سلامت نیوز : شایع‌ترین بیماری التهابی که مردم آن را باعنوان روماتیسم می‌شناسند، آرتریت روماتوئید نام دارد. آرتریت روماتوئید نوعی بیماری خودایمنی است به این معنا که سیستم دفاعی و ایمنی علیه بافت‌های بدن فرد واکنش نشان داده و باعث بروز این بیماری می‌شود. در این بیماری مفاصل کوچک و بزرگ بدن به صورت قرینه درگیر شده و به تدریج تخریب می‌شوند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از خورشید ؛ دکتر احمدرضا جمشیدی، رئیس مرکز تحقیقات روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران، درخصوص نشانه‌های این بیماری می‌گوید: اولین نشانه ، درد مفصلی و سپس تورم در مفاصل است. اغلب این درد که ماهیت التهابی دارد، با فعالیت کاهش می‌یابد و در استراحت بیشتر می‌شود. بارزترین خصوصیت این بیماری خشکی صبحگاهی مفاصل است؛ به این‌گونه که فرد وقتی صبح‌ها از خواب بیدار می‌شود ضمن احساس درد در مفاصل نمی‌تواند به راحتی آنها را باز و بسته کند و یکی دو ساعت طول می‌کشد تا به حالت عادی خود برگردد. وی درخصوص آنکه کدام یک از مفاصل انسان بیشتر دچار این بیماری می‌شود، می‌گوید: مفاصل محیطی مانند انگشتان دست، مچ دست، آرنج، شانه، گردن، لگن، زانو، انگشتان پا و مچ پا به‌طور قرینه و دوطرفه درگیر می‌شوند؛ اما خوشبختانه ستون فقرات دچار این بیماری نمی‌شود.

وراثت مهم‌ترین علت ابتلا به این بیماری مهم‌ترین زمینه ابتلا به بیماری آرتریت روماتوئید، عامل ژنتیک بوده و سابقه فامیلی در بروز این بیماری مهم است. جمشیدی می‌افزاید: داشتن سابقه فامیلی به این معنا نیست که اگر والدین دچار این بیماری شوند، فرزندان آنها نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند اما باید گفت که فرزندان این خانواده‌ها استعداد بیشتری در ابتلای به این بیماری دارند که عوامل محیطی می‌تواند آن را تشدید کند.

این فوق‌تخصص روماتولوژی درخصوص عوامل محیطی می‌افزاید: عفونت‌های ویروسی، میکروبی و نیز استرس‌های هیجانی باعث تحریک این بیماری و بروز آن می‌شود اما یکی از عوامل مهم و بسترساز ابتلای به این بیماری، مصرف سیگار است. به بیان دیگر اگر کسی زمینه ژنتیکی ابتلا به این بیماری را داشته باشد، مهم‌ترین توصیه ای که برای پیشگیری از این بیماری به وی داده می‌شود، مصرف نکردن سیگار است زیرا مصرف دخانیات روند بروز بیماری و تخریب مفاصل را تشدید می‌کند. جمشیدی، درخصوص تأثیر برخی مشاغل در بروز آرتریت روماتوئید می‌گوید: مشاغلی که افراد در آن با دست کار می‌کنند در بروز این بیماری تأثیر چندانی ندارد زیرا این نوع روماتیسم، التهابی و ناشی از سیستم ایمنی بدن است اما افرادی که دچار این بیماری می‌شوند اگر دارای شغل «دستی» هستند مانند شاغلین در کارخانه‌ها یا تایپیست‌ها و قالیبافان، ضروری است تا زمان بهبود تورم و التهاب مفاصل از کارکردن خودداری کنند. درمان بیماری آرتریت روماتوئید درمان بیماری روماتیسم مفصلی مزمن با دارو است و روش‌های جدی دیگری برای درمان این بیماری وجود ندارد.

رئیس مرکز تحقیقات روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: داروهایی که برای درمان این بیماری به کار می‌رود، داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی است. زیرا در این بیماری سیستم ایمنی از کنترل خارج شده و باعث التهاب مفاصل می‌شود و ضروری است که با تضعیف سیستم ایمنی از روند تخریب مفاصل جلوگیری شود. این داروها انواع مختلفی دارد که بنا بر‌نظر پزشک تجویز می‌شود، مانند داروهای کورتن، کلروکین و متوتروکسات که توسط پزشک تجویز می‌شود. این استاد دانشگاه علوم پزشکی، تشخیص زودهنگام بیماری را در درمان آن بسیار مهم ارزیابی کرده و اظهار می‌کند: برای درمان مؤثر این بیماری ضروری است که بیمار با مشاهده اولین علامت به پزشک مراجعه کند زیرا تشخیص و درمان به موقع بیماری روند بهبود را تسریع کرده و عوارض آن را کاهش خواهد داد.

از طرفی پیگیری درمان نیز بسیار مهم است و بیمار نباید مراحل درمان را رها کند زیرا قطع ناگهانی و بدون مشورت با پزشک نتایج جبران‌ناپذیری خواهد داشت. جمشیدی همچنین با بیان آنکه این بیماری پیشگیری ندارد، می‌افزاید: اما افرادی که زمینه ژنتیکی این بیماری را دارند، می‌توانند با انجام فعالیت منظم ورزشی و نیز دوری کردن از استرس و هیجانات ناگهانی از ابتلای به این بیماری پیشگیری کنند و افراد سیگاری نیز حتما باید سیگار خود را ترک کنند. وی درخصوص ورزش مناسب برای بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی مزمن اظهار می‌کند: برخلاف تصور عمومی که تماس با آب را برای مفاصل مفید نمی‌دانند باید گفت که بهترین ورزش برای مبتلایان به این بیماری، شنا و ورزش‌های آبی است زیرا بدن در آب کاهش وزن یافته و فشاری بر مفاصل وارد نمی‌شود، در نتیجه بهتر می‌تواند حرکت کند.

اما باید درنظر داشت که انجام حرکات ورزشی پس از بروز بیماری باید با نظر پزشک انجام شود زیرا به عنوان مثال کسی که زانویش ورم کرده نباید به هیچ وجه فشاری بر آن وارد آورد. تغذیه مناسب این بیماری جمشیدی درخصوص اینکه چه غذاهایی برای بیماران مبتلا به بیماری آرتریت روماتوئید مفید است، اظهار می‌کند: در این زمینه محدودیتی وجود ندارد اما هر بیمار بر اساس تجربه‌ای که کسب می‌کند می‌تواند تشخیص دهد که مصرف چه مواد غذایی بیماری وی را تشدید می‌کند که باید از خوردن آن پرهیز کند. به عنوان مثال برخی از بیماران با مصرف ماست یا بادمجان دچار افزایش التهاب و درد مفاصل می‌شوند که باید از آن پرهیز کنند. بنابراین هر غذایی که باعث تحریک سیستم ایمنی بدن و افزایش بیماری می‌شود باید از برنامه غذایی حذف شود.

رئیس مرکز تحقیقات روماتولوژی با اشاره به عوارض بیماری‌های التهابی که باعث پوکی استخوان شده و نیز مصرف داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی که این داروها نیز روند پوکی استخوان را تسریع می‌کند، می‌افزاید: برای پیشگیری از پوکی استخوان توصیه می‌شود که بیماران حتما مواد کلسیم‌دار مانند لبنیات، شیر، ماست و پنیر را در برنامه غذایی خود بگنجانند. وی همچنین درخصوص تحقیقات به‌عمل آمده در زمینه خواص برخی از مواد خوراکی در بهبود این بیماری می‌گوید: یکی از موادمفید روغن کبد ماهی و امگا 3 است که اغلب توسط پزشکان تجویز می‌شود. همچنین نتیجه مطالعات حاکی از آن است که ادویه‌هایی مانند زردچوبه و زنجبیل در کاهش التهابات روماتیسم مؤثر است و نیز آب کرفس نیز اثرات سودمندی در بهبود این بیماری دارد اما مصرف آب کرفس باید حتما با نظر پزشک باشد زیرا این ماده برای نوعی بیماری روماتیسمی با نام لوپوس مضر است.

آمار مبتلایان به آرتریت روماتوئید فوق‌تخصص روماتولوژی با اشاره به تحقیقی که در زمینه میزان ابتلا به این بیماری در سال 80 تا 82 توسط سازمان بهداشت جهانی و انجمن روماتولوژی آسیا و اقیانوسیه در ایران به عمل آمده، می‌گوید: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که شیوع بیماری آرتریت روماتوئید در ایران حدود 36/0 درصد است؛ یعنی از هر 10 هزار نفر 36 نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند و خوشبختانه در مقایسه با شیوع این بیماری در دنیا که حدود یک درصد ذکر شده است، ابتلا به این بیماری در کشور ما مانند دیگر کشورهای آسیایی از شیوع کمتری نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکایی برخوردار است. جمشیدی با اشاره به سن شیوع روماتیسم مفصلی مزمن اظهار می‌کند: این بیماری همه سنین از کودک 6 ساله گرفته تا افراد 80 ساله را می‌تواند درگیر کند اما شیوع این بیماری در بزرگسالان و در سنین بین 20 تا 40 سالگی بیشتر است.