یکشنبه ۲۰ مرداد ۱۳۹۲ - ۱۲:۲۷

با آغاز فصل گرما، به علت تعریق فراوان در افراد و كاهش حجم مایعات بدن شیوع سنگ کلیه افزایش می‌یابد.

فصل گرما و شیوع سنگ‌های ادراری
سلامت نیوز : با آغاز فصل گرما، به علت تعریق فراوان در افراد و كاهش حجم مایعات بدن شیوع سنگ کلیه افزایش می‌یابد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از پایگاه اطلاع رسانی نظام پرستاری ؛ سنگ کلیه، شایع‌ترین بیماری دستگاه‌های ادراری و کلیه‌هاست که در هر سنی می‌تواند خود را نشان دهد آنچه در ادامه و در 3 بخش می‌خوانید مطالبی درباره‌ سنگ كلیه، علائم و نشانه‌ها، پیشگیری و درمان آن است.

شما بدترین دردی که در عمرتان تجربه کرده‌اید، چه دردی بوده؟ درد قلبی؟ درد دندان؟ درد زایمان؟ یا . . .؟ اگر این سؤال را از آن‌هایی بپرسید که درد ناشی از سنگ کلیه را تحمل کرده‌اند، معمولاً از همین درد به عنوان بدترین دردی که در عمرشان داشته‌اند، یاد می‌کنند. از آن‌جا که نزدیک به 5 درصد آدم‌ها، یعنی تقریباً یک نفر از هر بیست نفر، در مقطعی از عمرشان با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند، بد نیست اطلاعاتتان را درباره راه‌های پیشگیری، تشخیص و درمان این بیماری افزایش دهید.

 سنگ‌های کلیه، توده‌های معدنی سختی هستند که در کلیه تشکیل می‌شوند و ممکن است در کلیه، حالب، مثانه و پیشابراه دیده شوند. جنس این سنگ‌ها نیز با هم متفاوت و ممکن است از کریستال‌های اگزالات کلسیم، فسفات کلسیم، اسید اوریک یا سیستئین باشد. از نظر اندازه نیز سنگ‌ها با هم متفاوتند، طوری که گاهی به کوچکی شن و سنگ‌ریزه‌اند و گاهی بزرگ و حتی شاخه‌دار، به شکل شاخ گوزن هستند و حتی ممکن است حجم لگنچه کلیه را نیز پر کنند.

این سنگ‌ها از شایع‌ترین علل وجود خون در ادرار و بروز دردهای شکمی، درد پهلوها و درد منطقه کشاله ران محسوب می‌شوند. ایجاد سنگ نیز معمولاً از تشکیل قطعه بسیار کوچکی از مواد معدنی در کلیه آغاز می‌شود که این قطعه و قطعات مشابه ممکن است همراه با ادرار از کلیه‌ها دفع شوند یا در کلیه‌ها باقی بمانند که در حالت دوم، به عنوان یک هسته مرکزی عمل و مواد معدنی به تدریج روی آن رسوب می‌کنند و منجر به افزایش حجمش می‌شوند. ضمن این‌که در بسیاری از موارد، قطعات کوچک اولیه به هم متصل می‌شوند و قطعات بزرگ‌تری را ایجاد می‌کنند.

بسیاری از سنگ ها در زمانی که هنوز کوچکند، از طریق مجاری ادراری، کلیه‌ها را به آسانی ترک می‌کنند و نیاز به هیچ درمان خاصی ندارند. اما سنگ‌های بزرگ‌تر ممکن است در حالب گیر کنند و باعث انسداد حالب و جلوگیری از خروج ادرار شوند که این حالت، منجر به دردهای شدید و مداومی می‌شوند که طی 15 تا 30 دقیقه، بدتر و بدتر می‌شود و در نهایت به اوج می‌رسد. در صورتی که انسداد کامل نباشد، درد خفیف‌تراست و با انتقال سنگ به مثانه، درد بهبود می‌یابد. این سنگ‌ها حتماً به درمان دارویی احتیاج دارند.

حدود 90 درصد از سنگ‌های کوچک (کوچک‌تر از 5 میلی‌متر) بدون نیاز به اقدام درمانی خاصی از بدن دفع می‌شوند و تنها حدود 10 تا 20 درصد سنگ‌ها به اقدامات درمانی جدی نیازمندند. به طور متوسط، خروج سنگ‌ها از بدن بین 1 تا 3 هفته طول می‌کشد و تقریباً در دو‌سوم موارد، سنگ‌ها تا هفته چهارم پس از ظهور علایم، از بدن دفع شده‌اند.

تقریباً نیمی از کسانی که دچار سنگ کلیه می‌شوند، اگر به اقدامات پیشگیرانه متوسل نشوند، تا 5 سال بعد دچار سنگ‌های بیشتری خواهند شد. اما پیش‌بینی این نکته که چه کسی طی سال‌های آینده قطعاً دچار سنگ می‌شود یا چه کسی از ابتلای مجدد به این مشکل در امان خواهد بود، کار ناممکنی است.

