سلامت نیوز : از روزی كه مرضیه دستجردی، وزیر وقت بهداشت، به همراه صادق محصولی، وزیر وقت رفاه، رونمایی از نسخه ابتدایی طرح پزشك خانواده را جشن گرفتند، تا امروز، این طرح، مانند سیبی كه بالا انداخته‌اند، هزاران چرخ خورده و هنوز هم سرنوشت آن، مشخص نیست. چرا كه دو روز پیش، وزیر بهداشت رسما شروع این برنامه را در تهران اعلام كرد. اما به فاصله یك روز از این اظهارنظر، باز هم همان مشكل همیشگی مطرح شد: پول نیست!

به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد ؛ مدیرعامل سازمان بیمه سلامت هم در اعلام مخالفت با اجرای این طرح، گفت: «مخالف اجرای طرح پزشك خانواده در تهران هستیم و به دلیل كمبود اعتبارات این طرح را اجرا نخواهیم كرد.»این كه مدیر اصلی‌ترین نهاد بیمه‌یی پوشش‌دهنده خدمات سلامت در مخالفت با برنامه‌های وزیر متولی امور سلامت اینچنین به سادگی اظهارنظر می‌كند، هم نشانه آزادی بیان است و هم نشانه‌یی از برحق بودن مخالفت با وزیر، چون وقتی پول نیست، اجرای این طرح، با بخشنامه و دستور امكان ندارد.

با این حال، محمدحسین طریقت منفرد، وزیر بهداشت می‌گوید مشكلی در بودجه این طرح نیست: «اعتبار اجرای برنامه پزشك خانواده كه دو نهم آن یعنی 400 میلیارد تومان دریافت شده است در تهران در دست ستاد اجرایی برنامه كشوری پزشك خانواده است و این ستاد به صورت مستقیم و آنلاین از نخستین ویزیت پایه توسط پزشك كه در سیستم ثبت می‌شود، پرداخت به پزشك را انجام دهد.»طریقت منفرد سایت طرح پزشك خانواده برای پزشكانی كه مایل به حضور در این طرح هستند را هم اعلام كرده و گفته: «پزشكان عمومی كه مایل به همكاری با این برنامه هستند می‌توانند به سایت www. 1590. ir مراجعه كرده و ثبت نام كنند.»

وزیر بهداشت البته از نگرانی‌اش در اجرای این طرح خبر داده: «نگرانی كه قبلا وجود داشت این بود كه پزشك پولش را بگیرد ولی خدمت ندهد یا هزینه بیمار بیشتر از اعتبارات باشد كه سیستم سرانه‌یی این مشكلات را حل خواهد كرد و هر پزشكی بر مبنای سرانه باید خدمت بدهد.»

در تایید برنامه‌های وزیر، معاون فنی مركز توسعه شبكه وزارت بهداشت نیز توضیح داده تاكنون بیش از 54 هزار پزشك عمومی با ارائه مدارك و اسناد برای اجرای برنامه پزشك خانواده در كشور اعلام آمادگی كرده‌اند كه 2744 نفر از آنها مربوط به شهر تهران است. به گفته آقای مظهری، تاكنون 9 میلیون و 403 هزار و 703 نفر، پزشك خانواده خود را در سامانه پزشك خانواده انتخاب كرده‌اند.



نتایج پایلوت پزشك خانواده مشخص نیست

با وجود آمارهای دقیقی كه مسوولان رده بالای وزارت بهداشت از عملكرد طرح پزشك خانواده می‌دهند، محمدباقر هداوند، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت می‌گوید هنوز هیچ چیزی از عملكرد نسخه 02 طرح پزشك خانواده كه به صورت پایلوت در 8 استان كشور اجرا شده، مشخص نیست.

او علاوه بر نداشتن اعتبارات لازم این طرح، مانع دیگر اجرای طرح پزشكان خانواده را عدم اجرای تعهدات وزارت بهداشت در اعلام نتایج اجرای آزمایشی این طرح می‌داند: «قرار بود وزارت بهداشت نتایج اجرای نسخه جدید وزیر بهداشت را در 8 استان به ما اعلام كند اما تاكنون نتایج استان‌ها مشخص نشده است. قزوین، یزد، زنجان، آذربایجان شرقی و غربی، خراسان جنوبی، فارس و مازندران از جمله استان‌هایی است كه طرح پزشك خانواده در آنها به صورت آزمایشی اجرایی شده اما نتایج اجرا اعلام نشده است.»هداوند البته می‌گوید ایراداتی را كه اجرای این طرح دارد را به وزارت بهداشت اعلام كرده، ولی بازخوردی نگرفته است: «به دلیل مشكلات اعتباری و عدم نتایج اجرای آزمایشی در استان‌ها، این طرح در تهران اجرا نمی‌شود و كمبود اعتبارات را نیز به وزارت بهداشت اعلام كرده‌ایم.»



پزشك خانواده و پنچرگیری نظام سلامت

با وجود این انتقادات و اعلام كمبودها، وزیر بهداشت باز هم با حساب و كتاب و چرتكه انداختن ثابت كرده یكی از اصلی‌ترین كاركردهای طرح پزشك خانواده، بستن سوراخ‌های نظام درمانی است. طریقت منفرد این طور از نتایج حاصل از چرتكه انداختن برای نظام درمانی با اجرای طرح پزشك خانواده، دفاع می‌كند: «سال 90 حدود 40 هزار میلیارد تومان پول در بخش بهداشت و درمان هزینه شد كه 15 هزار میلیارد تومان آن سهم دولت و بیمه‌ها و 25 هزار میلیارد تومان آن سهم مردم بود در حالی كه این رقم بزرگ با محاسبات میزان ارائه خدمات جور در نمی‌آید. از هر هزار نفر سالانه 90 نفر بستری می‌شوند یعنی سالانه 5/6 میلیون نفر در كشور بستری می‌شوند و با توجه به اینكه متوسط هزینه بستری هر نفر یك میلیون تومان است، 6500 میلیارد تومان برای خدمات بستری در سال لازم است.

برای خدمات سرپایی نیز سالانه طبق محاسبات وزارت بهداشت به حدود 7 هزار میلیارد تومان نیاز است بنابراین باید حدود 14 هزار تومان خدمات سلامت به مردم ارائه شود حتی اگر 30 درصد هزینه‌های حاشیه‌یی را هم به آن اضافه كنیم باز هم با 40 هزار میلیارد تومان خیلی فاصله دارد. معلوم است كه سیستم مالی سلامت سوراخ است و یك جایی منابع هدر می‌رود. با اجرای كامل برنامه پزشك خانواده می‌توان این مشكل را حل كرد.»

این حساب و كتاب‌ها در حالی سر به رسانه‌ها كشیده كه ماجرای پر كش و قوس اجرا نشدن پزشك خانواده از سال 73 یعنی 20 سال پیش آغاز شده است. این طرح در قانون بیمه خدمات درمانی همگانی آن سال به تصویب مجلس رسید و در ماده 12 آن مشخص شد كه باید خدمات بیمه درمانی و بهداشتی چگونه به خانواده‌ها ارائه شود. از 20 سال پیش تاكنون گفته شد اجرای این طرح به صورت آزمایشی در چند استان آغاز شده است اما كار مشكلاتی مانند عدم تمایل پزشكان برای اعزام به مناطق محروم و بی‌توجهی سازمان‌های بیمه‌گر به حقوق و مزایای پزشكان حاضر در این طرح، اجرای آزمایشی این طرح را با كاهش شدید نیروی انسانی مواجه كرد و امروز نیز باز هم بیان شده نه نتایج اجرای آزمایشی این طرح مشخص است و نه اعتبارات آن.