با این حال باید این حقیقت را پذیرفت که سایه بیماری های واگیردار از سر بشریت کم نخواهد شد و همیشه نگرانی ابتلا به این بیماری ها در جوامع بشری و علم پزشکی وجود دارد زیرا عوامل ایجادکننده این بیماری ها میکروب ها هستند و علم پزشکی را به چالش کشیده اند.
در این میان بتازگی سازمان بهداشت جهانی در گزارش سالانه خود اخطار داده است که بیماری های واگیردار با سرعتی بی سابقه نسبت به گذشته در جهان در حال گسترش هستند.

سازمان جهانی بهداشت در گزارش جدید خود ، نسبت به ظهور سریع بیماری های عفونی در سراسر زمین که به سرعت گسترش می یابند و درمان آنها دشوارتر می شود ، هشدار داده است.
در گزارش سالانه سازمان بهداشت جهانی که بتازگی در ژنو انتشار یافته اعلام شده است که برخلاف نگرش موجود در زمینه کاهش تلفات بیماری های واگیردار ، احتمال ظهور بلای دیگری نظیر ایدز ، سارس یا تب ابولا طی سالهای آینده که بتواند میلیون ها تلفات برجا بگذارد در حد بالایی است.
در گزارش سازمان بهداشت جهانی آمده است : بیماری های عفونی بسیار سریع تر از هر زمان دیگری در طول تاریخ در حال گسترش هستند. در ضمن در این گزارش هوشیاری نسبت به پدیدار شدن تهدیدهای جدیدی نظیر سارس ، حیاتی اعلام شده است.

مبارزه با اپیدمی بیماری ها

در حالی که کشورهای پیشرفته جهان طی چند دهه اخیر مشکل بیماری های واگیردار را تا حد زیادی حل و تمامی توان و امکانات خود را برای مبارزه با بیماری های غیرواگیر از جمله بیمارهای قلبی عروقی و سرطان ها متمرکز کرده بودند ، ناگهان در سال 1981 میلادی نوعی بیماری عفونی در دنیا پیدا شد که بسرعت درهمه نقاط جهان گسترش یافت و امید به ریشه کنی بیماری های واگیردار را حتی در کشورهای پیشرفته به یاس تبدیل کرد. این بیماری که به صورت یک مشکل عمده بهداشتی خود را نشان داد ، ایدز نام دارد. در این بیماری دستگاه دفاعی بدن بشدت دچار اختلال می شود. بیماری ایدز نوعی بیماری کشنده است که در همه کشورهای جهان ، در گروههای سنی متفاوت و نژادهای مختلف مشاهده شده است.
در واقع ایدز یک مشکل جهانی است و به کشور و گروه خاصی اختصاص ندارد. عامل بیماری هم نوعی ویروس است که مبدا اولیه آن کاملا مشخص نیست.
اکنون مرگ و میر ناشی از ایدز در جوانان در تمام کشورهای جهان به صورت یک مشکل خطرناک درآمده است. حدود 75 تا 90 درصد آلودگی به ویروس ایدز در گروه سنی 20 تا 45 سال که سن تلاش و سازندگی و فعالیت اقتصادی است ، اتفاق می افتد. ضمن آن که افزایش میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی به ویروس ایدز و ابتلا به بیماری در جوانان و شیرخواران ، طول عمر بسیاری از کشورهای جهان را کاهش خواهد داد و از آنجا که ایدز یک مشکل بهداشتی نیست بلکه یک مشکلی اجتماعی و فرهنگی است که مسائل اقتصادی را نیز به دنبال دارد ، لازم است همه سازمان های دولتی ، غیردولتی و مردم در کنترل و پیشگیری از بیماری با هم همکاری و مشارکت کنند و از آنجا که در حال حاضر واکسنی موثر و درمان اساسی برای بیماری وجود ندارد ، تنها راه مبارزه با ایدز ، پیشگیری از آلودگی است. در این میان عامل بیماری ایدز نوعی ویروس است که مبدا اولیه آن کاملا مشخص نیست.
بیماری سارس هم تنها در سال 2003 از چین به 30 کشور دیگر انتقال یافت و 800 قربانی گرفت. اگرچه سارس نسبت به آنفلوآنزا کمتر عفونی است و دوره کمون آن 27 روز است ، مسافرت های بین المللی خطر گسترش سریع بیماری را افزایش می دهد. تا 28 آوریل 2003 ، 5050 نفر مبتلا شده و از این تعداد 321 نفر فوت کرده اند و تاکنون این بیماری از کشورهای چین ، هنگ گنگ ، مالزی ، کانادا ، تایوان ، فرانسه ، آلمان ، اندونزی ، ایتالیا ، تایلند ، سنگاپور ، استرالیا ، برزیل ، بلغارستان ، هندوستان ، ژاپن ، کویت ، مغولستان ، جمهوری ایرلند ، رومانی ، فیلیپین ، آفریقای جنوبی ، اسپانیا ، انگلستان ، ایالات متحده ، سوئد ، سوئیس و ویتنام گزارش شده است.
بیماری علاوه بر این که می تواند شدید باشد می تواند در مسافرت به کشورهای آلوده ، از سرعت انتشار بالایی برخوردار باشد، ولی درصد کشندگی آن پایین است (حدود 4 درصد) البته این میزان با افزایش سن و وجود بیماری های مزمن در فرد بالا می رود. این درحالی است که براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت تصور عدم ظهور بیماری دیگری نظیر سارس ، ابولا یا ایدز را بسیار ساده لوحانه توصیف کرده است.
از دهه 1970 تاکنون به میزان بی سابقه ای دستکم یک تهدید جدید شناسایی شده است.
حدود 40 بیماری امروزه وجود دارد که تا یک نسل پیش ناشناخته بودند. تنها طی 5 سال گذشته ، کارشناسان این سازمان بیش از 1100 همه گیری بیماری های مختلف را بررسی کرده اند.با توجه به این که هر ساله بیش از 2 میلیارد نفر ، سفر هوایی انجام می دهند ، شیوع یا همه گیری یک بیماری در یک نقطه جهان ظرف چند ساعت به تهدید قریب الوقوعی در جای دیگر تبدیل می شود. این گزارش خواستار احیای تلاشها برای مراقبت ، پیشگیری و کنترل بیماری های همه گیر مانند وبا ، تب زرد و بیماری های مننژیت شده است.