طرز تشکیل سنگ کلیه

عوامل متعددی مانند عوامل ارثی، رژیم غذایی، داروها، آب و هوا، شرایط محیط کار، شیوه زندگی و مشکلات طبی خاص با ایجاد تغییراتی در ادرار، زمینه‌ساز تشکیل سنگ کلیه می‌شوند. این سنگ‌ها معمولاً بر اثر به هم خوردن تعادل میان آب و املاح و سایر مواد موجود در ادرار به وجود می‌آیند. سنگ‌ها معمولاً یا بر اثر کاهش حجم ادرار، یا بر اثر افزایش مواد تشکیل‌دهنده سنگ‌ها به وجود می‌آیند. نوع این تغییرات تعادلی نیز با ارزیابی انواع سنگ‌های ایجاد‌شده، قابل تشخیص خواهد بود.

اغلب سنگ‌های کلیه از نوع کلسیمی هستند و به دلیل تغییر در سطوح ادراری کلسیم به وجود می‌آیند. بخشی از عواملی که موجب به هم خوردن تعادل مواد در ادرار و به دنبال آن، موجب تشکیل سنگ می‌شوند، عبارتند از:

ننوشیدن مقادیر کافی مایعات:

 زمانی که بدن شما کم‌آب می‌شود، نمک‌ها، مواد معدنی و سایر مواد موجود در ادرار ممکن است با هم تجمع یابند و بنای اولیه یک سنگ را پایه‌ریزی کنند.

 مشکلات طبی:

 وجود برخی مشکلات طبی می‌تواند بر تعادل طبیعی مواد در ادرار تأثیر گذارد و باعث تشکیل سنگ شود؛ مانند، ابتلا به عفونت‌های ادراری، بیماری التهابی روده، نقرس، پرکاری غده هیپرپاراتیرویید و برخی بیماری‌های متابولیک ارثی مانند سیستینوری و هیپراگزالوری.

 مصرف غذاهای حاوی اگزالات بالا:

در صورتی که از غذاهای حاوی اگزالات فراوان (مانند سبزیجات سبز تیره، شکلات، چای و مانند آن‌ها)، زیاد استفاده می‌کنید، استعدادتان برای ابتلا به سنگ کلیه بیشتر خواهد بود.

مصرف برخی داروها:

مصرف برخی داروها مانند داروهای مدر و آنتی‌اسیدهای حاوی کلسیم، خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهند.

علایم و نشانه‌ها؛ انواع و اقسام

بر‌حسب آن‌که چه اتفاقی برای سنگ بیفتد، علایم این بیماری، متفاوت خواهد بود. سنگ ممکن است در کلیه بماند یا این‌که از کلیه خارج و از طریق مجاری ادراری دفع شود. در هر یک از این حالت‌ها نیز ممکن است همه یا برخی از علایم زیر پدیدار شوند.

بدون علامت:

 سنگ‌های کوچک معولاً بدون علامت خاصی از بدن دفع می‌شوند.

 درد ناگهانی و مداوم:

 سنگ، ممکن است باعث ایجاد دردهای شدیدی با کیفیت انقباضی در ناحیه پشت و طرفین کمر، شکم، کشاله ران یا ناحیه تناسلی شود. این دردها با تغییر وضعیت بدن نیز بهبود نمی‌یابند. کسانی که حداقل یک‌بار دفع سنگ کلیه را با این کیفیت تجربه کرده‌اند، دردش را این‌گونه توصیف می‌کنند: «بدترین دردی که تا الان تجربه کرده‌ام.»

تهوع و استفراغ

مشاهده خون در ادرار:

این علامت معمولاً در اثر سنگِ باقیمانده در کلیه و نیز در اثر سنگِ به راه افتاده می‌تواند ایجاد شود.

 سوزش و تکرر ادرار:

این علایم می‌تواند ناشی از عبور سنگ از مجاری ادراری باشد. البته احساس سوزش و ناراحتی حین دفع ادرار در عفونت‌های مجاری ادراری نیز دیده می‌شود.

تب و احیاناً لرز

کاهش اشتها

اسهال یا یبوست

افزایش تعریق

احساس خستگی مفرط

به این نکته هم باید توجه داشت که علایم بالا در برخی بیماری‌های دیگر نیز مشاهده می‌شود، لذا تشخیص نهایی و قطعی ابتلای فرد به سنگ کلیه، توسط پزشک و با توجه به علایم بیمار و انجام تست‌های تشخیصی خواهد بود.

جلال‌الدین رحمانی

سوپروایزر اتاق عمل بیمارستان دکتر لبافی نژاد

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha