یکشنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۲ - ۱۰:۵۹
کد خبر: 80519

مسئولان وزارت بهداشت در آخرین روزهای کاری خود، دستورالعملی را ابلاغ کردند که به موجب آن، پزشکان عمومی می‌توانند با طی کردن دوره‌های آموزشی و تکمیلی، برخی درمان‌های تخصصی را انجام دهند. این طرح با ابهام‌های زیادی روبه‌روست و در حالی که وزارت بهداشت معتقد است با اجرای این طرح، کمبود پزشکان متخصص در مناطق محروم کشور حل می‌شود!

نسخه‌ای ناخوانا برای پزشکان عمومی
سلامت نیوز : مسئولان وزارت بهداشت در آخرین روزهای کاری خود، دستورالعملی را ابلاغ کردند که به موجب آن، پزشکان عمومی می‌توانند با طی کردن دوره‌های آموزشی و تکمیلی، برخی درمان‌های تخصصی را انجام دهند. این طرح با ابهام‌های زیادی روبه‌روست و در حالی که وزارت بهداشت معتقد است با اجرای این طرح، کمبود پزشکان متخصص در مناطق محروم کشور حل می‌شود، ولی برخی پزشکان متخصص تاکید دارند که نباید بین پزشکان عمومی و متخصص تداخل وظایف ایجاد شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ این دستورالعمل که بیست و یکم مرداد به امضای وزیر بهداشت رسید با عنوان توانمندسازی علمی و حرفه ای طب عمومی به دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور ابلاغ شده است و در ماده یک این دستورالعمل تاکید شده که معاونت آموزشی وزارت بهداشت موظف است با کسب نظر از معاونت‏های درمان و بهداشت تغییرات لازم در محتوای آموزشی دوره پزشکی عمومی را با محوریت ارائه خدمت در قالب پزشک خانواده را اعمال کند.

براساس این ابلاغیه، برنامه های آموزشی جدید برای پزشکان عمومی از ابتدای سال تحصیلی 93 ـ 92 لازم‏الاجرا خواهد بود و در این طرح قرار است که پزشکان عمومی با طی کردن دوره های تکمیلی، به کمک بیماران مناطق محروم بیایند؛ بیمارانی که بسختی می توانند در محل زندگی شان به پزشک متخصص دسترسی داشته باشند.

این دستورالعمل، به دلیل شفاف نبودن مفاد آن، نظر موافق و مخالف گوناگونی را برانگیخته است؛ طوری که موافقان این دستورالعمل، آن را گامی مثبت برای در اختیار قرار گرفتن خدمات تخصصی پزشکی به مردمان مناطق محروم می دانند، اما مخالفان بر این باورند که با ابلاغ این دستورالعمل، بین وظایف پزشکان عمومی و متخصص، تداخل و موازی کاری ایجاد می شود.

در واقع، شاید نیت ابتدایی برای ابلاغ این دستورالعمل، نیتی خیرخواهانه و در راستای حمایت از بیماران مناطق محروم بوده است، اما به دلیل این که در این دستورالعمل، به طور دقیق به حدود و وظایف پزشکان عمومی و متخصص در حوزه درمان بیماران مناطق محروم اشاره نشده است، بیم آن می رود که موازی کاری در روند درمان بیماران این مناطق ایجاد شود، در حالی که شاید اگر این دستورالعمل پخته تر، غیراورژانسی و با کار کارشناسی بیشتری تدوین می شد؛ هر دو گروه پزشکان عمومی و متخصص نسبت به ابلاغ این دستورالعمل، اختلاف نظر جدی نداشتند.

در صورت نظارت دقیق، مفید است

پررنگ ترین دلیل موافقت برخی سیاستگذاران حوزه بهداشت و درمان با اجرای این طرح، حمایت از شهروندان مناطق محرومی است که گاه برای دسترسی به پزشک متخصص، کیلومترها راه را طی می کنند.

احمد آریایی نژاد، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، ضمن دفاع از طرح جدید وزارت بهداشت به جام جم می گوید: بسیاری از متخصصان ما دوست ندارند در مناطق محروم خدمت کنند و ما هم که نمی توانیم به زور آنها را مجبور به کار در این مناطق بکنیم؛ در عین حال، دسترسی مردمان مناطق محروم نیز به خدمات تخصصی پزشکی بسیار محدود است و گمان می کنم که با اجرای این طرح، مشکلات این گروه از شهروندان کمتر می شود.آریایی نژاد مصرانه تاکید دارد که برای جواب دادن این طرح، حتما باید نظارت های بیشتر و دقیق تری بر اعمال این گروه از پزشکان عمومی اعمال شود تا این طرح به هرز نرود.

بحث دیگری که این نماینده مجلس در موافقت با این طرح اظهار می کند، بحث کم رنگ شدن مدرک گرایی است و این که با ابلاغ این دستورالعمل، پزشک عمومی بدون داشتن مدرک تخصص و با فراگرفتن دوره های آموزشی و عملی، قادر خواهد شد به هموطنان مناطق محروم کمک کند.

 انجام رادیولوژی از سوی پزشکان عمومی فقط در مناطق محروم

پیش از این نیز وزارت بهداشت برای پزشکان عمومی که در مناطق محروم فعالیت می کنند، مجوز انجام رادیولوژی را صادر کرده بود و در واقع، ابلاغ این دستورالعمل تازه که در بند «ج» ماده 2 آن، به پزشکان عمومی مجوز رادیوگرافی و سونوگرافی داده شده است، به نوعی تکمیل کننده تصمیم چند هفته قبل وزارت بهداشت به حساب می آید.

البته دکتر جلال جلال شکوهی، رئیس انجمن رادیولوژی ایران در گفت وگو با جام جم امیدوار است مدیریت جدید وزارت بهداشت، این ابلاغیه را لغو کند و تاکید می کند مگر می شود پزشک عمومی با سه ماه دوره دیدن بتواند فعالیت تخصصی پزشکی و رادیولوژی انجام دهد و اصلا اگر قرار است پزشک عمومی جای متخصص را بگیرد، پس چرا این همه هزینه برای آموزش پزشکان متخصص شده است.

با وجود مخالفت های چند هفته ای رادیولوژیست ها، وزارت بهداشت بارها اعلام کرده است که این طرح فقط در مناطق محروم اجرا می شود، اما در شهرهای بزرگ که مردم براحتی به رادیولوژیست ها دسترسی دارند، چنین اختیاری به پزشکان عمومی داده نمی شود.

طرح باید مدیریت شود

در ماده 3 این دستورالعمل، حد و حدود فعالیت های تخصصی پزشک عمومی یادآوری شده و آمده است «پزشک عمومی می تواند هر اقدامی را که در آن مهارت و تبحر کافی دارد، برای بیماران و مراجعان انجام دهد و در صورتی که مرتکب کوتاهی یا قصور شود، پاسخگو خواهد بود. ملاک مهارت و تبحر نیز علاوه بر توانایی‏ پزشک، سرفصل‏ها و حیطه آموزشی است که در طول مدت تحصیل یا متعاقب آن طی دوره‏های تکمیلی معتبر فراگرفته و گواهی آن را اخذ نموده باشد.»

همان طور که مشاهده می شود در صورت اجرای ماده 3 این دستورالعمل، پزشک عمومی می تواند این دوره های تکمیلی را به عنوان دوره معتبر پزشکی به حساب آورد و با تکیه و استناد به این ماده قانونی، به درمان های تخصصی بپردازد.

دکتر ایرج خسرونیا، رئیس انجمن متخصصان داخلی، این موضوع را چالش احتمالی این دستورالعمل تازه می داند و به جام جم می گوید: احتمال این که مطابق این دستورالعمل، برخی پزشکان عمومی به انجام درمان های تخصصی خارج از حیطه توانایی شان بپردازند، وجود دارد و به همین دلیل نیز دور از ذهن نیست که در صورت مدیریت نشدن تبعات احتمالی، حجم شکایت های مردمی از پزشکان عمومی در دادگاه ها بالاتر برود.

خسرونیا از زاویه دیگری هم به این طرح نگاه می کند و معتقد است این طرح اصلا در شهرهای بزرگ جواب نمی دهد و در این شهرها حتی اگر پزشک عمومی، دوره های تکمیلی را هم بگذراند، باز هم مردم ترجیح می دهند به پزشک متخصص مراجعه کنند.

هدف؛ دسترسی مناطق محروم به خدمات تخصصی

بدیهی است بسیاری از پزشکان عمومی، مدافع این دستورالعمل جدید وزارت بهداشت باشند، اما دکتر علی سجادی، مشاور وزیر سابق بهداشت در امور پزشکان عمومی که در تنظیم و ابلاغ این دستورالعمل، نقش اساسی داشته است به جام جم می گوید: هدف ما در این ابلاغیه به طور مستقیم، حمایت از پزشکان عمومی نیست، بلکه هدف اصلی ما، حمایت از مردم است. یعنی می خواهیم در مناطق محرومی که دسترسی مردم به پزشکان متخصص محدود است، هزینه های مراجعه مردم به پزشکان متخصص را کم کنیم.

البته در ماده 4 این دستورالعمل ذکر شده است که پزشکان عمومی برای انجام اعمال تخصصی، کسری از تعرفه درمان های تخصصی را دریافت می کنند و در حقیقت این گونه نیست که پزشکان عمومی با طی کردن این دوره های تکمیلی، مبلغی بر حق ویزیت بیماران اضافه نکنند، اما سجادی این افزایش مبلغ دریافتی از بیماران را طبیعی می داند و تاکید دارد که باید معیار هزینه های درمان، نوع خدمت درمانی ارائه شده به بیمار باشد، نه این که چه کسی این خدمت را ارائه کرده است.

