مسئول کمیته حقوقی انجمن حمایت از حقوق کودکان با بیان اینکه:«تبصره ماده 27 لایحه حمایت از حقوق کودکان بی سرپرست، امکان استفاده ابزاری از کودکان در فرزندخواندگی را بوجود می آورد.» به اشکالات شرعی،عرفی و قانونی که بر این تبصره وارد است اشاره کرد و تاکید کرد:« چطور ممکن است در عرف، کسی که پدر یک فردی است بتواند همسر وی هم باشد و نام پدر در شناسنامه تبدیل به همسر شود؟»

پدر و همسر در یک شناسنامه! / امکان استفاده ابزاری از کودکان در یکی از تبصره های لایحه حمایت از حقوق کودکان بی سرپرست
سلامت نیوز: مسئول کمیته حقوقی انجمن حمایت از حقوق کودکان با بیان اینکه:« با تبصره ماده 27 لایحه حمایت از حقوق کودکان بی سرپرست، امکان استفاده ابزاری از کودکان در فرزندخواندگی را بوجود می آورد.» به اشکالات شرعی،عرفی و قانونی که بر این تبصره وارد است اشاره کرد و تاکید کرد:« چطور ممکن است در عرف، کسی که پدر یک فردی است بتواند همسر وی هم باشد و نام پدر در شناسنامه تبدیل به همسر شود؟»

مونیکا نادی در گفت و گو با خبرنگار سلامت نیوز، درباره تبصره جنجالی ماده 27 لایحه حمایت از حقوق کودکان بی سرپرست و بدسرپرست و عواقب تایید این طرح توسط شورای نگهبان، گفت:« در حقوق ایران اصلا فرزندخواندگی را نپذیرفته ایم و آمده ایم یک نهاد مشابه به نام سرپرستی کودکان بدون سرپرست را ایجاد کرده ایم که در این نهاد ایجاد محرمیت بین سرپرستان و کودک را به طور کلی نپذیرفته ایم و گفته ایم سرپرستی ایجاد محرمیت نمی کند به همین دلیل از نظر شرعی وقوع چنین ازدواجی بین سرپرست و فرزندخوانده ممکن است.»

وی ادامه داد:« متاسفانه در قانون فعلی که مربوط به سال 1353 است موضوع ازدواج سرپرست با فرزندخوانده به طور کلی مسکوت گذاشته است. یعنی طبق ضوابط فعلی امکان ازدواج سرپرست با فرزندخواند وجود دارد البته فقهای ما برای جلوگیری از چنین مسئله ای، راه های شرعی مختلفی را پیشنهاد داده اند تا چنین ازدواجی اتفاق نیفتد که به نظر می رسد این راه ها در زمان امروز ما قابل اجرا نیست.»

نادی درباره اصلاحیه تبصره ماده 27 گفت:« در نخستین مصوبه، اصلاحیه لایحه ازدواج سرپرست با فرزندخوانده ممنوع شده بود اما در دومین مصوبه که در اولین روز اسفند 91 در مجلس به تصویب رسید تبصره ماده 27 به این صورت اصلاح شد که «ازدواج چه در زمان حضانت و چه بعد از آن بین سرپرست و فرزندخوانده ممنوع است مگر این که دادگاه صالح پس از اخذ نظر مشورتی سازمان بهزیستی، این امر را به مصلحت فرزندخوانده تشخیص دهد.»

عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان، افزود:« اولا این "مگر" اضافه شده در تبصره محل بحث ما است. البته این لایحه یک قدم جلوتر از قانون فعلی برداشته است و حداقل به مسئله ازدواج سرپرست با فرزندخوانده که در خود قانون حمایت از کودکان بی سرپرست مسکوت گذاشته شده بود، پرداخته است و حداقل این موضوع را ممنوع اعلام کرده و آن را به دست دادگاه سپرده است. ولی رویه کلی قانونگذار ما این است که هرجا که یک مانع شرعی بر سر راهش است کار را به دادگاه می سپرد اما دادگاه با چه مصلحتی این ازدواج را ممکن است به صلاح فرزندخوانده بداند؟»

وی در ادامه به خبرنگار سلامت نیوز، گفت:« تصور وجود چنین تبصره ای، فعالان حقوق کودک را نگران می کند. چرا چنین امکانی باید وجود داشته باشد بخصوص اینکه ما به ممنوعیت های عرفی قائل هستیم. یعنی از نظر حقوقی برای عرف اعتبار قائل هستیم حال  چطور ممکن است در عرف کسی که پدر یک فردی است بتواند همسر وی هم باشد؟! البته برای این مسئله به صورت غیرمستقیم می توان حتی ممنوعیت قانونی پیدا کرد چرا که در شناسنامه کودک نام این سرپرستان، به عنوان پدر و مادر ذکر شده است چطور ممکن است یک پدری از شناسنامه تبدیل به همسر شود؟»

مسئول کمیته حقوقی انجمن حمایت از حقوق کودکان، خاطرنشان کرد:« متاسفانه برای این لایحه ضمانت اجرایی در نظر گرفته نشده است. در صورتی که چنین ازدواجی بین سرپرست و فرزندخوانده بدون نظر دادگاه اتفاق افتاد، ضمانت اجرایی آن چیست؟ قانون در این مورد دوباره مسکوت است و جوابی ندارد. بهتر این بود که اولا چنین اصلاحیه ای صورت نمی گرفت و ازدواج با فرزندخوانده منوط به نظر دادگاه و بهزیستی نمیشد اما حالا که چنین تبصره ای اضافه شده است حداقل قانونگذار باید یک ضمانت اجرایی برای آن قائل میشد که چنین ازدواجی چه ضمانت اجرایی دارد؟ »

وی با انتقاد از اینکه تبصره ماده 27 ضمانت اجرایی ندارد، تاکید کرد:« از نظر حقوقی نمی توانیم بگوییم ازدواج سرپرست با فرزندخوانده باطل است یعنی عملا باید حکم به صحت چنین ازدواجی بدهیم حتی اگر بدون اجازه دادگاه صورت گرفته باشد.! در حالی که به نظر نمی آید چنین چیزی با مصلحت کودک همخوانی دارد. ممکن است چنین تبصره ای امکان استفاده ابزاری یا سوء استفاده از کودکان در فرزندخواندگی را بوجود آورد این در حالی است که لایحه مورد اشاره به این دلیل تصویب شد که حمایت از منافع کودکان را محقق کند.»

نادی با اشاره به موارد مثبت لایحه حمایت از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست افزود:« در لایحه حمایت از حقوق کودکان بی سرپرست و بدسرپرست به طور کلی موارد شمول فرزندخواندگی افزایش داده شد ، شرایط و تشریفات تسهیل شد و آثار را گسترده تر کرد به همین دلیل از این لایحه با این اهداف انتظار می رفت که به ضمانت اجرایی برای ممنوعیت ازدواج سرپرست با فرزندخوانده بدون نظر دادگاه هم بپردازد و یک راه حل شرعی برای آن پیدا کند. از نظر برخی از فقها بعد از فرزندخواندگی برای رفع عسر و حرج ایجاد شده محرمیت میان فرزندخوانده و سرپرست ایجاد می شود لذا ازدواج با وی حرام است. ما چنین نظری را در بین فقها داریم که میشد مورد استفاده قانونگذار قرار گیرد اما چنین نشد و بعید می دانیم حالا که این لایحه به شورای نگهبان رفته تایید نشود.»

وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر چنین ازدواج هایی بین سرپرست و فرزندخوانده وجود دارد، گفت:« این مسئله، چیزی نیست که تبصره ماده 27 آن را ایجاد کرده باشد بلکه این مسئله یک واقعیت موجود در جامعه ما می باشد. اما وجود این تبصره می تواند عاملی شود که خانواده ها را از گرفتن سرپرستی این کودکان منع کند.»

عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان، در پاسخ به اینکه آیا در این تبصره، به رضایت فرزندخوانده برای ازدواج با سرپرست خود اشاره ای شده است یا خیر، گفت:« قاضی می تواند از کودکی که قوه تمیز دارد برای رضایت یا عدم رضایتش از ازدواج با سرپرست خود نظرخواهی کند اما این بستگی به نظر قاضی دارد والا هیچ الزامی برای قاضی وجود ندارد که از کودک برای ازدواج نظرخواهی کند البته بعید می دانم هیچ قاضی این ازدواج را به مصلحت کودک بداند چرا که حتی تصور چنین ازدواجی خودش شائبه ایجاد می کند.»

وی درباره مواردی که می تواند به عنوان راه هایی برای ممنوعیت ازدواج سرپرست با فرزندخوانده در نظر گرفته شود، یا به ممنوعیت چنین ازدواجی راهکار شرعی بخشید گفت:« همان طور که اشاره شد چنین ازدواجی در عرف ما پذیرفته نیست لذا چنین ازدواج ممنوعیت عرفی دارد از نظر قانونی هم می توان به طور غیرمستقیم به این ازدواج ایراد گرفت از این نظر که سرپرست کودک در شناسنامه وی به عنوان پدر یا مادر وی ذکر شده است لذا نمی توان نام سرپرست را به عنوان همسر وی نیز در شناسنامه قید کرد و حتی استفاده از نظر برخی فقها در مورد حرمت ازدواج با فرزندخوانده استفاده کرد و راهکار شرعی به آن بخشید. بنابراین با وجود تمام این موارد این ازدواج را به طور کلی ممنوع کرد بدون اینکه کسی ایراد بگیرد که این قانون از نظر شرعی مشکل دارد.»

نادی ابراز امیدواری کرد:« با توجه به اینکه این لایحه در مجلس تصویب شده و برای تایید به شورای نگهبان رفته است امیدواریم در شورای نگهبان ایرادی به این لایحه گرفته شود و مجددا به صحن علنی مجلس برگردد تا دوباره بر روی این موضوع کار شود و حداقل ممکن این است که تبصره ماده 27 از لایحه حذف شود و ازدواج را در هر زمانی ممنوع کند و برای آن ضمانت اجرایی هم برای آن داشته باشد و حتی برای ممنوعیت این ازدواج ضمانت اجرایی کیفری برای سرپرست مقرر شود.»

مسئول کمیته حقوقی انجمن حمایت از حقوق کودکان در پایان تاکید کرد:« به طور کلی ما از تصویب لایحه حمایت از حقوق کودکان بی سرپرست بسیار خوشحال هستیم و این لایحه جنبه های مثبت زیادی دارد اما یکی، دو مورد این لایحه با حمایت همه جانبه از منافع کودکان مغایرت دارد و امیدواریم این لایحه دوباره مورد بازنگری قرار گیرد.»

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha