سلامت نیوز : احمد كیخا، معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست كوتاه‌ترین و سریع‌ترین راهكار برای نجات دریاچه ارومیه را ساماندهی جاده میان‌گذر آن می‌داند. جاده‌ای كه به رغم همه مخالفت ها با خاكریزی‌های فراوان دریاچه ارومیه را به دو نیم تقسیم كرد و سیر خشك شدن آن را سریع كرد تا مردمی كه پیش از این از طریق كشتی و با صرف 20 دقیقه از این‌سوی دریاچه به آن‌سوی دریاچه می‌رفتند با صرف دو دقیقه دریاچه را طی كنند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تهران امروز ؛ این جاده میان گذر ارتباط اكولوژیكی بین دریاچه را به‌هم زد تا با خشك شدن دریاچه ارومیه، ریزگردهای نمكی به بحران جدی در محیط زیست كشور تبدیل شوند. بحرانی كه البته از سوی متولیان امر جدیدی گرفته نمی‌شود تا آنجا كه احمد كیخا با بیان اینکه اگر مسئولان خطر ریزگردهای نمکی را جدی گرفته باشند باید هرچه سریع‌تر فکری برای ساماندهی آبراهه ها و جاده میان‌گذر دریاچه ارومیه کنند كه البته معلوم می‌شود كه مسئولان جدی نگرفته‌اند. چون همانطور كه نادر قاضی پور نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی می‌گوید بودجه‌ای كه با تلاش فراوان برای احیا دریاچه ارومیه تصویب شده از سوی استاندار آذربایجان شرقی، صرف آبیاری زمین‌های كشاورزی افراد خاص و ذی‌نفوذ منطقه شده است. از سوی دیگر دعوا میان دستگاه‌های دولتی بر سر تصاحب زمین‌های خشك شده ارومیه، مدت‌هاست كه شروع شده است.

حال این سوال پرسیده می‌شود كه چطور دستگاه‌ها ومتولیان استانی نمی‌دانند كه ریزگردهای نمكی قرار است چه بلایی بر سر زندگی انسانی و طبیعی منطقه بیاورد كه به دنبال تصاحب زمین‌ها هستند؟ همچنین این سوال وجود دارد كه استانداری آذربایجان شرقی با چه استدلالی اعتبار احیای دریاچه ارومیه را صرف آبیاری زمین‌های افراد خاص كرده است؟ سوالاتی كه تاكنون پاسخ واضحی نیافته‌اند. در میان این اعتراض‌ها، دولت دهم كه اصرار زیادی روی ساخت زیرگذر داشت، همواره انتقال آب ارس به دریاچه ارومیه را كلید نجات دریاچه ارومیه می‌دانست و احمدی‌نژاد رئیس دولت دهم در آخرین نطق تلویزیونی خود وعده این انتقال را به مردم منطقه برای احیای دریاچه ارومیه داد و رحیمی معاون اول آن هم خبر شروع پروژه‌ را با رسانه‌ها در میان گذاشت.

اما احمدعلی كیخا آب پاكی را روی دست همگان می‌ریزد می‌گوید :«تمام آبی که از ارس قرار است به ارومیه منتقل شود 270 میلیون متر مکعب است که دردی از این دریاچه دوا نمی‌کند.» او می‌گوید:« در سال‌های اول انقلاب میزان تولید محصولات کشاورزی در حوزه دریاچه ارومیه 2.5 میلیون تن با نیاز آبی برابر 1.5 میلیارد متر مکعب در سال بود. این درحالی است که در حال حاضر در این حوزه 10میلیون تن محصول کشاورزی با تقاضای آبی معادل 5 میلیارد متر مکعب در سال تولید می شود.» البته آب دریاچه ارس هم كه مدام دولت دهم روی انتقال آن به دریاچه ارومیه مانور می‌دهد و برخلاف نظر كارشناسان حوزه محیط زیست، زمین شناسان و.... آن را تنها راه نجات دریاچه ارومیه می‌دانند هم هرگز به ارس نمی‌رسد. چون به گفته قاضی پور این آب در مسیر رسیدن به دریاچه مصرف می‌شود تا تنها راه نجات دولت دهم برای دریاچه ارومیه هرگز نتواند لب تفیده دومین دریاچه شور جهان را خیس كند.

از سوی دیگر كیخا درحالی می‌گوید اگر مسئولان خطر ریزگردهای نمکی را جدی بگیرند اقدامی درخور احیای دریاچه انجام خواهند داد كه عملكرد وزارتخانه‌هایی چون وزارت كشاورزی آنطور نشان می‌دهد كه این وزارتخانه هیچ ارتباطی بین حوزه مدیریت خود و شرایط امروز دریاچه ارومیه نمی‌بیند. در حالی كه اگر این وزارتخانه مسئله را جدی می‌گرفت باید پیش از اینكه افكارعمومی و سازمان‌هایی چون محیط‌زیست به ساخت پل میان‌گذر اعتراض كنند، اعتراض می‌كرد. اما این وزارتخانه نه مخالفتی با ساخت این پل كرد نه هرگز ساخت سدها را تهدیدی برای زمین‌های كشاورزی دانست. این درحالی است كه به گفته كیخا تقاضای آبی محصولات کشاورزی حوزه دریاچه ارومیه در 30 سال اخیر 3.5 میلیارد متر مکعب افزایش یافته و نیاز آبی دریاچه ارومیه برای جلوگیری از خشک شدن و در حقیقت حقآبه مورد توافق با وزارت نیرو برای احیا این دریاچه سالانه معادل 3.1 میلیارد متر مکعب است .

