به گزارش سلامت نیوز به نقل از دراگز، اغلب افراد به دلیل دشواری رژیم های ورزشی و غذایی، داروهای لاغری را بدون تجویز پزشک و تنها به توصیه دیگران یا براساس تبلیغات آن، تهیه کرده و دچار عوارض جبران ناپذیری مانند افتادگی شدید پوست می شوند.

انواع حساسیت های پوستی، مشکلات گوارشی و کبدی و همچنین بیماری های قلبی و عروقی از پیامدهای استفاده از اینگونه داروهای لاغری به شمار می روند.این درحالی است که می توان با تغییر در سبک زندگی و اصلاح رژیم غذایی و فعالیت فیزیکی بدن، وزن را کاهش داد.

به گفته متخصصان مربوطه ، درمان دارویی فقط برای افرادی که بعد از شش ماه تغییر در سبک زندگی قادر به کاستن حداقل نیم کیلوگرم از وزن خود نبوده اند یا افرادی که به شدت چاق بوده و اضافه وزن آنها خطرات زیادی برای سلامتی آنها دارد، مورد استفاده قرار می گیرد.بخش قابل توجهی از شکایت های مردمی در زمینه داروها نیز مربوط به داروها و مکمل های لاغری است.

مرکز پاسخگویی سلامت ۱۴۹۰ که مردم در تماس با آن شکایات دارویی خود را مطرح می کنند به معرفی عوارض داروهای لاغری پرداخته است.فقط دو دارو موسوم به داروی ارلیستات ( xenical ) و سیبوترامین ( meridia ) تنها داروهای مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا FDA به عنوان معتبرترین سازمان دارویی جهان برای استفاده طولانی مدت در چاقی به شمار می روند.

با این وجود داروی سیبوترامین ، عوارض جانبی مانند سردرد، اضطراب، یبوست و فشار خون را به همراه دارد و افرادی که دچار فشار خون نامنظم، تپش قلب، بیماری قلبی یا سکته هستند نباید از این دارو استفاده کنند.مصرف قرص ارلیستات نیز عوارضی مانند دفع مدفوع مکرر و چرب، اسهال، دل درد، اضطراب، سرگیجه و ناراحتی های روده ای را به همراه دارد.

داروهای کاهش وزن در کنار یک رژیم غذایی کم کالری و یک برنامه ورزشی مورد تایید پزشک برای بهترین نتایج استفاده می شوند. ممکن است با استفاده از برخی از داروهای رژیمی کاهش وزن 3 تا 9 درصدی را مشاهده کنید. با این حال، مهم است که بدانید که اکثر افراد با قطع مصرف داروهای کاهش وزن، مقداری یا تمام وزنی را که از دست داده‌اند دوباره به دست می‌آورند، مگر اینکه رژیم غذایی و ورزش ادامه یابد.

قبل از شروع هر برنامه کاهش وزن، حتماً با پزشک خود برای مشاوره صحیح صحبت کنید و بدانید که برای رسیدن به نتایج دائمی نیاز به زمان و نظم دارد. اگر مصرف داروهای کاهش وزن خود را متوقف کردید، طبق دستور پزشک به رژیم غذایی و برنامه ورزشی خود ادامه دهید.

• عوارض جانبی داروهای کاهش وزن می تواند بسته به نوع دارویی که مصرف می کنید و نحوه عملکرد دارو متفاوت باشد.
• داروهای محرک مانند فنترمین ( Adipex-P ) می توانند منجر به بی خوابی، افزایش فشار خون، ضربان قلب سریع، بی قراری، وابستگی به مواد مخدر، سوء مصرف و علائم ترک شوند.
• داروهایی که در جذب چربی اختلال ایجاد می کنند، مانند اورلیستات ( Alli )، می توانند منجر به لکه بینی، تولید گاز و مدفوع نرم شوند.
• آگونیست‌های گیرنده پپتید 1 شبه گلوکاگون (GLP-1) مانند لیراگلوتید ( Saxenda ) یا سماگلوتید ( Wegovy ) اغلب می‌توانند باعث عوارض جانبی معده مانند اسهال، ناراحتی معده (تهوع یا استفراغ)، سوزش سر دل، گاز یا یبوست شوند.
• قرص‌های رژیمی که بر انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز تأثیر می‌گذارند، مانند بوپروپیون و نالترکسون ( Contrave ) می‌توانند با سردرد، خشکی دهان و سرگیجه و همچنین عوارض جانبی معده مانند تهوع، استفراغ و یبوست مرتبط باشند.

بسیاری از داروهای کاهش وزن از نوع محرک مانند فنترمین یا دی اتیل پروپیون فقط برای استفاده کوتاه مدت (تا 12 هفته) به دلیل خطر وابستگی و سایر عوارض جانبی توصیه می شوند. با این حال، اورلیستات (Alli، Xenical) را می توان برای کاهش وزن طولانی مدت، از جمله حفظ وزن از دست رفته قبلی استفاده کرد. همچنین می توانید Alli را در داروخانه بدون نسخه دریافت کنید.

داروهای کاهش وزن تجویزی مانند فنترمین و توپیرامات ( Qsymia )، بوپروپیون و نالترکسون ( Contrave ) و لیراگلوتاید ( Saxenda ) برای کاهش وزن مزمن و طولانی مدت استفاده می شوند، اما تنها در صورتی که نتایج کافی حاصل شود. به طور کلی، اگر کاهش وزن 3 تا 4 درصد پس از 12 تا 16 هفته به دست نیامد، درمان طولانی مدت به طور معمول متوقف می شود.

داروهایی که برای کاهش وزن استفاده می شود

داروهای سرکوب کننده اشتها

این دسته داروهایی هستند که در مغز عمل می کنند و به کاهش اشتهای فرد کمک می کنند. آنها بر روی بخش هایی از مغز که به کنترل احساس سیری کمک می کند تأثیر می گذارد. بی اشتهایی به عنوان درمانی برای کاهش وزن، همراه با برنامه منظم رژیم غذایی و ورزش استفاده می شود. انواع مختلفی از سرکوب کننده های اشتها وجود دارد، از جمله محرک های شبه آمفتامین و داروهای کاهش وزن جدید که بر روی انتقال دهنده های عصبی در مغز عمل می کنند.

عوارض جانبی محرک ها

• افزایش فشار خون و ضربان قلب
• بی خوابی (مشکل خواب)
• عصبی بودن
• تاری دید
• بی قراری
• سردرد

برخی از اشکال ممکن است باعث عوارض جانبی معده مانند یبوست، خشکی دهان، حالت تهوع یا استفراغ شوند. در صورت بروز عوارض جانبی مانند درد قفسه سینه، تپش یا ضربان قلب سریع، مشکل در ادرار کردن یا تنگی نفس، باید با پزشک تماس بگیرید.

این داروها نیز به عنوان مواد کنترل شده طبقه بندی می شوند. از آنجایی که این داروها مرتبط با آمفتامین هستند، وابستگی، سوء مصرف یا ترک ممکن است با مصرف طولانی مدت رخ دهد. آنها را در مکانی امن و دور از کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.

نمونه هایی از داروهای محرک کاهش وزن عبارتند از:

• دی اتیل پروپیون
• بنزفتامین
• مت آمفتامین ( دزوکسین )
• فن ترمین ( Adipex -P )
• فندی مترازین ( Bontril PDM )
• فنترمین و توپیرامات ER ( Qsymia )

کنتراو ( بوپروپیون و نالترکسون )

بوپروپیون یک داروی ضد افسردگی است و نالترکسون معمولاً برای جلوگیری از اثرات مواد مخدر یا الکل در افراد مبتلا به وابستگی تجویز می شود. هر دو دارو همچنین ممکن است گرسنگی و میل به غذا را مهار کنند.
عوارض جانبی متضاد می تواند شامل یبوست، سرگیجه، سردرد، مشکل در خوابیدن و ناراحتی معده باشد.

ساکسندا (لیراگلوتاید)

ساکسندا یک تزریق هورمون (یک آگونیست گیرنده پپتید-1 (GLP-1) شبه گلوکاگون) است که در مغز برای کمک به کنترل قند خون، سطح انسولین و هضم عمل می کند، اما ممکن است به کاهش وزن نیز کمک کند.

• عوارض جانبی شایع گزارش شده عبارتند از: ناراحتی معده، قند خون پایین، اسهال، یبوست، سردرد، خستگی، سرگیجه و افزایش لیپاز.

لیراگلوتاید برند Victoza همراه با رژیم غذایی و ورزش برای درمان دیابت نوع 2 استفاده می شود و برای کاهش وزن استفاده نمی شود. Saxenda و Victoza هرگز نباید با هم استفاده شوند.

Qsymia (فنترمین و توپیرامات ER)

فنترمین مانند یک محرک آمفتامین اشتها را سرکوب می کند. توپیرامات دارویی برای کنترل تشنج است.
این داروها، زمانی که همراه با رژیم غذایی و ورزش استفاده می‌شوند، می‌توانند منجر به کاهش وزن شوند، اما روش دقیق این اتفاق به طور کامل شناخته نشده است.

• عوارض جانبی رایج ممکن است شامل موارد زیر باشد: پارستزی (بی حسی یا سوزن سوزن شدن)، سرگیجه، دیسگوزی (طعم غیر طبیعی)، مشکل در خواب، یبوست و خشکی دهان.

Qsymia به دلیل احتمال وابستگی (اعتیاد) به عنوان یک ماده کنترل شده CIV طبقه بندی می شود.

مهارکننده های لیپاز

Xenical، فرم تجویزی اورلیستات، برای اولین بار توسط FDA در سال 1999 مورد تایید قرار گرفت. بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر نمی گذارد تا باعث کاهش وزن شود، اما در عوض به صورت محیطی برای جلوگیری از جذب چربی از غذایی که می خورید، عمل می کند.

• عوارض جانبی اورلیستات می تواند ناخوشایند باشد: لکه بینی روغنی، گاز، درد معده، فوریت یا بی اختیاری مدفوع، مدفوع نرم و احتمال آسیب جدی به کبد می تواند رخ دهد.
• Alli یا Xenical را با یک مولتی ویتامین روزانه که حاوی ویتامین های محلول در چربی مانند A، D، E، K و بتاکاروتن است مصرف کنید. آلی ممکن است جذب ویتامین های محلول در چربی را کاهش دهد.

داروهای سوزانده چربی

گروه داروهایی که با نام سوزاننده چربی و افزایش دهنده سوخت وساز بدن به بازار عرضه می شود.امروزه در ماهواره ها و در سطح کشور ، تبلیغات زیادی برای اینگونه داروها می شود که عوارض زیادی دارند.اینگونه داروها عمدتا از هند و پاکستان وارد می شود و خیلی هم گران هستند؛ از این دسته داروها می توان از دارویی موسوم به زایمکس ( zymax ) نام برد؛ این دارو تا زمانی که مصرف شود روند کاهش وزن را سرعت می بخشد اما در صورت قطع دارو، عدم تحرک و عدم ارایه رژیم لاغری، افزایش وزن آغاز و اثرات دارو خنثی می شود.

داروی دیگری موسوم به زنادرین ( zenadrine ) با افزایش مصرف انرژی موجب تسریع لاغری خواهد شد.قرص اسید سیب Cidervinegar نیز موجب سوخت چربی های بدن می شود اما قرص های چربی سوز اغلب دارای موادی موسوم به کافئین و افدرین هستند که این مواد عوارض بسیار زیادی دارند.این داروها سوخت و ساز بدن را بالا برده، به دستگاه گوارش آسیب رسانده و باعث می شوند چربی وارد چرخه سوخت نشود.این داروها با از بین بردن چربی های سلولی به بدن آسیب می رساند. بی احتیاطی و نا آگاهانه مصرف کردن آنها باعث مشکلات قلبی عروقی و مرگ می شود.

ملین ها

اگر بیمار بتواند گروه دارویی ملین ها (نرم کننده دستگاه گوارش) را تحمل کند اثرات مطلوبی بر جا می گذارد. مثلا ملینی موسوم به پودر دینه برن ( dineh bran ) که در دسترس است دو قاشق آن را داخل یک لیوان شیر یا آب میوه مخلوط کرده و نیم ساعت قبل از ناهار و شام مصرف شود. این پودر باعث کاهش اشتها و کاهش جذب در دستگاه گوارش می شود.

داروهای گیاهی

قرص گیاهی موسوم به کارویل برای لاغری وجود دارد که از چهار گیاه کرفس، زیره سبز، ترشک و انیسون ، ساخته شده است.این دارو در کاهش وزن و اشتها موثر است اما مصرف این فرآورده در بیماران کلیوی و مادران باردار ممنوع است.مصرف زیاد و طولانی مدت این دارو موجب بروز اختلال آب و الکترولیت های موجود در بدن می شود.
داروی گیاهی دیگر موسوم به قرص گیاهی اسلیم کوئیک ( Slim quick ) از طریق کم کردن اشتها موجب کاهش وزن می شود و از عصاره خشک و پودر بذر گیاه کرفس ، شوید و چای سبز تشکیل شده اما از مصرف این دارو نیز باید در حساسیت های گیاهی و همزمان با داروهای فشار خون پرهیز کرد.

قرص متفورمین

برخی از افراد برای لاغر شدن از دارویی موسوم به قرص متفورمین استفاده می کنند، در صورتی مصرف این قرص در چاقی مجاز است که فرد علایم سندرم متابولیک (نوعی بیماری چاقی) را داشته باشد.اگر فرد با مصرف این قرص دچار علایمی مانند خستگی، تنگی نفس، درد معده، خواب آلودگی، دردهای عضلانی، شد باید فورا به پزشک اطلاع دهد چراکه این علایم می تواند برای سلامت فرد خطرناک باشد.

قرص لوتیروکسین

برخی دیگر از افراد برای لاغر شدن از دارویی موسوم به قرص لوتیروکسین استفاده می کنند که این قرص باعث افزایش متابولیسم (سوخت و ساز) بدن می شود.این قرص در صورتی در چاقی مصرف می شود که فرد دارای کم کاری تیروئید باشد اما درصورت طبیعی بودن عملکرد تیروئید، موجب اختلال در کارکرد تیروئید می شود.
مصرف کنندگان این قرص در صورت بروز هر کدام از علایم تنگی نفس، تندی ضربان قلب، سردرد شدید، درد قفسه سینه و بثورات جلدی شدند باید مصرف دارو را قطع کرده و به پزشک اطلاع دهند.علایم اسهال، تب، عدم تحمل گرما، تعریق، بی قراری، تحریک پذیری، لرزش دستان، کاهش وزن، تغییر اشتها، مشکل در به خواب رفتن و تغییر در عادت ماهیانه، هنگام مصرف این دارو به معنای آن است این دارو بیش از نیاز بدن مصرف شده و فرد دچار علایم پرکاری تیروئید شده اند بنابراین با دستور پزشک باید دوز دارو را کاهش داد.

داروهای موضعی

برای افراد برای لاغری از داروهای موضعی شامل ژل ها، محلول ها و چسب های لاغری می شود. این داروها اثرات بسیار ضعیفی در چاقی موضعی دارند.
متخصصان دارویی توصیه می کنند که افراد برای لاغری از مثلث رژیم غذایی، دارو و فعالیت فیزیکی پیروی کنند چرا که کاهش وزن در کنار رژیم غذایی سالم و کم کالری و فعالیت فیزیکی می تواند برای فرد موثر باشد.کارشناسان بهداشتی به افراد هشدار می دهند که از مصرف خودسرانه دارو اجتناب کرده و تجویز دارو را به پزشک واگذار کنند.

عوارض جانبی جدی قرص های کاهش وزن (قرص های لاغری) چیست؟

داروهای کاهش وزن می توانند با عوارض جانبی مهم یا جدی همراه باشند یا ممکن است پتانسیل وابستگی و سوء استفاده داشته باشند. برخی از هشدارها و عوارض جانبی مهم عبارتند از:

• بسیاری از داروهای کاهش وزن که به نام آمین های سمپاتومیمتیک شناخته می شوند، می توانند قلب را تحریک کرده و منجر به فشار خون بالا و ضربان قلب سریع ( تاکی کاردی ) شوند.
• داروهای کاهش وزن مشتق از آمفتامین، از نوع محرک ممکن است با یبوست، خشکی دهان، بی قراری، اثرات ترک، یا بی خوابی (مشکل در به خواب رفتن)، سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد همراه باشد.
• مهارکننده‌های لیپاز مانند آلی یا زنیکال (اورلیستات) با آسیب نادر کبدی همراه بوده‌اند و بیماران باید نسبت به علائم بیماری کبدی مانند خارش، زردی پوست یا چشم (یرقان)، درد معده، از دست دادن اشتها، رنگ پریدگی یا قطران گوش هوشیار باشند.

آیا داروهای گیاهی کاهش وزن بی خطر هستند؟

اگر علاقه مند به کاهش وزن هستید، ممکن است به فکر خرید یک محصول کاهش وزن رژیمی «کاملاً طبیعی» یا «گیاهی» باشید که مکمل غذایی کاهش وزن نیز نامیده می شود ، در فروشگاه یا از اینترنت. کروم، عصاره چای سبز، هودیا و صمغ گوار برخی از مکمل های غذایی گیاهی موجود در بازار هستند که ادعا می کنند به کاهش وزن کمک می کنند. این محصولات ممکن است ادعا کنند که به طور جادویی چربی ها را آب می کنند و به نظر می رسد یک راه حل آسان برای از دست دادن چند پوند باشد. آنها ممکن است ادعا کنند که شما در یک هفته 10 پوند وزن کم خواهید کرد، اما این ادعاها درست نیست.

تنظیم کننده های فدرال هشدار داده اند که بسیاری از این مکمل های غذایی که به بازار عرضه می شوند موثر نیستند و حتی ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کنند. مقامات محصولات حاوی داروهای تجویزی مانند سیبوترامین را یافته اند که در اکتبر 2010 به دلیل نگرانی های ایمنی از بازار ایالات متحده خارج شده است. در سال 2004 FDA محصولات غذایی حاوی افدرا، یک محرک، را به دلیل عوارض جانبی شدید مانند حمله قلبی، سکته و تشنج به طور کامل از بازار حذف کرد. سایر مواد کشف شده توسط FDA شامل فنول فتالئین، درمان فشار خون، داروهای تشنج و سایر محصولات دارای برچسب اشتباه است.

مهم است بدانید که مکمل های غذایی بدون نسخه (OTC) توسط FDA بررسی یا تایید نشده اند. FDA مکمل‌های گیاهی را در صورتی که به نظر مضر باشند بررسی می‌کند. تقریبا هر هفته، FDA مکمل های غذایی آلوده را به دلیل نگرانی های بهداشتی از بازار حذف می کند.