سلامت نیوز : این روزها بحث بحران آب، داغ است. از سهمیه‌بندی گرفته تا اخباری درباره خشکی ایران،طوری که جنگل درختزار شود و درختزار‌ها، بوته زار. در این حال نگاه‌ها به سازمان حفاظت محیط‌زیست دوخته شده است. احمدعلی کیخا معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست از «بسته سیاستی» برای خروج از بحران آب و اصلاح وضع موجود سخن گفته تا با این روش همه بخش‌ها به طور همزمان برنامه داشته باشند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ؛ این مسئول در سازمان حفاظت محیط‌زیست در حالی این پیشنهاد را می‌دهد که اگر به مسائل مربوط به آب در کشور نگاهی داشته باشیم، می‌بینیم که هرکجا از نظر آب وضع بهتری داشته، محیط‌زیست نیز کمتر آسیب دیده است. در عمل برای نجات محیط‌زیست باید مسأله آب را حل کنیم. از سوی دیگر در صورت حل معضلات آب، منافع اقتصادی کشور نیز تامین خواهد شد. یکی از مصارف آب در بخش کشاورزی است. به طور قطع بدون داشتن آب کافی نمی‌توانید کشاورزی پایداری داشته باشیم.

کیخا که خود دانش‌آموخته «مدیریت آب» در کشور استرالیا است درباره مدیریت آب در ایران، گفت: ما در طول سال‌های گذشته به درستی اندیشه نکرده‌ایم. منابع آب زیرزمینی، به طور معمول به عنوان ذخایر احتیاط کشورها محسوب می‌شود، اما ما با شدت تمام این ذخایر را برداشت کرده‌ایم. در بسیاری از نقاط، سطح آب زیرزمینی به‌شدت افت کرده و جبهه‌های آب شور پیشروی کرده است.

وی افزود: آب شرب خیلی از شهرها در گذشته به طور مستقیم از چاه به دست می‌آمد چون آب شیرینی داشتند، اما مثلاً در شهر زاهدان، آب چاه‌ها دیگر شیرین و قابل شرب نیست. در کرمان هم با همین مسأله روبه‌رو هستیم. ما آب را از اعماق زمین بیرون می‌آوریم و با آن گندم و ذرت می‌کاریم. به نظر من این کار درست نیست.
کیخا گفت: در بخش‌های مختلف مصرف آب، ما از کمترین بهره‌وری آب برخوردار هستیم. مثلاً در بخش آب شرب، میزان زیادی آب در شست و شو و مصارف خانگی هدر می‌رود در صورتی که امروزه در جهان، حتی بحث توالت‌های خشک مطرح است. دنیا امروزه برای بهره‌وری هرچه بیشتر از آب به طرف بحث‌هایی رفته که ما در كل با آن بیگانه‌ایم و در مورد آن فکر نکرده‌ایم.

وی افزود: در بخش کشاورزی، ما بیشترین مشكل را داریم. ما هنوز با صراحت و دقت قادر نیستیم بگوییم که راندمان آبیاری در کشاورزی کشور ما چقدر است. اعداد زیادی از 30 تا 45 درصد اعلام می‌شود در حالی که در واقع این طور نیست.

این متخصص مدیریت آب گفت: بنابراین به جای آنکه بر طرح‌های تامین آب مانند ساخت سد متمرکز شویم، بهتر است بر بهینه کردن مصرف آب متمرکز شویم و راندمان مصرف آب را بهبود ببخشیم. هزینه آن نسبت به سدها کمتر است و زمینه مشارکت بخش خصوصی و مردم در این کار وجود دارد و سریع‌تر نیز قابل وصول است.

معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: در مدیریت آب در جهان، بحث «آب مجازی» مطرح است. یعنی کشوری که مانند کشور ما خشک است، هیچ وقت محصولاتی با نیاز آبی بالا را تولید نمی‌کند. در عوض آن‌ها را وارد می‌کند. با این کار به صورت مجازی، آب وارد کشور شده است.

معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست، اقلیم ایران را بسیار خوب و متنوع دانست و گفت: در ایران مناطقی با بارندگی خوب و در برخی مناطق با بارندگی کمی وجود دارد، اما به‌طور کلی ایران در منطقه خشک واقع شده است.

کیخا با بیان اینکه باید بپذیریم آب و هوا در جهان تغییر کرده است و باید با شرایط جدید خود را وفق دهیم، گفت: ایران هم از این قاعده مستثنی نیست و تحت تاثیر تغییرات آب و هوا بوده است، اما با تاثیر‌پذیری متفاوت در بعضی قسمت‌ها بیشتر و در برخی قسمت‌ها کمتر است.

معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی گفت: بیش از یک دهه است که در ایران با مسائل خشکسالی رو به رو هستیم و هرچه جلوتر می‌رویم تبعات آن بیشتر می‌شود.
کیخا با اشاره به سیلاب‌های مهیب و خشکسالی‌های طولانی مدت در سال‌های اخیر گفت: از نظر علمی و با توجه به آمار و اطلاعات بعید نیست که این شرایط برای 30تا 40 سال ادامه داشته باشد.

معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست، پدیده خشکسالی را پیامد بی‌توجهی به حفظ محیط‌زیست، تغییرات آب و هوا، دخالت ناصحیح بشر و اجرای برنامه‌های توسعه‌ای بدون لحاظ مسائل محیط‌زیست عنوان کرد.

وی افزود: دولت‌ها باید در همه دنیا برنامه‌های توسعه‌ای خود را همسو با مسائل محیط‌زیست و شرایط جدید انجام دهند.

معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست با اعلام اینکه در کشور استراتژی برای تطبیق با شرایط آب و هوا به صورت علمی و حساب شده نداریم، اظهار كرد: تغییرات آب و هوا در حوزه محیط‌زیست موجب صدمه زدن به مناطق مورد مدیریت و همچنین گونه‌های گیاهی و جانوری می‌شود.

به گفته معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست افزایش تولیدات کشاورزی راه‌های دیگری هم دارد و بهره‌وری در واحد سطح می‌تواند در تولید کشاورزی اثرگذار باشد.

وی افزود: با کشت‌های فشرده و افزایش راندمان آبیاری می‌توان در مصرف کشاورزی بهره برد و واردات هم یکی دیگر از راه‌های افزایش محصولات کشاورزی است.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست در ادامه به منطقه بلوچستان اشاره کرد و گفت: در این منطقه که با چالش کمبود آب شرب مواجه هستیم با آب برنج تولید می‌شود در صورتی که در پاکستان برنج با قیمت ارزان‌تری تولید می‌شود. وی تاكید کرد: در بخش کشاورزی فقط باید محصولاتی را تولید کنیم که با كمترین میزان آب ممکن قابل تولید هستند و محصولات پر آب را بهتر است وارد کنیم.

در حقیقت از طریق مبادله کالا به کالا آب وارد کشور می‌شود و محصولاتی صادر شود که کمترین میزان آب مصرفی را دارد و محصولاتی وارد کنیم که دارای بیشترین نیاز و مصرف آب است.

به گفته کیخا، بخش کشاورزی مصرف‌كننده عمده آب در کشور است و بیش از 90 درصد میزان آب در کشور صرف تولیدات کشاورزی می‌شود که رقم کمی نیست. وی گفت: به بیان دیگر، ما باید مسیر توسعه کشور را بر مداری پیش ببریم که محصولاتی با کمترین میزان مصرف آب شیرین تولید کنیم. برعکس باید محصولاتی را وارد کنیم که دارای بیشترین مصرف آب باشند که به صورت مجازی، حجم زیادی آب را وارد کشور کرده باشیم.

معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنین تاكید کرد: معتقدم هر کاری که در ایران صورت می‌گیرد، باید رابطه‌اش با آب مورد سنجش قرار بگیرد. این یک نکته استراتژی و امنیتی برای کشور ما است.

او ادامه داد: معتقدم مدیریت کشور در دولت یازدهم و وزارتخانه‌های ذی‌ربط باید به طور جد بر مصرف بهینه آب متمرکز شوند. اگر چنین نکنیم، با توجه به وضع منابع آب و هشدارهای پی‌درپی سازمان‌های بین‌المللی، ما با چالش‌ها و بحران‌های جدی روبه‌رو خواهیم شد.

کیخا تصریح کرد: به طور معمول بشر براساس آنچه تجربه کرده است، پیش‌بینی می‌کند ولی این به مفهوم آن نیست که تجربیات ما، همه چیزی است که قرار است اتفاق بیفتد. خیلی از وقایع هست که در چند سال گذشته در جهان اتفاق افتاد و هرگز بشر به آن فکر نمی‌کرد. مانند انواع سونامی‌ها، توفان‌های بسیار شدید، اگر درباره هر یک از این پدیده‌ها قبل وقوع‌شان از کسی می‌پرسیدی، باورش برای همه سخت بود.

وی افزود: از این اتفاقات باید درس بگیریم و آن این است که در مورد سیلاب‌ها، خشکسالی‌ها و... ممکن است بعضی از وقایع را تجربه نکرده باشیم، اما به این مفهوم نیست که اتفاق نمی‌افتند. احتمال وقوع چنین اتفاقاتی کم است اما محال نیست.

کیخا همچنین خاطرنشان کرد: حل مسائل آب و مشکلات آن نیازمند یک بسته سیاستی است. ما نمی‌توانیم با یک اقدام بگوییم که مسائل‌مان در زمینه آب حل شده است. ما هم در مدیریت عرضه و هم در مدیریت مصرف باید ورود پیدا کنیم. البته ممکن است در بعضی بخش‌ها سریع‌تر جواب بگیریم، اما ما باید در همه بخش‌ها برنامه داشته باشیم و به طور همزمان این برنامه‌ها را اجرا کنیم.