همانطور كه كیخا هم می‌گوید:«این افزایش نیاز آبی محصولات کشاورزی دقیقا از حقآبه دریاچه ارومیه گرفته شده و در حالی‌که مسئولان مدام از افزایش تولید محصولات کشاورزی دم می‌زنند هرگز از خود نپرسیده‌اند که این افزایش محصول به چه قیمتی به دست آمده است.»به اعتقاد او خشک شدن و نابودی دریاچه ارومیه تنها یکی از هزینه‌هایی است که افزایش غیر اصولی محصولات کشاورزی این حوزه به بار آورده و تبعات ناشی از این خشک شدن هجوم ریزگردهای نمکی به تمام استان‌های همجوار آذربایجان و حتی دیگر استان‌ها در دراز مدت است و همچنین اثری که این ریزگردها برسلامت مردم می گذارند.

تنها یك سوم از دریاچه مانده است

هرچند بسیاری از جمله برخی از كارشناسان استانی خشك شدن دریاچه ارومیه را تا 90 د رصد می‌دانند اما كیخا اعتقاد دارد كه در حال حاضر که تنها یک سوم از مساحت این دریاچه باقی مانده هنوز هم با اقداماتی می‌توان جلوی نابودی و خشک شدن کامل این دریاچه ارزشمند راگرفت که مهمترین و عملی ترین این راهکارها لایروبی مسیر ها و آبراهه های منتهی به مرکز دریاچه است چرا که به دلیل اینکه این راه آبراهه ها را رسوب گرفته همان اندک آبی که گاها به سمت دریاچه هدایت می شود هرگز به مرکز آن نمی‌رسد و اغلب تبخیر شده از بین می‌رود.به اعتقاد کیخا، ساماندهی جاده‌ای که در وسط بستر این دریاچه احداث شده و مانع ارتباط آب در طرفین این دریاچه می‌شود یکی دیگر از راهکارهای عملیاتی است که هرچه سریعتر باید نسبت به آن تصمیم‌گیری شود.

او در پاسخ به اینکه منظور شما این است که برای نجات دریاچه ارومیه باید این جاده تخریب شود هم می‌گوید: «از نظر زیست محیطی هر گونه دستکاری در بستر تالاب‌ها و دریاچه ها از قبیل جاده و اسکله مضر است اما تصمیم‌گیری برای این جاده به عهده ما نیست و مسئولان باید با در نظر گرفتن جوانب مختلف و تبعاتی که خشک شدن دریاچه دارد به هر حال تصمیم درستی برای ساماندهی این وضعیت بگیرند.» او می‌گوید:«از دیگر راهکارهای کم هزینه و عملیاتی کاهش سطح زیر کشت محصولات کشاورزی، افزایش راندمان آبیاری این محصولات و تغییر الگوی کشت در این حوزه است که اگر سرنوشت دریاچه و مردم برای مسئولان مهم باشد و اگر خطر ریزگرد‌های نمکی را جدی گرفته باشند حتما در دستور کار قرار خواهند داد.»

باروركردن ابرها پرهزینه است

باروركردن ابرها در دولت دهم یكی از گزینه های اصلی برای نجات دریاچه ارومیه، حل آلودگی كلانشهرها و... بوده است. اما كیخا درحالی در پایان دولت دهم آن را بسیار پرهزینه می‌داند كه به گفتة كارشناسان در ارومیه چند باری انجام گرفته. البته او درحالی این روش را یكی از سریعترین روش‌ها برای نجات دریاچه ارومیه می‌داند كه تاكنون تاثیرگذار نبوده است.

انتقال آب‌ها مشكلات محیط زیستی را افزایش می دهد

انتقال آب‌ها هرگز در كشور پاسخ مطلوبی نداده، شاید به آبادانی منطقه مقصد منجر شده باشد اما قطعا به نابودی و خشكسالی منطقه مبدا منجر شده است. با این وجود بخش بسیاری زیادی از تصمیم‌گیری دولتمردان ما صرف طرح های انتقال آب می شود. كیخا هم در پاسخ به اینکه مسئولان و نمایندگان ارومیه معتقدند آب ارس هرگز به دریاچه نمی رسد و آبی که از ارس به ارومیه منتقل می شود باز هم در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، می‌گوید: به نظر من انتقال آب بین حوزه‌ای آخرین جایگزینی است که باید برای نجات دریاچه ارومیه در نظر گرفته شود زیرا ضمن اینکه بسیار زمان بر و پر هزینه است، مبدا را هم در درازمدت با چالش مواجه می‌کند.كیخا در حالی به مانند بسیاری از كارشناسان محیط زیست انتقال آب را راه حلی برای نجات دریاچه ارومیه نمی بیند كه دولت دهم هیچ راهكار دیگری برای نجات و جلوگیری از یك بحران محیط زیستی ارائه نكرد تا دولت یازدهم یكی از سخت‌ترین دوره های محیط زیستی خود را آغاز كند.