تلاشهای جهانی برای مهار بیماری ها

با آن که ویروس آنفلوآنزای مرغی H5N1 تاکنون به یک ویروس قابل انتقال بین انسان ها جهش نیافته است اما دانشمندان بیم آن دارند همه گیری بعدی آنفلوآنزا را یک ویروس پرندگان ایجاد و یک و نیم میلیارد نفر از جمعیت جهان را مبتلا کند. در مورد همه گیری آنفلوآنزای ناشی از این ویروس یا یک ویروس دیگر ، آنفلوآنزای پرندگان تنها مساله زمان مطرح است.
یک مقام ارشد سازمان ملل هشدار داد که جهان با تهدید جدی از سوی همه گیری انسانی آنفلوآنزای مرغی روبه روست و این بیماری با سرعت بیشتری در سراسر جهان در حال گسترش است ، از این رو دولتها باید هر چه بیشتر برای آماده سازی در برابر شیوع این بیماری تلاش کنند. دکتر دیوید نابارو، هماهنگ کننده ارشد سازمان ملل در بخش آنفلوآنزای ماکیان و انسان در یک کنفرانس مطبوعاتی در این باره یادآور شد: تهدیدهایی که ما امروزه با آنها مواجه ایم افسانه علمی نیست ، این تهدیدها واقعی است.
جهان باید برای جهش ژنتیکی احتمالی در ویروس H5N1 که می تواند موجب بروز یک همه گیری آنفلوآنزا شود و برای انسان ها فاجعه به بار آورد ، آماده باشد. این مقام رسمی سازمان ملل افزود: با توجه به فصل انتقال بیماری در سالهای گذشته ما با نزدیک شدن به ماههای سرد سال در نیم کره شمالی باید توجه خود را نسبت به این بیماری افزایش دهیم.
همچنین ، باید بیش از گذشته مطمئن شویم که تمام کشورها برای مقابله با این اپیدمی احتمالی آماده هستند.این گزارش تاکید کرده است تمام کشورها باید اطلاعات بهداشتی ضروری نظیر نمونه های ویروس و شیوع بیماری ها را براساس قوانین بهداشتی بین المللی گزارش دهند تا از این خطرها جلوگیری شود. این گزارش همچنین درباره اطلاع رسانی سریع و شفاف درخصوص حوادث نشت مواد شیمیایی سمی ، برق هسته ای و دیگر فجایع زیست محیطی به منظور به حداقل رساندن تهدیدهای بهداشت عمومی تاکید کرده است.
سازمان بهداشت جهانی خواستار تلاش فزاینده برای مقابله با شیوع بیماری ها و مبادله داده های مربوط به انتشار ویروس ها برای کمک به ساخت واکسن شده است.
به گفته این سازمان ، در غیر این صورت اپیدمی ها می توانند آثار مخربی بر اقتصاد جهان و امنیت بین المللی به جا بگذارند.سازمان بهداشت جهانی همچنین دولتها را ترغیب می کند که درباره شیوع بیماری ها پنهانکاری نکنند. این سازمان اعلام کرده که تقریبا در نیمی از موارد، زنگ خطرها درباره شیوع احتمالی بیماری ها را از طریق رسانه ها شنیده است.
در ضمن مقاومت دارویی تهدیدی برای کنترل بیماری هاست که آن را به استفاده نادرست از آنتی بیوتیک ها و معالجات بد بخصوص درخصوص سل نسبت می دهد.به گفته مارگارت چان ، مدیرکل سازمان بهداشت جهانی ، همکاری جهانی برای مقابله با بروز اپیدمی ها اهمیت اساسی دارد و با توجه به آسیب پذیری امروزی جهان در مقابل این تهدیدها ، امنیت بهتر همبستگی جهانی را طلب می کند. فراموش نکنیم که امنیت بهداشتی برای همه جهانیان ، هم یک آرزوی جمعی است و هم یک مسوولیت متقابل.