سه‌شنبه ۱۲ شهریور ۱۳۹۲ - ۰۵:۵۳
کد خبر: 81659
سلامت نیوز : نگران بود و مضطرب، رفتارهای فرزندش او را نگران کرده بود آن قدر که حالا رو به روی مشاور خانواده نشسته بود. او از جوانی سخن می گفت که منزوی است، پرخاشگری می کند و خودش را از همه مهم تر می داند، دائم نگران طرد شدن است، از تجربه کردن هراس دارد و به سختی به دیگران اعتماد می کند...وقتی صحبت های مشاور را شنید باورش کمی برایش سخت بود، سخت بود که بپذیرد خودش هم در ایجاد این مشکل سهم داشته است. سهمی که در روزهای کودکی ناخواسته ادا کرده است. آن روزها که به دلیل مشغله های کاری کودکش را از آغوش مادر محروم و خانه عمه و دایی و یا مهدکودک را به عنوان جایگزین به او معرفی کرده بود...

***

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه خراسان ؛ یک روان شناس برای بررسی روابط عاطفی «کودک - مادر» آزمایش جالبی را انجام داده که به «موقعیت غریب» معروف است. در این آزمایش، مادر و کودک ابتدا در یک اتاق بازی تنها هستند سپس غریبه ای وارد اتاق می شود و تعامل کوتاهی با کودک برقرار می کند. در این هنگام مادر، کودک را به مدت دو دقیقه ترک می کند و دوباره باز می گردد، البته مادر دوبار کودک را تنها می گذارد، یک بار کودک با فرد غریبه تنها می شود و بار دیگر کودک کاملا تنها می ماند. نتیجه ای که برای آزمایشگر اهمیت داشت، رفتار کودک بعد از بازگشت مادرش بود. مجله «زن روز» در مطلبی این رفتارها را به سه دسته کلی تقسیم کرده است که در ادامه با آن ها آشنا می شوید.

کودکان ایمن

گروه اول: کودکانی بودند که در نبود مادرشان احساس اضطراب و ناراحتی داشتند اما وقتی مادر بازگشت با خوشحالی به آغوش او پناه بردند. در اصطلاح روان شناسی به این گروه از کودکان، کودکان دارای «سبک دلبستگی ایمن» می گویند، یعنی کودکانی که ویژگی اعتماد به والدین در آن ها به خوبی رشد کرده است. آن ها والدین را در دسترس، حامی، پاسخگو و به طور کلی محور آرامش می دانند، شاید شما بگویید، ایمن بودن یا نبودن کودک چه فایده ای دارد و چه تأثیری در آینده کودکان دارد؟ در پاسخ باید گفت: کودکان ایمن احساس امنیت دارند و به همین دلیل به راحتی و بدون ترس و با لذت در محیط بازی می کنند و چیزهای جدیدی را کشف می کنند، مثلا کودکان خردسالی که در پارک ها می توانند از مادرشان اندکی دور شوند و با دیگر بچه ها بازی کنند، کودکان ایمن سازش پذیر هستند و هنگامی که با مشکلات رو به رو می شوند به جای گریه، از دیگران کمک می خواهند. این کودکان بهتر از بچه های دیگر می توانند رابطه اجتماعی برقرار کنند، آ ن ها قدرت مدیریت دارند و مورد توجه دیگر بچه ها هستند و هنگامی که بزرگ می شوند از برقراری روابط صمیمانه با دیگران ترسی ندارند و حتی نسبت به دیگران رضایت بیشتری از زندگی مشترکشان دارند.

کودکان ناایمن

گروه دوم: اما گروه دوم کودکانی بودند که در نبود مادر، خودشان را با وسایل بازی سرگرم کردند و هنگامی که مادر بازگشت، تغییری در حالات و رفتارهای آن ها دیده نمی شد. شاید خیلی از مادران شاغل هنگامی که فرزندان خودشان را نزد مادربزرگ یا هر آشنای دیگری می گذارند، مشاهده کنند فرزندشان در نبود آن ها ساکت و آرام است و هنگامی که آن ها بر می گردند فرزندشان خوشحالی می کند اما به زودی به ادامه بازی اش می پردازد، این نوع رفتار هم نشانه سلامت کودک و دلبستگی ایمن است. اما اگر کودک در نبود مادر آرام باشد و هنگام بازگشت مادر، او را نادیده بگیرد و از او اجتناب کند، کودک دارای «سبک دلبستگی ناایمن» است و متأسفانه والدین کودک نتوانسته اند نیاز اعتماد کودک را برآورده کنند و همین مسئله باعث ناامیدی و بی اعتمادی کودک شده و آن قدر از این حادثه ضربه خورده است که بود و نبود والدینش برایش تفاوتی نمی کند!