علاوه بر ماده 4 این دستورالعمل، می توان گفت که بیشترین حجم انتقادها روی بند «ب» و «ج » ماده 2 این دستورالعمل متمرکز شده و در این بندها آمده است که پزشکان عمومی می توانند با تقویت دانش عمومی به درمان بیماری های تخصصی مثل «دیابت، پرفشاری خون، چاقی، پوکی استخوان، بیماری های شایع روانپزشکی، بیماری‏های بومی منطقه‏ ای، فوریت ها و اورژانس» اقدام کنند.

سجادی تاکید دارد که مجوز درمان این بیماری ها به شرطی به پزشک عمومی داده می شود که شبکه بهداشت و درمان هر منطقه از کشور بر اساس نیازهای آن منطقه، مجوز درمان را صادر کند و در غیر این صورت پزشک عمومی حق ندارد بدون اجازه از این شبکه ها، خودسرانه به اقدام های درمانی بپردازد.

اما دکتر محمدرضا کلانتر معتمدی، رئیس انجمن جراحان عروق ایران در گفت وگو با جام جم می گوید حتی اگر مجوز این کار هم داده شود، اما پزشک عمومی توانایی و تخصص لازم برای درمان های تخصصی را نداشته باشد، هم پزشک عمومی و هم بیماران از این موضوع متضرر می شوند و احتمال سوءاستفاده از این شرایط وجود خواهد داشت، بنابراین بحث نظارت بر اجرای درست این طرح، بسیار حیاتی است.

توزیع ناعادلانه پزشکان متخصص در کشور

براساس قوانین فعلی، پزشکانی که دوره دستیاری شان را تمام می کنند و به اصطلاح متخصص می شوند، اجباری است که قبل از فعالیت در شهرهای بزرگ، دوره طرح خود را در مناطق محروم بگذرانند.

حال این سوال پیش می آید که در چنین شرایطی چه اجباری وجود دارد پزشکان عمومی نیز در مناطق محروم، مجوز درمان های تخصصی داشته باشند.

مشاور وزیر بهداشت در امور پزشکان عمومی در پاسخ به این پرسش خاطرنشان می کند تعداد پزشکان متخصص کشور ما کمتر از نیازهای درمانی همه شهروندان است و حتی در برخی رشته های تخصصی، زیر هزار پزشک متخصص در کشور داریم.

با توجه به این که عمده دلیل وزارت بهداشت برای اجرای این دستورالعمل، کمبود پزشکان متخصص در مناطق محروم کشور اعلام شده است، به نظر می رسد جدای از اجرای این طرح، افزایش تعداد پزشکان متخصص برای رفع نیازهای درمانی همه شهروندان، اعطای مشوق های چشمگیر به پزشکان متخصص برای فعالیت در مناطق محروم و مدیریت قاطع بر توزیع عادلانه پزشک متخصص در سراسر کشور، راه حل مطمئن تر و پایدارتری برای کمک به بیماران مناطق محروم باشد.

استدلال ها درباره مبهم بودن طرح تازه

* دکتر سیاوش بیرانوند، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی لرستان ضمن انتقاد از دستورالعمل تازه وزارت بهداشت، تاکید می کند: این طرح برای 25 یا 30 سال پیش که تعداد پزشکان متخصص در کشور کم بود، جواب می داد، اما نه برای این دوره که تعداد متخصصان ما در کشور، شرایط بحرانی ندارد؛ به نظرم به جای این کار بهتر است نحوه توزیع پزشک متخصص در کشور عادلانه شود.

وی خاطرنشان می کند: امکان ندارد پزشک عمومی با یک دوره چند ماهه بتواند خدمات تخصصی مطلوبی به بیماران ارائه دهد و این طرح یک برگشت به عقب اساسی در حوزه بهداشت و درمان است.

* دکتر شهرام رفیعی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور و معاون سابق بهداشت و درمان استان خوزستان نیز ابلاغ این دستورالعمل را مبهم می داند و می گوید: ابلاغ این دستورالعمل مبهم است و ریسک آن هم خیلی بالاست، زیرا معمولا دوره های بازآموزی ما شامل آموزش های نصفه و نیمه می شود که نمی تواند در جهت ارتقای طب عمومی باشد.

رفیعی معتقد است که اولویت اول بهداشت و درمان کشور، اجرای دقیق طرح پزشک خانواده است که با کمک آن بسیاری از مشکلات درمانی کشور حل می شود؛ وگرنه با این طرح های مبهم نمی توان انتظار نتیجه ای روشن داشت.

* دکتر محسن انتشاری، پزشک عمومی که در مناطق محروم استان اردبیل فعالیت کرده است، تاکید می کند: این طرح باید کنترل شده و با نظارت زیاد انجام شود و در غیر این صورت، تبعات منفی آن بیشتر از تبعات مثبت آن خواهد بود.

وی با اشاره به این که در مناطق محروم، دسترسی مردم به پزشکان متخصص بسیار دشوار است، یادآور می شود: این طرح می تواند به نفع مردمی باشد که از امکانات درمانی تخصصی بی بهره اند، اما باید مشوق هایی به متخصصان هم اعطا شود تا آنها برای رفتن به مناطق محروم، تمایل داشته باشند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha