سلامت نیوز : گفته می­شد تنها مشکل معطل ماندن پزشک خانواده در تهران کمبود اعتبار بیمه‌هاست درحالی که تمام زیرساخت­ها برای اجرا مهیا و قراردادها با دانشگاه‌های علوم پزشکی برقرار است. وزیر بهداشت اینبار با اعلام اینکه بیمه‌ها و همچنین وزارت بهداشت رقم قابل‌ملاحظه‌ای را بدهکارند گفت: به منظور آنکه در تهران مشکل پرداخت پیدا نکنیم، مقرر شد منابع از طریق ستاد اجرایی هزینه شود و همچنین پرداخت‌ها به روز انجام شود. با همه این اوصاف حسن طریقت‌منفرد معتقد است: همه چیز برای اجرای پزشک خانواده در تهران مهیاست و مشکل تامین اعتبار وجود ندارد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ؛ وزیر بهداشت در یک نشست خبری برای معرفی مقدمات پزشک خانواده در تهران اعلام کرد: «ارائه خدمت پزشک خانواده در تهران از مردادماه آغاز می‌شود و این پزشکان باید شهریورماه پول خود را دریافت کنند؛ یعنی زمانی که مصادف می‌شود با پایان کار دولت دهم و زمانی که من در وزارت بهداشت نیستم.» وزیر بهداشت می­گوید پرداخت دستمزد پزشکان خانواده به روز است نه به ماه «مقرر شده در تهران هر پزشک اولین بیماری که از طریق پرونده الکترونیک معرفی کرد، طی 24ساعت پول آن را دریافت کند.» اما مشکل اعتبار چه می­شود؟ بیمه‌ها می­گویند برای اجرای این برنامه اعتبارات کافی ندارند و وزیر بهداشت هم با این موضوع هم‌عقیده است. اما منظور وزیر از ستاد چیست؟

در ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، سازمان‌های بیمه‌گر، وزارت بهداشت،‌ معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری و همچنین در استان‌ها، فرمانداران و استانداران عضو هستند این ستاد، پزشک خانواده را هدایت می‌کند، بیمه‌ها در این ستاد نقش پرداخت‌کننده و ثبت کننده اطلاعات را دارند. این تعریفی است که خود طریقت‌منفرد از ستاداجرایی پزشک خانواده ارائه می­دهد. به‌نظر می­رسد طریقت‌منفرد در تلاش است این برنامه را در دوره وزارتش و در دولت دهم ثبت کند چراکه خود او یکی از کسانی بود که نسبت به روند اجرای پزشک خانواده انتقاد داشت و 17 سال معطلی از تصویب تا اجرا را قابل تامل خوانده بود. وزیری که در چند ماه پایانی دولت دهم روی صندلی وزارتخانه نشست و توانست از مجلس رای اعتماد بگیرد؛ مجلسی که تمایل چندانی ندارد در این ماه‌های پایانی زیاد سخت­گیری کند.

کسری اعتبار بهداشت و درمان، جهان شمول است

فردی که طراحی سامانه برنامه پزشک خانواده تهران را بر عهده گرفته، کسی است که سامانه مربوط به قانون هدفمندی یارانه‌ها را تعریف کرده است. این را وزیر بهداشت می­گوید: برای برنامه پزشک خانواده 10 درصد فرانشیز درنظر گرفته شده است. چراکه تجربه نشان داده هر جا که خدمتی به صورت رایگان ارائه شود، مراجعات غیرضرور خواهد داشت. به گفته طریقت‌منفرد، اعتبار برنامه پزشک خانواده همان اعتبار بیمه‌هاست، درمجموع اعتبار اصلی این برنامه اعتبارات بیمه‌ای‌ است اما از آنجا که در ابتدا یکسری هزینه‌های اضافه دارد این اعتبارات بیمه‌ای نیازمند تقویت است. اکنون 400 میلیارد تومان از اعتبار 2000 میلیاردی مربوط به اجرای برنامه پزشک خانواده تخصیص یافته و مابقی این اعتبار نیز در طول سال به صورت ماه به ماه تامین خواهد شد.

این اعتبار 2000 میلیاردی تمهیدی است که وزارتخانه درنظر گرفته تا چاله‌های اعتبارات بیمه­ای را پر کند. اما چه تعداد پزشک برای اجرای این طرح در تهران نیاز است؟ به گفته وزیر بهداشت در برنامه پزشک خانواده هر پزشک می‌تواند حدود 2000 بیمار را تحت پوشش قرار دهد. بر اساس اطلاعات سازمان نظام پزشکی در تهران حدود 22 هزار پزشک عمومی و همچنین در استان تهران حدود 24 هزار پزشک عمومی ثبت شده‌اند که با درنظر گرفتن ریزش‌ها، حدود 18 هزار پزشک عمومی در تهران باید وجود داشته باشند. با احتساب 2000 نفر جمعیت برای یک پزشک عمومی، پیش‌بینی می‌شود برای اجرای برنامه پزشک خانواده در تهران به هفت تا هشت هزار پزشک عمومی نیاز باشد. البته ممکن است در برخی مناطق از جمله در روستاها به دلیل نبود پزشک، افراد تحت پوشش پزشک مربوطه بیشتر شود.

وزیر بهداشت درباره چگونگی اجرای برنامه پزشک خانواده می­گوید: معمولا در کشورهایی که تجربه اجرای برنامه پزشک خانواده را دارند، هر سه سطح خدمت را پزشک خانواده مدیریت می‌کند، اما از آنجا که این موضوع هنوز در کشور ما تجربه نشده، سرانه سطح اول خدمات یعنی خدمات پزشکی و پاراکلینیکی اعم از آزمایشگاه، رادیولوژی و ... مشخص شده است و به این ترتیب پزشک خانواده در ابتدا، سطح اول خدمات را مدیریت خواهد کرد. به گفته او سرانه در نظر گرفته شده برای پزشک خانواده متناسب با سرانه بیمه‌ای است. این سرانه سال گذشته 12 هزار تومان بود که 35 درصد آن به سطح نخست خدمات تعلق می‌گیرد.

در صورت افزایش رقم سرانه، میزان سرانه پزشک خانواده نیز افزایش می‌یابد. وزیر بهداشت در جواب به این سوال که مشکلات تامین اعتبار برای پزشک خانواده چه می­شود و چطور حل خواهد شد می­گوید: فکر نمی‌کنم مشکلمان پول باشد. به عنوان مثال باید گفت که در سال 90 حدود 40 هزار میلیارد تومان صرف بهداشت و درمان کشور شده که حدود 15 هزار میلیارد تومان آن را بیمه‌ها و حاکمیت و 25 هزار میلیارد تومان آن را مردم پرداخته‌اند. در کشور ما به طور متوسط سالانه از هر یکهزار نفر، 90 نفر بستری می‌شوند، بر این اساس درمجموع سالانه حدود شش تا 5/6 میلیون بستری در کشور صورت می‌گیرد. در برخی بیمارستان‌ها هزینه یک بیمار بستری به حدود یک میلیون تومان می‌رسد. بر این اساس در سال 90 حدود 6500 میلیارد تومان در این زمینه صرف شده است.

از طرف دیگر هر بیمار سالانه به‌طور متوسط 10 مرتبه مراجعه سرپایی دارد که با احتساب جمعیت 70 میلیون تومانی، بابت این موضوع نیز رقمی معادل 7000 میلیارد تومان باید در نظر گرفت. مجموع این 7000 میلیارد تومان با 6500 میلیارد تومان ناشی از بستری حدود 5/13 میلیارد تومان می‌شود. حال سوال این است که چرا در سال 90 باید 40 هزار میلیارد تومان صرف بهداشت و درمان کشور شود؟ هیچ‌کس مخالف افزایش اعتبارات بهداشت و درمان نیست، اما باید گفت که سلامت از جمله مکان‌هایی است که باید از منابع آن حداکثر بهره‌وری را داشته باشیم. کسری منابع بهداشت و درمان موضوعی جهان شمول است.

همکاری مشروط وزارت رفاه

اما در این میان وزارت رفاه شرایط همکاری با وزارت بهداشت در پزشک خانواده را مشروط اعلام می­کند. به گفته مجتبی اعلایی، معاون وزیر رفاه برای توسعه برنامه پزشک خانواده اول سال توافقنامه‌ای را با وزارت بهداشت داشتیم که اگر این وزارتخانه بدهی گذشته را نگیرد و همچنین به شرط ایجاد سامانه الکترونیک برای برنامه پزشک خانواده، بیمه‌ها برای توسعه این برنامه همکاری می‌کنند. درمجموع اگر وزارت بهداشت بدهی گذشته را مطالبه نکند و سامانه الکترونیک نیز آماده باشد، بیمه‌ها پای کار خواهند بود. ایسنا نوشت؛ او افزود: بیمه‌ها اکنون به پزشکان و موسسات طرف قراردادشان بدهی دارند. به‌طوری که سازمان بیمه سلامت از حدود آبان ماه سال گذشته و سازمان بیمه تامین اجتماعی از حدود آذرماه سال گذشته بدهی دارند که مجموع بدهی‌های آنها به حدود 1400 تا 1500 میلیارد تومان می‌رسد.

تکلیف درآمد پزشکان متخصص چه می­شود؟

«اگر قرار است با اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، مراجعات به متخصصان کاهش یابد، میزان درآمد متخصصان باید به نحوی ترمیم شود. بر این اساس زمانی که بیمار از سوی پزشک خانواده به سطوح بعدی ارجاع داده می‌شود، گذشته از آنکه ویزیت مربوطه به پزشک متخصص پرداخت می‌شود، دو ویزیت نیز بابت ارائه گزارش ارجاع به پزشک خانواده، به متخصص مربوطه پرداخت خواهد شد.» این راه‌حلی است که طریقت‌منفرد برای جبران درآمدی که از متخصصان ضایع می­شود ارائه می­دهد. اما این برنامه در تهران در چه سطحی خواهد بود؟ طریقت‌منفرد می­گوید: فعلا کار پزشک خانواده مربوط به سطح یک است. این اقدام با زور و دستورالعمل شدنی نیست. البته بیمارستان‌های دولتی سرمایه مردم هستند و برای ارائه خدمات در سطوح بالاتر در قالب برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع آماده‌اند.

حضور بخش خصوصی نیز در این برنامه (چه پزشک و چه مطب) نیز به صورت داوطلبانه خواهد بود. طبق اعلام وزارتخانه، مطب‌ها و مراکز مجری پزشک خانواده با نصب تابلو یا پارچه نوشته سر در مطب یا پایگاه مجری پزشک خانواده، برای ثبت‌نام از جمعیت موردنظر اعلام آمادگی می‌کنند. همچنین اطلاع‌رسانی در زمینه اینکه چه مراکزی مشمول ارائه خدمات پزشک خانواده هستند از طریق سایت ir.1590.www امکان‌پذیر است. پزشکان عمومی نیز می‌توانند با مراجعه به همین سایت در برنامه پزشک خانواده ثبت‌نام کنند.