کودکان ناایمن و پرخاشگر

گروه سوم: اما گروه سوم کودکانی بودند که در نبود مادر ناراحت شدند و هنگامی که مادرشان بازگشت نمی توانست آن ها را آرام کند، زیرا کودک از یک طرف طالب آغوش مادر بود و از طرف دیگر با گریه و ناراحتی می خواست اعتراض خودش را به گوش مادر برساند. رفتار این کودکان شبیه قهر کردن بود. سبک دلبستگی این کودکان هم ناایمن است و متأسفانه آن ها هم نتوانستند به وجود والدین برای رفع نیازهای عاطفی و جسمی شان اعتماد کنند و امنیت موردنیاز را از آن ها دریافت کنند. کودکان ناایمن گوشه گیر، منفعل و آسیب پذیر هستند و در مدرسه غیرصمیمی، ضداجتماعی و پرخاشگرند. آن ها نمی توانند به دیگران اعتماد کنند و در نوجوانی از برقراری رابطه صمیمی با دیگران اجتناب می کنند زیرا می ترسند دیگران آن ها را طرد کنند و در بزرگسالی در رابطه با همسرشان نیز دچار نارضایتی و مشکلات عمده ای می شوند.

چطور کودکانی با سبک دلبستگی ایمن تربیت کنیم؟

تا این جا متوجه شدیم دو سبک دلبستگی وجود دارد؛ ایمن و ناایمن. اما سوال اساسی این است که چطور کودکانی با سبک دلبستگی ایمن تربیت کنیم؟ برای پاسخ به این سوال چند نکته اساسی وجود دارد که برایتان بیان می کنم.

مادران ایمن:مادری که به نیازهای فرزندش اهمیت می دهد و نسبت به آن حساس است، می تواند کودک ایمنی را پرورش دهد. مانند مادری که به گریه نوزادش سریع پاسخ می دهد، او را در آغوش می گیرد، با او تماس چشمی برقرار می کند، نسبت به حرکات اولیه نوزاد و اصواتش پاسخگو است. اما اگر در لحظه خاصی نتوانست نیاز کودک را برآورده کند، همراه او می شود و به او می فهماند که کنارش است و او را درک می کند. البته گفتن این مطالب به این معنا نیست که باید هر خواسته کودک را اجابت کرد، بلکه منظور این است که والدین باید خودشان را با نیازهای مختلف کودک در هر سنی هماهنگ کنند و به صورت مناسب با سن کودک به او پاسخ دهند و بین نیازهای کودک و محدودیت های لازم، تعادل ایجاد کنند.

قواعد خاص :داشتن قواعد خاص و انضباط در تربیت کودک احساس امنیت و آرامش را در او به وجود می آورد. مثلا والدینی که یک روز سخت گیر و روز دیگر سهل گیر هستند به سبک دلبستگی کودکانشان آسیب می زنند.

اختلاف والدین :برای داشتن کودک ایمن تنها پاسخگو بودن مهم نیست بلکه جوّ خانوادگی هم بسیار مهم است. مثلا والدینی که در حضور کودکان مدام دعوا و جر و بحث دارند یا والدینی که از کودکانشان می خواهند یکی از آن ها را انتخاب کند یا ... نمی توانند والدین خوبی برای کودکان باشند. اگر شما با همسرتان اختلاف دارید، در حضور او دعوا نکنید و همچنین برای او توضیح دهید که هر دوی شما او را دوست دارید.

نوزاد جدید :مسئله دلبستگی ایمن آن قدر حساس است که حتی تولد نوزاد دیگر هم ممکن است در روند ایمن شدن کودکان تأثیر منفی بگذارد، برای همین توصیه می شود هنگام تولد نوزاد جدید محبت خودتان را از کودک بزرگ تر دریغ نکنید.

بازی های اشتباه :حتما شما هم این جملات را شنیده اید که بعضی از والدین هنگام خداحافظی از مهمانی به فرزندان کوچک خودشان می گویند: عزیزم، دختر این خانواده می شی؟ یا تو پیش عمه بمون! و ... گفتن این جملات تأثیر خوبی روی کودکان ندارد و آن ها را دچار اضطراب و نگرانی می کند. بنابراین بهتر است از گفتن این جمله های به اصطلاح طنز به فرزندان خودتان اجتناب کنید.

توضیح علت جدایی :اگر در شرایطی مجبور به ترک کودکانتان به دلایل مختلف شدید مثلا برای انجام کاری مجبور بودید او را به خانه یکی از اقوام ببرید حتما از شب قبل درباره این موضوع با او گفت وگو کنید تا هنگام جدایی دچار سردرگمی و استرس نشود و راحت تر دوری شما را تحمل کند.

دلسوز باشید :به طور کلی والدین دلسوز کودکان دلسوزی را پرورش می دهند و تحقیقات نشان می دهد کودکان ایمن نسبت به کودکان ناایمن، مراقبت و دلسوزی بیشتری را دریافت کرده اند. والدین دلسوز و با محبت یعنی کسانی که به مسائل تربیتی فرزندشان آگاه و حساس هستند، می توانند خشم و نارضایتی خودشان را به صورت کنترل شده و بدون تهدید نشان دهند. اگر مراقبت شما دلسوزانه، با محبت، صبورانه و آگاهانه باشد فرزندانی پرورش می دهید که عقاید مثبتی درباره خودشان دارند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha