهد گسترش تبلیغ انواع مختلفی از نمک از قبیل نمک میوه، نمک دریا و... هستیم. باید توجه داشت که بعضی از این محصولات حاوی کلراید پتاسیم به جای کلراید سدیم می‌باشند. طعم آنها مشابه نمک خـوارکـی اسـت امـا می‌توانند پتاسیم خون را افزایش دهند که برای سلامتی خطرناک است. افرادی که مبتلا به نارسایی قلبی، نارسایی کلیوی و دیابت می‌باشند، نباید از این نمک‌ها بدون مشورت پزشک مصرف کنند. همچنین مصرف اینگونه نمک‌ها می‌تواند با مصرف برخی داروها نظیر داروهای تنظیم کننده فشار‌خون تداخل ایجاد کند، که در این موارد نیز باید تحت نظر پزشک اقدام به مصرف آنها کرد.
منبع:‌ دنیای سلامت