سلامت نیوز : اکنون که دولت یازدهم مستقر شده است، امید می‌رود که با تدبیر راهکاری درست برای ادامه هدفمندی یارانه‌ها، بدون افزایش تورم و با هدف کاهش مصرف سوخت و حفظ محیط زیست اندیشیده شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از خبرآنلاین ؛ نگارنده نه علم اقتصاد می داند و نه کوچکترین آشنایی با امور اجرایی دارد ولی چندین سال تجربه زندگی در شهرهای بزرگ اروپایی مانند مونیخ، برلین و لندن دارد. من به عنوان یک زیست شناس و شهروند بسیار نگران آینده کشور و فرزندانمان هستم. تخریب محیط زیست چه در عرصه های طبیعی و چه در شهرها، حال و آینده ما را بشدت آسیب پذیر کرده است.

یکی از بزرگترین ظلم هایی که در دولتهای گذشته به محیط زیست کشور شد فراهم کردن بستر استفاده از وسیله نقلیه شخصی و جهت گیری فرهنگ مردم در استفاده از آن و کمرنگ شدن استفاده از وسیله نقلیه عمومی بود. ساخت اتوبان و جاده در شهرها و روستاها چندان شتابی گرفت که کمتر نقطه ای از کشور را می توان یافت که برای جاده سازی تخریب نشده باشد، چه در دل جنگلهای شمال و چه در عمق کویر. ماشین جاده سازی منطقی ندارد؛ برایش جنگل بکر ابر، باغ گیاهشناسی نوشهر و زیستگاه یوزپلنگ بی ارزشند.

مردم با وسیله نقلیه خود به دور افتاده ترین نقاط کشور می روند، زباله خود را رها می کنند، آتش بر پا می کنند و با مصرف بنزین، هوایی که خود تنفس می کنند آلوده می کنند.بر اساس گفته های وزیر پیشنهادی اقتصاد در مصاحبه با خبر آنلاین دولت تصمیم جدی دارد تا با هدفمند کردن واقعی پرداخت یارانه ها، سیستم تامین اجتماعی را اصلاح کرده و یارانه مستمندان و بیکاران را ادامه دهد تا بتوانند از حداقل زندگی و معیشت برخوردار باشند. آقای طیب نیا ضرورت اصلاح قانون هدف مندی را بخصوص برای اجرای فاز دوم تاکید کرده اند که این نگارنده امیدوار است پیشنهاد زیر در اصلاح قانون و مدیریت درآمد حاصل از فاز دوم در نظر گرفته شود.

متوسط مصرف سوخت در ایران به دلایل متعددی که بارها توسط کارشناسان بیان شده بسیار بالاست. این مصرف بالا نه تنها رفاه مردم را بالا نبرده بلکه با ایجاد ترافیک و آلودگی شرایطی فراهم کرده که ادامه آن خودکشی دسته جمعی است. بالا بودن آمار تصادفات جاده ای در کشور خود دلیل محکمی است که هیچکدام از ما که به سفری که می رویم احساس امنیت نمی کنیم و این کاملا با فلسفه سفر که تامین آرامش و تقویت روحیه و انرژی است مغایر است. سفر بجای آنکه به ما انرژی دهد -ختی اگر با حادثه همراه نباشد- ما را خسته می کند. حالا اگر دولت با سوبسیدی که به بنزین و گازوئیل می دهد با مردم همراهی کند خود در خساراتی که به کشور و مردم وارد می شود سهیم است.

قیمت بنزین با تورم فعلی و بخصوص کاهش ارزش پول ملی در مقایسه با بسیاری کالاها ارزان است. برای نمونه قیمت یک کیلو گوشت بیش از 50 برابر قیمت یک لیتر بنزین (لیتری 400 تومان) است! با یک محاسبه ساده می توان دریافت که به دلیل مشکلاتی که استفاده از وسایل نقلیه عمومی چه در راههای دور و چه داخل شهرها وجود دارد، بازهم بسیار با صرفه است که با وسیله نقلیه شخصی سفر کرد. این معادله باید بطور همزمان با بهبود سیستمهای حمل و نقل عمومی بهم بخورد؛ اگر نشود با موعظه و نصیحت نمی توان مردم را تشویق کرد به وسائل نقلیه عمومی روی آورند، آنهم وسیله ای که به اندازه کافی در دسترس مردم نیست و از نظر اقتصادی نیز به صرفه نیست. برای نمونه اینجانب برای یک سفر علمی در اسفند ماه گذشته به استان هرمزگان تصمیم گرفتم از قطار استفاده کنم. دو سه هفته درگیر شدم تا بلیط تهیه کنم و آخر علیرغم تماسهای فراوان و حتی توسل به رابطه با مسئولین راه آهن ناکام ماندم و در نهایت از سفر با قطار منصرف شدم!

راه حل چیست؟

معمولا اگر مردم تاثیرات یک تصمیم کلان دولتی را زندگی روزمره خود ببینند - حتی اگر برای آنها گران باشد و هزینه اضافی داشته باشد - راحت تر آن را می پذیرند. یکی از دلایل همکاری مردم با فاز اول یارانه ها دقیقا همان پرداخت مستقیم بود که در ماههای اول نه تنها برای آنها ضرری نداشت که سود هم داشت. یکی از راههای جلب همکاری مردم در اجرای فاز دوم یارانه ها هزینه درآمد آن در اموری است که مردم به سرعت اثر آنرا ببینند. لذا اگر با افزایش قیمت بنزین مردم شاهد تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی شوند، این افزایش آنها را تشویق به استفاده از آنها کرده و در عین حال با کاهش استفاده وسیله نقلیه شخصی از نظر اقتصادی هم کمتر ضرر می کنند.

چگونه؟ برای نمونه فرض کنیم که قیمت بنزین در تهران (دقت کنید فقط در تهران) از 400 و 700 تومان (متوسط 550 تومان) به 1000 تومان در لیتر افزایش یابد. با توجه به مصرف روزانه حدود 20 میلیون لیتر بنزین در تهران، درآمد حاصل از آن در روز 11 میلیارد تومان می شود. به فرض آنکه قیمت هر اتوبوس 400 میلیون تومان باشد، با این پول روزانه می توان حدود 30 دستگاه و طی یک سال حدود 11000 دستگاه اتوبوس به ناوگان اتوبوسرانی تهران افزود. تصور کنید که اگر این تعداد اتوبوس به شهر تهران اضافه شود با فرض آنکه هر اتوبوس 4 شغل ایجاد کند، ضمن ایجاد 44000 شغل، با کاهش مصرف بنزین در کشور و کاهش آلودگی سود سرشاری به اقتصاد کشور وارد می شود.

با تمهیدات لازم می توان بخش عمده کسانی که در حال حاضر بصورت غیر قانونی به مسافر کشی می پردازند در شرکتهای جدید اتوبوس رانی استخدام کرد و در عین حال تمامی هزینه داده شده از طرف دولت با مدیریت صحیح مجددا به دولت برگرداننده می شود؛ چرا که بنا نیست این اتوبوسها به این شرکتها مجانی داده شود و آنها نیز مجانی سرویس دهند. نتیجه آنکه فقط با اختصاص یک سال تفاوت افزایش قیمت بنزین بزرگترین معضل حمل و نقل عمومی شهر تهران تا درصد بسیار بالایی حل می شود. در سالهای بعد با افزایش بیشتر قیمت بنزین و اختصاص آن به راه آهن، مترو، تراموا و قطارهای بین شهری می توان ایران را به یکی از پیشرفته ترین کشورهای دارای سیستم حمل و نقل عمومی مجهز کرد.

نکته مهم دیگر که لازم است دولت در نظر بگیرد، توقف ساخت هر گونه جاده و اتوبان جدید در کشور است. بجای آن می توان فقط به نگهداری و اصلاح جاده های فعلی اقدام نمود و در عوض بودجه وزارت راه و ترابری فقط صرف مدرن کردن و گسترش شبکه راه آهن بین شهری اختصاص یابد. برای نمونه بجای آنکه پول نفت صرف وارد کردن اجناس بنجول چینی شود، با جلب همکاری شرکتهای خارجی حتی در شرایط تحریم می توان از آنها خواست که در ساخت شبکه راه آهن با ایران همکاری کنند.

راه آهن از سالم ترین و ارزان ترین، ایمن ترین، عادلانه ترین و از نظر محیط زیستی پاک ترین سیستم حمل نقل عمومی است، بخصوص اگر قطارها برقی باشند. با گسترش راه آهن بخش عمده حمل و نقل مسافر و کالا توسط قطار انجام می شود و در نتیجه صرفه جویی عظیمی در مصرف سوخت در کشور صورت می گیرد، حوادث رانندگی کاهش می یابد و سالیانه لازم نیست بخش مهمی از سبد خانوار صرف پرداخت هزینه و تعمیر وسیله نقلیه شخصی شود. خطوط راه آهن - بر خلاف جاده ها - به حفظ محیط زیست کمک می کنند چرا که زندگی و ویلا سازی در اطراف خطوط راه آهن طرفداری ندارد. راه آهن صنعت گردشگری را رونق می بخشد و با ایجاد مشاغل مطمئن برای مردم و متخصصان به کاهش بیکاری کمک می کند. شبکه راه آهن راه درستی برای جلوگیری از مهاجرت به شهرهای بزرگ است چرا که این شبکه مانند شریانی اقتصاد تمام شهرهایی که در مسیر آن واقع شده‌اند را بهره مند می کند.