سلامت نیوز : وضعیت فرزندآوری در كشورمان به پایین‌ترین نرخ خود در سال‌های اخیر رسیده است به‌گونه‌ای كه اگر رقم فرزندآوری براساس استاندارد‌های تنظیم جمعیتی حداقل 2.1 فرزند است این رقم در كشور ما به 1.79 رسیده است. موضوعی كه باعث نگرانی كارشناسان شده است، چراكه بر اساس سناریوی سازمان ملل متحد چنانچه در كشورمان برنامه‌ای برای تعادل جمعیتی اجرا نشود در 80 سال آینده شاهد جمعیتی 31 میلیون نفری خواهیم بود كه 47 درصد آن را افراد سالمند بالای 60سال تشكیل می‌دهند، نكته مهم در كاهش جمعیت این است كه به‌گفته كارشناسان، در آینده كشورهایی كه دارای نیروی كار متخصص و فعال باشند می‌توانند مدیریت آتی جهان را در دست گرفته و یكی از مدیران اجرایی قوی آن باشند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ اعلام سیاست‌های افزایش جمعیت در ایران طی سال‌های گذشته از پرسروصداترین تصمیماتی بود كه در این بخش گرفته شد. چرا كه افزایش جمعیت سالمند در كشور رو به افزایش گذاشته و این موضوع باعث می‌شود تا دولت درخصوص بیمه بازنشستگی، تامین‌اجتماعی و... متحمل هزینه‌های زیادی شود و اگر همین نرخ جمعیت ادامه داشته باشد و شاهد هیچ‌گونه افزایش جمعیتی نباشیم با وجود 47 درصد سالمند در 80 سال آینده بخش عظیمی از قوای اقتصادی كشور مصروف تامین هزینه‌های حمایتی مذكور خواهد شد، ضمن اینكه پایین آمدن نرخ رشد جمعیت كاهش نیروی كار و به‌دنبال آن وارد كردن نیروهای كار را از كشورهای دیگر به همراه خواهد داشت. استفاده از بسته‌های تشویقی اولین راهی است كه برای افزایش جمعیت به چشم می‌خورد.

اما نكته مهم این است كه بسیاری از سیاست‌های گفته شده از جمله اهدای یك میلیون تومان به هر نوزاد، در ابتدای راه متوقف ماند و نامتوازن بودن سیاست‌های تشویقی دولت نتوانست تاثیر شگرفی در افزایش جمعیت كشور داشته باشد. ظاهرا آخرین تیر تركش این سیاست‌ها عدم ارائه بسته‌های جلوگیری از بارداری به زوج‌های جوان و افزایش مرخصی زایمان زنان به 9 ماه و مرخصی دوهفته‌ای برای پدران است كه مورد آخر در هیات دولت مطرح و مصوب شد كه با سابقه‌ای كه از سیاست‌های قبلی وجود دارد بیم آن می‌رود این سیاست نیز روی عملی شدن را نبیند. این در حالی است كه تعداد زیادی از بانوان در بخش‌های خصوصی مشغول به كار بوده و گرفتن 9 ماه مرخصی زایمان مصادف با بیكار شدن است و عملا زوج‌های جوان از بیم بیكار شدن قید فرزند دوم و سوم را خواهند زد، موضوعی كه در مصوبه به آن توجهی نشده است.

تهرانی‌ها فقط یك بچه می‌خواهند

بر اساس مستندات یك پژوهش كه سال گذشته در تهران انجام شده از 2 هزار و 267 فردی كه از آنها درخصوص فرزندآوری سوال شده، میزان كل باروری شهر تهران برای زنان 15-35ساله در سال 1391 به میزان 1.08 فرزند برای یك زن برآورد شده است. این درحالی است كه میزان باروری در مناطق شهری ایران در سال 90 به میزان 1.12 فرزند برای هر زن بوده است. بر اساس این پژوهش 40 درصد پاسخگویان هیچ فرزند (یا فرزند دیگر) در آینده نمی‌خواهند، 28 درصد آنها به‌زودی (یك تا 3 سال آینده) و 16 درصد دیگر بعدا (پس از 3 سال آینده) می‌خواهند فرزند (یا فرزند دیگر) داشته باشند و 15درصد مابقی هنوز مردد و نامطمئن هستند.

بر اساس این پژوهش از جمع پاسخگویانی كه گفته‌اند فرزند نمی‌خواهند، مهم‌ترین دلایل نخواستن فرزند (یا فرزند دیگر) از 40 درصد كل پاسخگویان كه قصد دارند در آینده هیچ فرزندی (یا فرزند دیگر) نداشته باشند، عدم توانایی برای تامین هزینه‌های فرزند دیگر (27 درصد)، داشتن تعداد مورد نظر فرزندان (25 درصد)، تداخل فرزندآوری با علایق، تفریحات، و برنامه‌های كاری و تحصیلی (16 درصد) و نگرانی نسبت به آینده فرزندان (15 درصد) به ترتیب به عنوان مهم‌ترین دلایل نخواستن فرزند (یا فرزند دیگر) ذكر شده است.

با تغییرافكار می‌توان به ازدیاد جمعیت امیدوار بود

امان‌الله قرایی‌مقدم، با اشاره به این نكته كه عامل تاثیرگذاری بر جلوگیری از افزایش جمعیت فقر، گرسنگی و... نیست، به تهران امروز می‌گوید:‌ آنچه جلوی افزایش جمعیت را در یك كشور می‌گیرد تغییر افكار در آن كشور است. وی با اشاره به تحقیقی كه در تهران درخصوص فرزندآوری انجام شده، می‌گوید: اگر شهروندان تهرانی معتقد به داشتن یك فرزند هستند به این دلیل است كه در مورد آینده، نیازهای پیش رو و خواسته‌های فرزندشان فكر می‌كنند و ترجیح می‌دهند اولادشان از طریق انتخاب به دنیا بیاید تا اتفاق. وی افزایش تحصیلات و به تبع آن آگاهی دشمن را افزایش جمعیت اعلام كرده و می‌گوید: همانطور كه از آمارهای ارائه شده بر می‌آید، جمعیت در سطح افراد تحصیلكرده كاهش پیدا كرده چرا كه آگاهی آنها بیشتر شده، اما این مسئله خطراتی را به همراه دارد.

مسئله خودآگاهی زنان موضوع دیگری است كه قرایی‌مقدم به آن اشاره كرده و می‌گوید: این موضوع در كم شدن تعداد جمعیت در كشور تاثیر قابل توجهی داشته است و برای داشتن جمعیت بیشتر باید امكانات را افزایش داد تا بتوان در كنار تبلیغاتی كه برای افزایش جمعیت می‌شود زنان را نیز به داشتن فرزندان بیشتر ترغیب كرد. به‌گفته وی ‌درحال حاضر نرخ بیكاری در كشور 30 درصد است و با در پیش گرفتن سیاست افزایش جمعیت اگر اقدامی برای كاهش بیكاری و افزایش امكانات دركشور انجام ندهیم و فقط جمعیت افزایش پیدا كند، معضل بیكاری در كشور روند چشمگیری یافته و به جرات می‌توان گفت كه نرخ بیكاری سر به فلك می‌زند. وی تاكید می‌كند بدون شناخت عمیق و دقیق مسائل جمعیتی، نمی‌توان سیاست‌های جمعیتی جامع و پایداری طراحی كرد. عدم شناخت درست تحولات جمعیتی، موجب ارائه طرح‌های جمعیتی به‌صورت ناقص یا شتاب‌زده می‌شود كه حتی در صورت اجرا شدن نیز، مفید و موثر نخواهند بود.

ترغیب به ازدواج جوانان

دكتر حسین باهر نیز با اشاره به این نكته كه بانوان می‌توانند تعیین‌كننده میزان افزایش جمعیت كشور باشند، نه مسئولان و كارشناسان، می‌گوید: بسیاری از زوج‌ها برای فرزند دار شدن تردید دارند این در حالی است كه دولت به افزایش جمعیت اصرار داشته و معتقد است ایران می‌تواند جمعیتی 2 برابر جمعیت فعلی را داشته باشد. به‌گفته وی، یك زن باید در درجه اول توانایی و پتانسیل خود را در زمینه نگهداری و تربیت فرزندش مورد سنجش قرار دهد و بعد اقدام به فرزندآوری كند، چرا كه مادر، مهره اصلی تربیت فرزند است و در صورت اشتغال تمام وقت مادر، رونق خانه و گرمی و نشاط كه لازمه آن حضور مادر است، از بین می‌رود.خانمی كه قصد فرزند دار شدن را دارد باید در ابتدا روی خودش و توانمندی‌های خودش حساب كند نه افراد دیگر مانند خواهر، مادریا مهدكودك.

به عقیده این جامعه‌شناس، ترغیب جوانان به ازدواج می‌تواند در افزایش جمعیت كشور موثر باشد اما این موضوع هم باید با فراهم كردن امكانات مناسب باشد تا نسلی هدفمند با آینده‌ای تضمین شده در كشور به وجود بیاید. وی تاكید می‌كند: اگر می‌خواهیم به افزایش جمعیت دست یابیم باید برنامه‌ریزی اصولی كنیم. مثلا برنامه‌ای با عنوان «مسكن مهر» از جمله طرح‌های خوبی است كه می‌تواند در اعطای بسته تشویقی و ترغیب قشر جوان به ازدواج كمك كند به شرطی كه امكانات جانبی مورد نیاز مردم همزمان با ساخت و سازها در این مناطق ایجاد شود. به‌گفته باهر اجرای طرح‌هایی مانند در اولویت قرار دادن استخدام افرادی كه ازدواج كرده‌اند یا معافیت از سربازی برای این گونه افراد، مفید است.

باهر می‌گوید: تكثر جمعیت به هر طریقی مناسب است. بنابراین باید جوانان را به ازدواج مناسب تشویق كرد و از این طریق درصدد افزایش رشد جمعیت بود همچنین باید تدبیری درخصوص مشكل بالارفتن سن ازدواج و فرهنگ‌سازی در زمینه ترغیب نیروی جوان كشور اندیشید. وقتی طرح ازدواج سالم فراهم شود بقیه فرآیند حاصل از ازدواج نیز به صورت خودكار رخ می‌دهد.