سلامت نیوز : كارشناسان پزشكی قانونی و امداد و نجات می‌گویند كه در چهار ماهه نخست سال جاری 226 هزار و 617 نفر به دلیل صدمات ناشی از درگیری‌های مختلف خیابانی به مراكز پزشكی قانونی سراسر كشور مراجعه كرده اند كه 158 هزار و 659 نفر مرد و 67 هزار و 958 نفر زن بوده اند اما به راستی علل اصلی این درگیری‌ها چیست؟

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ابتکار ؛ درگیری دو راننده جوان خودروهای مسافركش بر سر سوار كردن مسافر در یك نیمروز تابستانی در یكی از خیابان‌های شلوغ تهران، نگاه‌های بدون انگیزه عابران پیاده و سایر راكبان وسایل نقلیه را چند لحظه به دنبال خود می‌كشد. به غیر از یكی دو نفر كه سعی دارند دو مرد خشمگین را از هم جدا و درگیر به یكدیگر جلوگیری كنند، سایر عابران و موتورسوران بی تفاوت این صحنه را نگاه می‌كنند و از كنار آنها می‌گذرند.شاید بی تفاوتی نگاه عابران برای این است كه این زد و خوردهای خیابانی بخشی از زندگی روزمره كسانی است كه هر روز مجبورند در خیابان‌های شلوغ و پرجمعیت پایتخت در رفت و آمد باشند. بر اساس آمار اعلامی پزشكی قانونی می‌توان گفت كه روزانه حدود 1900 نفر در شهرهای مختلف كشور درگیری دعواهای خیابانی و نزاع‌های محلی و محله ای شده و به علت ضرب و جرح و بالاگرفتن درگیری سر از نیروی انتظامی و پزشكی قانونی در می‌اورند. به طور قطع تعداد درگیری‌های فیزیكی و لفظی كه بدون دخالت پلیس به پایان میرسد اما آرامش شهر و خیابان را خراش می‌دهد به مراتب چندین برابربیشتر از این آمار رسمی است.

به گفته كارشناسان، بیش از نیمی از افرادی كه به مراكز معاینات پزشكی قانونی مراجعه می‌كنند جراحت دارند و حدود 20 درصد این جراحات ناشی از بروز درگیری‌ها و نزاع‌های خیابانی است.تورقی بر صفحه حوادث روزنامه‌ها و سایت‌های خبری از وقایع تاسف برانگیزی حكایت دارد كه منشا آنها از یك نزاع خیابانی بر سر یك مساله معمولی شروع و به حوادث خونینی منجر شده است. كارشناسان سازمان‌های پزشكی قانونی و امداد و نجات هلال احمر استفاده از قدرت بدنی به جای منطق برای حل مسایل و مجادلات را ویژه جوامعی كه هنوز شهرنشینی و مدنیت در آنها رشد نكرده، می‌دانند. یك كارشناس ارشد سازمان امداد و نجات هلال احمر معتقد است: زور بازو و استفاده از آن برای به كرسی نشاندن و اثبات نظر خود، ویژه جوامع مكانیكی و قبیله محور است.

حمید قویدل گفت: تاریخ جامعه شناسی و علوم اجتماعی نشان می‌دهد رشد و گسترش شهرنشینی و پیدایش جوامع ارگانیكی، استفاده از تعقل و اندیشه برای حل مسایل را نیز به دنبال دارد.به باور این كارشناس امداد و نجات، در محلات و مناطقی كه افراد از سطح فرهنگی بالایی برخوردارند در مقایسه با محله‌های شلوغ و پرجمعیت، درگیری‌ها و نزاع‌های خیابانی كمتری دیده می‌شود.قویدل گفت: به طور مثال وقتی تصادف خودرویی رخ دهد اگر افراد بینش لازم را نداشته باشند، به جای اینكه برای حل مشكل، یك راه صحیح و اصولی انتخاب كنند، به جر و بحث می‌پردازند و گاهی به یكدیگر بی حرمتی می‌كنند كه این امر منجر به درگیری و زد و خورد می‌شود و پیامدهایی مانند مراجعه به كلانتری و مراجع قانونی بویژه مراكز معاینات پزشكی قانونی را در پی دارد.

وی افزود: نبود آموزش نیز از عوامل موثر در نزاع‌های خیابانی است زیرا هر انسانی قادر است بسیاری از مسایل را یاد بگیرد.این كارشناس مسائل اجتماعی، خانواده را مهم ترین مركز آموزش مهارت‌های زندگی برشمرد و گفت: یادگیری مسایلی مانند خونسردی، متانت، تامل، تفكر و چاره جویی برای حل مشكلات در سرنوشت انسان و نحوه زندگی او در تمام دوران زندگی موثر خواهد بود.وی فقر اقتصادی را نیز عاملی برای بروز این گونه درگیری‌ها دانست و افزود: گاهی مشكلات مالی بر توان و حوصله افراد غلبه می‌كند و باعث می‌شود افراد بر سر مسایل كوچك و كم اهمیت با یكدیگر درگیر شوند.

وی شخصیت افراد را در بروز درگیری‌ها موثر دانست و گفت: افرادی كه دارای برنامه ریزی در زندگی هستند، بسیاری از مشكلات را پیش بینی می‌كنند و با آمادگی قبلی برای هر موردی اقدام می‌كنند به طوری كه كمتر باعث درگیری، ضرب و جرح و منازعه می‌شوند.قویدل اظهار داشت: نقطه مقابل آنها افرادی هستند بدون برنامه كه باری به هرجهت، روزگار را می‌گذرانند و بیشتر دچار مشكل می‌شوند. دكتر محمود خدادوست رئیس مركز تحقیقات پزشكی قانونی نیزتعیین اهداف و برنامه‌های زندگی، رعایت اصول تربیتی و آموزشی از دوران طفولیت و ادامه آن در مقاطع مختلف زندگی، شناخت عواملی كه سبب ایجاد تنگنا‌ها و مضایق مختلف در زندگی افراد شده و كوشش در جهت رفع آن را از جمله عواملی كه از بروز این درگیری‌ها جلوگیری می‌كند، دانست. وی تصریح كرد كه پیش بینی‌های لازم در صورت بروز حادثه و آماده بودن برای رفع مشكلات، تمرین خونسردی و متانت و آموزش آن به اطرافیان و اطفال، رعایت نظم در كلیه امور و تجدید نظر در رفتار با دیگران از دیگر راهكارهای موثر در پیشگیری از بروز درگیری‌های خیابانی است.

خدادوست گفت: آمارهای پزشكی قانونی نشان می‌دهد بیشترین موارد درگیری‌ها بین افراد جوان صورت می‌گیرد.وی با بیان آنكه درصد بالایی از جمعیت ایران را افراد جوان و نوجوان تشكیل می‌دهند، گفت: این افراد ویژگی‌هایی مانند ناپختگی، بی تجربگی، انرژی زیاد و تحریك پذیری دارند و مستعد درگیری و زد و خورد و پیامدهای آن هستند.وی نقش خانواده‌ها و رسانه‌های جمعی را در كنترل این درگیری‌ها موثر دانست و اظهار داشت: والدین باید همواره همنشینی‌های جوانان، رفت و آمد آنها و برنامه‌های روزانه شان را تحت نظارت قرار دهند.رئیس مركز تحقیقات پزشكی قانونی گفت: والدین چنانچه علامتی دال بر بدرفتاری یا انحراف در فرزندان خود دیدند باید اقدامات لازم را انجام دهند.

رئیس مركز تحقیقات پزشكی قانونی، با بیان اینكه مراجعین نزاع در هنگام مراجعه به پزشكی قانونی باید به خاطر داشته باشند كه ظاهر خون آلود تأثیری در صدور نظریه كارشناسی توسط پزشكی قانونی ندارد، توضیح داد: آنچه مبنای صدور نظریه كارشناسی در خصوص جراحات است، نوع جراحت و عمق آن است، لذا معاینه دقیق ‌تر ضایعات نیازمند تمیز بودن موضع و بررسی دقیق آن توسط كارشناسان پزشكی قانونی است.وی افزود: دیگر چیزی به نام طول درمان در پزشكی قانونی تعیین نمی‌‌شود و این هم یكی دیگر از باورهای نادرست به یادگار مانده از گذشته است.رئیس مركز تحقیقات پزشكی قانونی ادامه داد: برای صدور نظریه كارشناسی در خصوص صدمات ناشی از نزاع توسط سازمان پزشكی قانونی ارائه معرفینامه از مراجع قضایی و یا كلانتری الزامی است.وی اضافه كرد: در صورت وجود جراحات و صدمات عمده و تهدیدكننده، فرد می‌تواند پس از انجام اقدامات درمانی به پزشكی قانونی مراجعه كنند. سوابق اقدامات انجام شده از سوی پزشكی قانونی از مرجع درمان كننده اخذ خواهد شد تا حقی از فردی ضایع نشود.

خدادوست در پاسخ به این سووال كه صدمات ایجاد شده در نزاع مشمول دیه است یا ارش، گفت: در دیه كه مقدار مال معینی است و در شرع مقدس به سبب جنایات غیرعمدی بر نفس، عضو یا منفعت یا جنایات عمدی در مواردی كه به هر جهت قصاص ندارد، مقرر شده‌ است.همچنین ارش نیز دیه غیر مقدر است و میزان آن در شرع تعیین نشده است و دادگاه با لحاظ نوع و كیفیت جنایت و تآثیر آن بر سلامت مجنی علیه و میزان خسارت وارده با در نظر گرفتن دیه مقدر و با جلب نظر كارشناس میزان آن را تعیین می‌كند. لذا در مواردی كه برای صدمه وارده دیه مقدار وجود نداشته باشد كارشناس پزشكی قانونی براساس نوع جراحت و كیفیت آن و تأثیر بر سلامت مجنی علیه و ایجاد یا عدم ایجاد نقص عضوی و تأثیر در كارایی عضو یا اندام اقدام به تعیین ارش می‌كنند كه میزان ارش نسبت به دیه كامل انسان تعیین می‌شود.