سلامت نیوز : تصویری که امروز از خانواده‌های چند دهه گذشته ایران در ذهن‌ها وجود دارد خانواده پر‌جمعیتی است که با بچه‌های قد و نیم‌قد در شهر‌ها و روستا‌ها زندگی می‌کردند.شاید تا همین 30 سال پیش سفره شام که پهن می‌شد حداقل 6 یا 7 بچه در کنار پدر و مادر کنار هم می‌نشستند اما امروز این سفره‌ها جای خود را به میزهای 4 نفره داده است.اما چه شد ایرانی‌ها که داشتن فرزند را نوعی افتخار و داشتن عصای دست پیری می‌دانستند امروز به داشتن یک و حداکثر 2 فرزند فکر می‌کنند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از وطن امروز ؛ از اوایل دهه 60 به بعد شعارهای تبلیغاتی تنظیم خانواده روی بیلبوردها، بسته‌های غذایی و کتاب‌ها دیده شد که فرزند کمتر، زندگی بهتر را تبلیغ می‌کرد. علت این سیاستگذاری به آنجا بر‌می‌گشت که پس از انقلاب به یکباره شیب رشد جمعیت سیر صعودی گرفت و یکباره در دهه 60 جمعیت کشور از 34 میلیون نفر در قبل از انقلاب به 60 میلیون نفر رسید.

در حالی‌که کشور درگیر جنگ و ‌تحریم‌های شدید اقتصادی بود و آمادگی لازم را برای فراهم کردن زیرساخت‌های آموزشی و تربیت فرزندان و تامین نیازهای درمانی و معیشتی جمعیت نداشت. این مسائل علیرضا مرندی، وزیر بهداری آن زمان را بر آن داشت تا قانون سیاستگذاری و کنترل جمعیت را با گرفتن تاییدیه از امام خمینی(ره) در مجلس به تصویب رسانده و به اجرا درآورد.

20 سال تولد فرزند چهارم ممنوع

از مهم‌ترین مفاد این قانون این بود که در صورت تولد فرزند چهارم دولت هیچ کمک و حمایت مالی و بهداشتی برای این فرزند ارائه نخواهد کرد. با اجرای این سیاست در عرض 10 سال نرخ رشد جمعیت از 9/3 به 2/1 رسید و در دهه 80 نیز به صورت خطی سپری شد. این در حالی بود که باید این روند تا سال 90 طی می‌شد ولی با انتشار نرخ رشد جمعیت در سال 90 مسؤولان متوجه شدند که باید زود‌تر به فکر اصلاح سیاست‌های جمعیتی می‌افتادند.

آمارهای سازمان ثبت احوال از نرخ رشد جمعیت کشور در سال 1390 نشان می‌دهد که میانگین فرزندآوری در کشور چیزی حدود 8/1 است که میانگین فرزندآوری در بین سیستان و بلوچستانی‌ها با بیشترین نرخ 5/3 فرزند و استان‌های گیلان، ‌مازندران و تهران با 4/1 کمترین میزان را در کشور دارد. از طرفی با این روند رشد تا 30 سال آینده با خیل عظیم جمعیت سالمند که بار بیماری،‌ ناتوانی و نیروی غیرکارآمد جامعه را تشکیل می‌دهد، مشکلات دو‌چندان خواهد شد.اما باید دید علاوه بر سیاستگذاری‌های دولت چه عواملی در کاهش رشد جمعیت موثر است. منابع علمی همواره این موضوع را تایید می‌کنند که با افزایش سطح سواد و آگاهی خانواده‌ها کنترل فرزند‌آوری هم بیشتر می‌شود.

