سلامت نیوز : رضا ملک‌زاده مشاور حجت‌الاسلام حسن روحانی در حوزه سلامت می‌گوید: اصلاح وضعیت دارو و بیمارستان‌های دولتی کار اورژانسی دولت آینده است. برنامه پزشک خانواده نیز از ابتدا اشتباه اجرا شده،‌ به همین خاطر اعتبارات آن در جاهای دیگر خرج شد. متأسفانه در دولت‌های گذشته شبکه بهداشتی کشور تضعیف شد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس ؛ رضا ملک زاده، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سالهای 69 تا 72،‌فوق تخصص بیماریهای گوارش و کبد و متولد کازرون است، او یکی از گزینه‌هایی است که به عنوان وزیر بهداشت احتمالی دولت یازدهم سر زبانها افتاده است، به همین بهانه به گفت‌وگوی تفصیلی با او نشستیم تا از این گمانه زنی‌ها و اولویتهای دولت آینده در حوزه سلامت، بگوید.

او احتمال وزیر شدن خودش را نزدیک به صفر دانست و گفت تمایلی ندارد وزیر بهداشت شود چون به قول خودش افراد بهتر از او هستند که او اسامی آنها را به رئیس جمهوری آینده پیشنهاد داده است. ملک زاده از نحوه اجرای برنامه پزشک خانواده در دولتهای گذشته و بی توجهی به توسعه شبکه بهداشت و خدمات پیشگیرانه نیز انتقاد کرد و برنامه اورژانسی دولت یازدهم را در حوزه سلامت، حل مشکل حاد دارو و بیمارستانهای دولتی دانست که به گفته او در مرز ورشکستگی هستند.

فارس: این روزها گمانه زنی در مورد وزیر بهداشت  آینده در رسانه ها زیاد است، و از شما هم چون مشاور آقای روحانی در حوزه سلامت هستید،به عنوان یکی از گزینه‌ها یاد می‌شود، آیا در این مورد با شما صحبت شده است؟

ملک زاده: نه، با من هیچ صحبتی در این زمینه نشده است و هیچ قراری وجود ندارد، من به دلیل اینکه فکر کردم، آقای روحانی انتخاب خیلی خوبی برای شرایط فعلی مملکت است. مثل خیلی از ایرانی ها به او کمک کردم و از این به بعد هم هر کمکی بتوانم به این دولت می‌کنم. مشورت می‌ دهم و به هر کسی که در آینده وزیر بهداشت بشود، کمک می‌کنم.

قرار این است که ما یک دولت وحدت ملی داشته باشیم و حداقل در بخش بهداشت و درمان کشور از فکرهایی که در هر گروهی می‌تواند باشد،استفاده می‌کنیم.واقعاً شایسته مردم ماست که در این شرایط همه با انرژی و فکر و تلاشمان به این سمت برویم که مشکلاتی که در کشور وجود دارد به خصوص در بخش بهداشت و درمان که خیلی هم «حاد» شده است هر چه زودتر حل شود.

فارس: اگر به شما پیشنهاد تصدی وزارت بهداشت را بدهند،قبول می‌کنید؟

ملک زاده: من ترجیح می‌دهم با توجه به اینکه یکبار این تجربه را داشته‌ام و چون افرادی را می شناسم که برای این کار از من بهتر و جوانتر هستند و انرژی بیشتری دارند،آنها وارد عرصه شوند و توصیه می کنم آنها مسئویت بپذیرند و من در کنار آنها باشم و به آنها کمک کنم. واقعاً تمایلی نداریم وزیر بهداشت بشوم. از کارهای علمی و تحقیقاتی که الان دارم راضی هستم و از آن لذت می‌برم و امیدوارم به من این مسئولیت داده نشود.

فارس: با این حال امکان وزیر شدن شما منتفی نیست؟

ملک زاده: امکانش درحد صفر است، شما هم دعا کنید این اتفاق نیفتد.

فارس: شما افرادی را به آقای روحانی پیشنهاد کرده‌اید؟

ملک زاده: بله

فارس: ممکن اسامی آنها را بفرمایید؟

ملک زاده: اجازه دهید تا نهایی نشده این اسامی محفوظ باشد اما شما به عنوان رسانه خودتان می توانید گمانه زنی کنید.

فارس: خوب فکر می‌کنید، وزیر بهداشت آینده چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟

ملک زاده: مهمترین نکته این است که باید معتدل باشد و بتواند از همه نیروهای کارآمد در بخش سلامت استفاده کند. باید اهل تفکر و مشورت باشد و تصمیماتش مبتنی بر فکر و اندیشه باشد و با گروهی از کارشناسان خبره کار کند، به مسائل اصلی وزارت بهداشت و کشور آشنا باشد. قسمتهای مختلف وزارت بهداشت را بشناسد. اشکالات را بداند و خودش از نزدیک مسائل را لمس کرده باشد.

فارس: چرا خودتان این مسئولیت را نمی‌پذیرید؟

ملک زاده:‌ دلیل اصلی‌اش این است که افرادی را می‌شناسم که از من بهتر هستند.

فارس: فکر نمی‌کنید لازم باشد وزیر بهداشت ارتباط نزدیک و نفوذ کافی در دولت داشته باشد تا بتواند برنامه‌های خود را مصوب و اجرایی کند و بودجه‌ های لازم را به موقع بگیرد، یک مثال آن برنامه پزشک خانواده است که همه به آن معتقدند اما به نظر می‌رسد در سالهای گذشته به علت اینکه وزیر بهداشت نتوانسته به موقع اعتبارات لازم را بگیرد، اجرا نشده است؟

ملک زاده: بودجه کمی در این مدت برای برنامه پزشک خانواده تخصیص داده نشده است، اما مسئله این است که برنامه پزشک خانواده از ابتدا درست اجرا نشده است، مسئله اصلی اینجاست.ما نمی توانیم نسخه پزشک خانواده را آن طور که مثلاً در انگلستان اجرا شده است، اجرا کنیم. ما جامعه متفاوتی هستیم. مردم ما سالهاست، عادت کرده‌اند به هر پزشکی که دوست دارند، مراجعه کنند.پزشکشان را با میل خودشان عوض کنند.

پزشکان ما سالها این طور یاد گرفته‌اند، طبابت کنند. یاد نگرفته‌اند در چارچوبهای پزشک خانواده کار کنند. ما آمدیم تعرفه‌های پزشکی را طوری تعریف کرده‌ایم که هیچ وقت یک پزشک را ترغیب و موظف نمی‌کند، پرونده سلامت برای مردم تشکیل دهد یا خدمات مشاوره و آموزشی به مردم ارائه کند.

یکی از مهمترین کارها در برنامه پزشک خانواده این است که وقتی مریض می‌آید، برایش پرونده کاملی تشکیل دهد و پزشک متخصص و سطح بالاتر در صورتی که بیمار به او ارجاع شود، می‌تواند این پرونده را ببیند اما هنوز زمینه اجرای این برنامه به وجود نیامده است.

جامعه پزشکی هنوز برنامه پزشک خانواده را نپذیرفته‌اند. خود مردم هم برایشان سخت است که طبق این برنامه عمل کنند. به نظر من،‌ بزرگترین مشکل پزشک خانواده این است که بر اساس یک تفکر و مشورت کافی اجرا نشده است و گر نه بودجه‌های خوبی تاکنون برای اجرای آن تخصیص داده شده است.

فارس: چقدر؟

ملک زاده: دقیقش را نمی‌دانم. اما حدود 2 هزار میلیارد تومان پول گذاشته‌اند که بیشتر آن رفت توی دانشگاههای علوم پزشکی و صرف کارهای خاص دیگر شد.

فارس: حیف و میل شد؟

ملک زاده: نمی‌شود گفت، حیف و میل شد،‌بالاخره آن قدر در بخش بهداشت و درمان کمبود داریم که اصلاً نمی‌شود گفت، حیف و میل شده است. در بخش بهداشت و درمان ما حیف و میل نداریم، چون این قدر نیازها زیاد است که هر چقدر هم بوجه بیاید صرف نیازها می‌شود.

اولین نکته این است که هر کاری می‌خواهیم انجام دهیم ، باید بر اساس فکر و اندیشه باشد. اول باید پایلوت شود. هیچ وقت نمی شود این برنامه بزرگ را در یک جای کوچک شروع کرد اول باید آن را در یک شهرستان اجرا کنیم،‌بعد بیاید در یک شهرستان بزرگ و بعد به تدریج با توجه به تجربه و سوابق آن را در جاهای دیگر اجرا کنیم.

فارس: در بیش از دو دولت این برنامه شروع شده است، به نظر شما چرا اجرا نشد و به هدف اعلام شده نرسید؟

ملک زاده:‌ چون هیچ وقت درست اجرا نشده است. این برنامه در زمان دکتر پزشکیان شروع شد ولی درست زمانی که می‌خواست به جایی برسد. این گروه رفتند. یک گروه دیگر آمدند و بعد آن گروه  جدید آمدند و کار را از اول شروع کردند و همین طور گروههای دیگر. بعد هم که بودجه داده نشد.

مسئله اصلی این است که خیلی وقتها برنامه ادامه پیدا نکرد، بعضی کارها خوب اجرا شد ولی در کل نتیجه لازم را نگرفتیم. در حالی که در اجرای برنامه شبکه ملی بهداشتی- درمانی برنامه درستی اجرا شد و موفق شد. اما ما هنوز پزشک خانواده به معنای واقعی تربیت نکرده‌ایم، پزشکان ما برای کار دیگری تربیت شده‌اند.

فارس: برای کار در بیمارستان و ویزیت کردن.

ملک زاده: ‌بله ،‌برای کار در بیمارستان و مطب. واقعاً لازم است که پزشکانی که می‌خواهند این برنامه را اجرا کنند دوره ببینند.

فارس: ولی این کار طول می‌کشد و زمان می‌برد.

ملک زاده: نه خیلی طول نمی‌کشد، می‌توانیم طی یک برنامه دو ماهه برای همه پزشکان یک برنامه آموزشی بگذاریم بعد هم مرتب با آ‌نها برنامه آموزشی را ادامه دهیم. در برنامه آموزش کلاسیک پزشکان در دانشگاهها هم باید تغییراتی بدهیم و مطالبی اضافه کنیم.

فارس: پزشک خانواده یک مصداق بود که اهمیت نقش وزیر بهداشت در پیگیری امور را بپرسم که می تواند یکی از اولویتهای دولت بعدی باشد اما در کل به نظر شما اولویت دولت یازدهم در حوزه بهداشت و درمان،‌چیست؟

ملک زاده:‌ مهمترین اولویتی که الان داریم یکی مشکلات حادی است که در حوزه دارو داریم. مردم الان برای تهیه دارو و برخی تجهیزات واقعاً مشکل و نیاز جدی دارند و با مشکلات زیادی مواجه هستند.

به نظر من اولین کار این است که این مسائل حاد را بر طرف کنیم. مثلاً آدمی که بیماری صرع دارد و باید قرص صرع بخورد، داروی لازم را در دسترس ندارد. مسئله دارو یک مشکل حاد است که باید در اسرع وقت در دولت آینده حل شود. البته مسائل حاد دیگری هم هست که باید سریع حل شوند.

فارس: مصادیق دیگر هم بفرمایید.

ملک زاده: مصداق دیگر وضعیت بسیار نابسامان بیمارستانهای دولتی است که اکتراً مقروض هستند، به همه شرکتهایی که از آنها کالایی می‌خرند اعم از دارو و دیگر تجهیزات، بدهی دارند. عملاً اقتصاد بیمارستانها اقتصاد ناتوانی شده است و به مرز ورشکستگی رسیده است. دولت باید خیلی سریع کمک کند و این بیمارستانها را به وضعیت تعادل برساند.

