سلامت نیوز : صورت‌تان پر از لک و پیس است و پیرتر از سن‌تان به نظر می‌رسید؟ کانسیلرها و کرم پودر پوست‌تان را چرب می‌کند و باعث می‌شود جوش بزنید؟ یا اینکه پوست‌تان سفید و بی‌رنگ و رو است و بی‌حال به نظر می‌رسید؟ اگر با چنین مشکلاتی روبه‌رو هستید و سعی بر تغییر رنگ پوست خود دارید بهتر است قبل از استفاده از انواع کرم‌ها، لیزرها و داروها با تمامی راه‌های موجود برای روشن‌سازی و همچنین برنزه کردن پوست آشنا شوید.

دارو یا ابزار فیزیکی؟

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایده آل ؛ راه‌های موجود برای روشن کردن پوست را می‌توان به 2 دسته تقسیم كرد: با استفاده از دارو و کرم‌های موضعی - با استفاده از ابزارهای فیزیکی. از چند سال پیش کرم‌های مختلفی برای شفاف‌سازی و روشن کردن پوست استفاده می‌شد. ازجمله ترکیبات ضدلک مانند ترکیبات هیدروکینون‌دار، ترکیبات حاوی ویتامین C، ترکیبات آربوتین و ترکیبات حاوی کوجیک اسید که هم در درمان لک‌ها و هم در شفاف‌سازی و شادابی پوست کاربرد دارند. البته این ترکیبات باید حداقل 4 تا 6 ماه مصرف شوند تا اثر درمانی آنها ظاهر شود و به درجاتی پوست را روشن کنند.

دسته دیگری از این داروها ترکیبات ترتینوئین هستند. این ترکیبات در ابتدا بیشتر به عنوان ضدجوش استفاده می‌شدند اما بعدها دیده شد استفاده طولانی‌مدت از آنها می‌تواند در درمان چروک‌ها، لک‌های پوستی و شفاف‌سازی پوست موثر باشد. دسته سوم از داروهای موضعی ترکیبات استخراج شده از اسیدهای میوه هستند. این ترکیبات لایه‌های سطحی پوست را برمی‌دارند و مصرف طولانی‌مدت آنها (حداقل 4 ماه تا یك سال) به شفاف‌سازی و شادابی پوست کمک می‌کند. عمده داروهای روشن‌کننده پوست در این 3 دسته طبقه‌بندی می‌شود. درمورد هیدروکینون تحقیقات بسیاری انجام شده است. هیدروکینون ماده‌ای است که لک را کمرنگ و پوست را روشن می‌کند اما بعدها مشخص شد مصرف طولانی‌مدت آن خود می‌تواند باعث تیرگی پوست و ایجاد لک‌های جدید شود. بنابرین مصرف هیدروکینون باید حتما تحت نظر پزشک باشد تا اگر لک‌ها تیره‌تر شد یا روی آنها رنگ جدیدی ایجاد شد مصرف آن قطع شود و از داروهای دیگر ضدلک استفاده شود.

کدام پیلینگ مناسب شماست؟

درصورتی که فرد برای مدت طولانی از داروهای ضدلک، داروهای لایه‌بردار، ترتینوئین‌دار و اسیدهای میوه استفاده کند و نتیجه  نگیرد می‌توان سراغ دسته دوم راه‌های روشن‌سازی پوست رفت. یکی از این روش‌ها پیلینگ یا لایه‌برداری شیمیایی است. در این روش از برخی اسیدهای میوه با غلظت بالاتری از کرم‌ها و پمادهای آماده استفاده می‌شود. اسیدهای میوه توسط پزشک روی پوست قرار داده می‌شود و بعد از مدتی شسته یا خنثی می‌شود. بر حسب نوع اسید میوه‌ای که استفاده می‌شود پیلینگ می‌تواند سطحی، متوسط یا عمیق باشد. پیلینگ‌های عمیق بیشتر روی پوست‌های روشن و سفیدتر استفاده می‌شود. پیلینگ‌های سطحی نیز بیشتر برای پوست‌های سبزه و تیره استفاده می‌شود و پیلینگ‌های متوسط برای پوست‌های متوسط. این پیلینگ‌ها اگر صحیح و با احتیاط انجام شوند می‌توانند باعث شفافیت و شادابی پوست شوند. البته این پیلینگ‌ها نیاز به تکرار دارند و اگر بعد از هربار پیلینگ به درستی از پوست مراقبت شود عارضه‌ای نخواهند داشت.

وقتی به جای روشن شدن، می‌سوزید

روش‌های فیزیکی روشن‌سازی پوست ازجمله پیلینگ، میکرودرم و لیزرهای مختلف اگر به طریقه صحیح استفاده نشوند، می‌توانند نتیجه را عکس کند. برای مثال اگر بیمار بعد از انجام پیلینگ به خوبی از پوستش مراقبت نکند و پوسته‌های روی صورتش را بکند یا از ضدآفتاب استفاده نکند و داروهای ضدلک را به درستی به کار نبرد به طور حتم بعدها دچار تیرگی بیشتر شده و پوستش از قبل بدتر می‌شود. گاهی اوقات از برخی بیماران می‌شنویم که می‌گویند لیزر نتیجه را بدتر می‌کند! واقعیت این است که چنین چیزی ممکن است اتفاق بیفتد. این موضوع بستگی به پوست بیمار نیز دارد.

فردی که پوست تیره دارد نباید زیاد از لیزر استفاده کند یا با احتیاط زیاد تحت اشعه لیزر قرار گیرد. حتی شاید لازم باشد قبل از انجام لیزر یک آمادگی چند هفته‌ای به بیمار داده شود و از داروهایی استفاده کرد که به  شفاف‌تر شدن پوست کمک می‌کنند. به این ترتیب می‌توان آثار سوء ناشی از لیزر را به حداقل رساند. هر کدام از این روش‌ها اگر با احتیاط و به درستی انجام نشود می‌تواند وضعیت را بدتر كند. داروهای روشن‌کننده نیز ممکن است پوست را کمی تحریک و ملتهب سازند. بنابراین برحسب بیمار و پاسخ‌دهی‌ او به درمان می‌توان دفعات استفاده از مواد یا لیزر را تقسیم كرد.

کدام راه برای برنزه کردن کم‌خطرتر است؟

راه‌های مختلفی برای برنزه کردن پوست وجود دارد از جمله استفاده از نور آفتاب، سولاریوم، داروهای تیره‌کننده و کرم‌های اتوبرنز که هریک مزایا و معایب خاص خود را دارند. تماس طولانی‌مدت با آفتاب می‌تواند باعث سرطان‌های پوستی، تیرگی‌های نقطه‌ای روی پوست، کک و مک، لک‌های لنتیگو، پیری زودرس و افتادگی پوست شود. سولاریوم و دستگاه‌هایی که UV تولید می‌کنند نیز مکانیسم‌شان مانند آفتاب است و در طولانی‌مدت باعث چروک، افتادگی، پیری، تیرگی پوست و ایجاد لکه‌هایی می‌شود که دیگر برطرف نمی‌شوند. کرم‌های اتوبرنز نیز می‌توانند برای مدت کوتاهی پوست را برنزه کنند. شاید عوارض این دسته کرم‌ها خیلی کمتر باشد اما خود این کرم‌ها می‌توانند باعث ایجاد حساسیت روی پوست شوند. علاوه براین قرص‌هایی نیز وجود دارند که باعث می‌شوند پوست در تماس با آفتاب سریع‌تر تیره شو د. اما در هر حال استفاده از کرم‌های اتوبرنز نسبت به آفتاب، سولاریوم و قرص‌های خوراکی ارجحیت دارد. درکل توصیه متخصصان پوست به افراد این است که سعی بر تغییر رنگ پوست خود نداشته باشند.

میکرودرم ابریژن یعنی چی؟

روشی دیگر برای روشن کردن پوست استفاده از دستگاه میکرودرم ابریژن است. در این روش پزشک با استفاده از دستگاه لایه‌های سطحی پوست را می‌تراشد. این کار باعث می‌شود لایه زیرین پوست نسبت به ساخت کلاژن یا الاستین تحریک شود. این روش بیشتر در رفع چروک‌‌های ریز، جوشگاه‌ها، لک‌های سطحی و شفاف‌سازی پوست موثر است. علاوه براین امروزه لیزرهای مختلفی به عنوان لیزرهای شفاف‌کننده و جوان‌کننده طراحی شده‌اند. مکانیسم این لیزرها به این صورت است که پوست زیر را نسبت به ساخت پوست جدید تحریک می‌کنند. به طور حتم پوست جدید آثار جوش و تیرگی کمتری خواهد داشت و شفاف‌تر خواهد بود.

آنهایی كه بی‌تاثیرند

صابون‌های روشن‌کننده تاثیری بر پوست ندارند. صابون‌ها در کل شاید حداکثر چند ثانیه روی پوست بمانند و در این چند ثانیه هیچ ماده‌ای جذب پوست نمی‌شود. این محصولات بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند و مصرف آنها توصیه نمی‌شود. همچنین در شفاف‌سازی و روشن کردن پوست خیلی از قرص و آمپول استفاده نمی‌شود و در واقع هیچ قرص و آمپولی تحت عنوان «روشن‌کننده پوست» وجود ندارد. با این حال می‌توان از ترکیبات آنتی‌اکسیدان خوراکی استفاده كرد. این ترکیبات حاوی ویتامین C، ویتامین D و یکسری عناصر کمیاب هستند و خاصیت ضدپیری دارند.

درکل این مواد بیشتر در چروک و پیری پوست موثر هستند و در شفاف‌سازی پوست خیلی تاثیری ندارند. اخیرا درمورد نقش PRP در روشن سازی پوست نیز بسیار تبلیغ می‌شود اما باید بدانید که این موضوع تبلیغ محض است و هیچ مطالعه‌ای و شواهدی در دنیا وجود ندارد که نشان دهد PRP باعث شفافیت یا روشنی پوست می‌شود. روش‌های سنتی برای روشن‌سازی پوست از جمله استفاده از آبلیمو، ماسک‌های میوه، پوست میوه و... نیز ممکن است تاثیر جزئی و کوتاه‌مدت داشته باشد. برای مثال اگر پوست خیار را روی صورتتان بگذارید ممکن است چند ساعتی پوست‌تان کمی لطیف بماند اما این اثر ماندگار نیست و خیلی توصیه نمی‌شود. استفاده از مواد دکلره نیز ربطی به روشنی پوست ندارد و در درازمدت کمکی به شادابی یا روشنی پوست نمی‌کند.

تغذیه نامناسب، استرس، سیگار و قلیان پوست را چروک و تیره می‌کنند

عدم تغذیه مناسب، کم‌خوابی، استرس زیاد و مصرف سیگار هرکدام به یک طریق خون‌رسانی پوست را کم می‌کنند و این موضوع باعث رنگ پریدگی، غیرشفاف شدن و تیره و چروکیده شدن پوست می‌شود. اوایل ممکن است این مشکلات قابل برگشت باشند اما اگر این وضعیت برای مدت طولانی ادامه پیدا کند مشکلات ایجاد شده دیگر به‌راحتی قابل برگشت نخواهند بود. جالب است بدانید افراد سیگاری معمولا نسبت به هم‌سن و سالان خود حداقل 5 تا 10 سال پیرتر به نظر می‌رسند! اما دیده شده است با قطع سیگار درصد قابل توجهی از چروک‌ها و تیرگی‌های پوست در این افراد کاهش یافته است. این موضوع درمورد کسانی که قلیان می‌کشند نیز صدق می‌کند. تغذیه خوب، مصرف کافی پروتئین، میوه، سبزیجات، مایعات و آب می‌تواند بر شادابی پوست تاثیر بگذارد.

این ماده سیاهپوست را سفید پوست می‌کند!

شاید از خود بپرسید که چگونه یک فرد سیاهپوست مانند مایکل جکسون می‌تواند در عرض مدت کوتاهی تبدیل به یک سفیدپوست شود؟ برای پاسخ به این سؤال باید به معرفی ماده‌ای به نام مونوبنزل پرداخت. این ماده برای درمان بیماری ویتیلیگو یا لک و پیس به کار می‌رود. در واقع زمانی که از تمام درمان‌های موجود برای پیسی ناامید می‌شویم و علاجی پیدا نمی‌کنیم آخرین راه درمان برای برگرداندن رنگ پوست استفاده از ماده‌ای سمی به نام منوبنزن (هیدروکینون 20 درصد یا بنوکوئین) است. این ماده رنگدانه‌های پوست را به طور دائمی از بین می‌برد و برای افراد عادی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود زیرا رنگ پوست را به طور غیرعادی سفید می‌کند. درکل 6 رنگ از لحاظ روشنی و تیرگی برای پوست تعریف شده است. رنگ یك نمایانگر پوست‌های خیلی روشن مانند اروپایی‌ها و رنگ شش رنگ پوست نژاد آفریقایی‌هاست. کسانی که از این ماده استفاده می‌کنند رنگ پوست‌شان به شماره یك می‌رسد و نسبت به آفتاب بسیار حساس می‌شوند و خطر سرطان پوست برای آنها زیاد می‌شود. این ماده فقط برای کسانی توصیه می‌شود که بالای 50 تا 60 درصد از پوست بدن‌شان سفید شده و امیدی به درمان‌شان نیست.