از طرفی هرچه مردم به سمت زندگی شهرنشینی پیش بروند و سطح خواسته و توقع از زندگی بالا رود تمایل به داشتن فرزند هم کمتر می‌شود. محمد ناظمی‌اردکانی رئیس سازمان ثبت‌احوال چندی پیش آمار تولد در سال 91 را یک میلیون و 421 هزار نفر اعلام کرد و از رشد منفی جمعیت اظهار نگرانی کرد و گفت: اگر با همین روند پیش برویم تا 30 سال آینده تعداد متولدین با فوت‌شدگان سر به‌سر خواهد شد. ناظمی اردکانی ازدواج دیرهنگام دختران و پسران را یکی از دلایل برشمرده و گفت: طی یک دهه اخیر آمار ازدواج دختران بالای 30 سال 2 برابر شده است.

افزایش جمعیت کشور به 150 میلیون نفر مدنظر است

با این وجود به گفته مسؤولان وزارت بهداشت اگر بخواهیم افزایش جمعیت را در نظر نگیریم هر خانواده ایرانی باید 1/2 فرزند به دنیا آورد. رخشانی، معاون بهداشت وزارت بهداشت درباره برنامه‌های وزارت بهداشت برای افزایش جمعیت کشور گفت: با توجه به آماری که در کشور داریم هر خانواده ایرانی به طور متوسط 8/1 فرزند به دنیا می‌آورد و اگر بخواهیم افزایش جمعیت را در نظر نگیریم حداقل باید این عدد به 1/2 برسد و ما برای اینکه بحث افزایش جمعیتی را داشته باشیم عدد 5/2 را برای آن در نظر گرفتیم.

وی با اشاره به بالا رفتن سن ازدواج که در آن میانگین سن برای خانم‌ها 24 و برای آقایان 27 سال است، گفت: بیشتر برنامه ما این است كه تعداد فرزندانی را که هر خانواده باید داشته باشد و همچنین افزایشی که مدنظر ماست داشته باشیم و مسلما برای افزایش 150 میلیونی که مدنظر داریم این عدد باید با توجه ویژه و با فرهنگسازی و فراهم‌سازی همه بسترها مدنظر همه سازمان‌ها و دستگاه‌ها قرار بگیرد. رخشانی اظهار داشت: تنها وزارت بهداشت نیست که در این سیاست کلی کشوری باید اقداماتی را انجام دهد با این وجود وزارت بهداشت اقدامات خود را شروع کرده و با سرعت و دقت و با هدف مشخص این جریان را پیگیری خواهیم کرد.

27 درصد دختران بالای 24 سال هنوز ازدواج نکرده‌اند

از طرفی مرکز تحقیقات سلامت وزارت بهداشت آماری را اعلام کرد که با تحقیق روی 35 هزار زن ایرانی به دست آمده است. این آمار که مربوط به سال 1389 است نشان می‌دهد که فقط 5/5 درصد زنان زیر سن 15 سالگی و 3/26 درصد زیر 18 سالگی ازدواج کرده‌اند و 27 درصد دختران بالای 24 سال هنوز ازدواج نکرده‌اند. در نهایت همه این عوامل دست به دست هم داده تا تولد فرزند هم به تاخیر بیفتد. اما نکته جالب اینجاست که سازمان بهداشت جهانی تولد 2 فرزند را کافی می‌داند. نسخه‌ای که شاید بنا به مصلحت‌ کشورهای غربی پیچیده می‌شود.

حسن طریقت‌منفرد وزیر بهداشت هم در مراسم روز جهانی جمعیت به این نکته اشاره کرد و گفت: در مقطعی در سیاست‌های جمعیتی گول سازمان بهداشت جهانی را خوردیم و نباید اجازه می‌دادیم جمعیت‌مان با این شیب تند کاهش یابد و راه 20 ساله را 6 ساله پیمودیم. با این حال امروز با سیاست‌های دستوری نیز نمی‌توان توقع افزایش جمعیت را داشت چرا‌که این کار نیاز به بالا بردن آگاهی‌های اجتماعی، ‌افزایش درآمدهای زوج‌ها یا دادن مشوق‌های فرزند‌آوری است.