این برمی‌گردد به اینکه دولت سهمی که باید از یارانه‌ها به بخش سلامت اختصاص دهد را که تاکنون نداده است،بپردازد. بیمه‌ها هم مقروض هستند به همین علت بیمه‌ها هم به بیمارستانها مقروض هستند، ما پزشکانی را داریم که 8 ماه حقوق نگرفته‌اند. مسائل شبیه این خیلی هست.

فارس: که کارهای اورژانسی هستند؟

ملک زاده: بله، اینها کارهای اورژانسی و فوری است،‌بعد از این باید چند تا کار اساسی هم انجام دهیم. یکی از مهمترین آنها کارهای پیشگیری و همان تکمیل و توسعه شبکه بهداشت و درمان یا نظام PHC است که در این سالها تضعیف شده است و خیلی به آن رسیدگی نشده است. این شبکه باید تقویت شود باید به آن رسیدگی جدی و دوباره شود. خدمات آن باید افزایش پیدا کند و کنترل و نظارت شوند.

سیستم بهداشت و درمان کشور در شهرها گسترش پیدا نکرده است. ما روستاهایی زیادی داریم که الان شهر شده‌اند ما باید به این خدمات در شهرها امتداد بدهیم و برای این کار خانه های بهداشت و مراکزی شبیه آن را افزایش دهیم و از خدمات پرستاران، ماماها و پیراپزشکان در این شبکه بیشتر استفاده کنیم.

فارس:‌ ولی ما کمبود پرستار داریم.

ملک زاده: اتفاقاً ما تعداد کمی پرستار و پیراپزشک خارج از سیستم نداریم که به علت سختی کار و مشکلات کار در بیمارستان تمایلی به کار ندارند و اگر از آنها بخواهیم چند ساعتی در شبکه بهداشت کار بهداشتی و مشاوره‌ای انجام دهند، می‌آیند.

فارس: پس باید مراکز بهداشتی را در شهرها گسترش دهیم؟

ملک زاده:‌دقیقاً و این کاری است که با حضور یک پیراپزشک به مراتب موثرتر از یک پزشک می‌توانیم در ارتقای سلامت مردم اقدام کنیم.

فارس: و کم هزینه‌تر است.

ملک زاده: بله،باید خدمات پیشگیری در دولت آینده به طور یکسان اجرا شود،این به عدالت نزدیکتر است و اگر دولت پولی دارد باید جایی صرف شود که به همه برسد و موثر باشد. بنابراین باید به پیشگیری اولویت بدهیم و خدمات پیشگیری از بیماریهای مزمن و غیر واگیر را در شبکه بهداشت و درمان اضافه کنیم.مثل دیابت، فشار خون،چربی بالا،چاقی، چون 80 درصد علت مرگ و ناتوانی در کشور ما بیماریهای غیر واگیر است و 80 درصد این بیماریها قابل پیشگیری هستند.

ما به جای اینکه صبر کنیم تا این بیماریها رشد کنند و پر هزینه شوند، می‌توانیم با یکسری برنامه ریزی‌ها از بروز آنها پیشگیری کنیم. من فکر می‌کنم این برنامه باید به صورت یک برنامه رسمی به عنوان خدمات پیشگیرانه وارد شبکه بهداشتی و درمانی کشور شود. همان طور که بچه‌ها را از کودکی و زمان تولد واکسن می‌زنیم باید آدمهای بزرگ و بالای 35 سال را هم بیاوریم و فشار خون،قند خون، چربی و دورکمرشان را اندازه بگیریم و طبق یک پروتکل مشخص به آنها خدمات پیشگیرانه بدهیم و اگر لازم شد به آنها داروهای لازم را بدهیم که ناراحتی آنها گسترش پیدا نکند.