دوشنبه ۸ مهر ۱۳۹۲ - ۱۰:۳۱

هر بیماری عوارض خودش را دارد و باید نسبت به آن نگران بود، اما ترس شدید باعث می شود که دست و پایمان را گم و راه را اشتباه طی کنیم. یعنی اگر بدانیم که این بیماری چه ماهیتی دارد و چگونه می شود از آن پیشگیری کرد، آن وقت دیگر لزومی برای ترسیدن وجود ندارد.

از وبا نترسید
سلامت نیوز : «نگران اپیدمی این بیماری نیستیم، ولی تمامی اقدامات بهداشتی و درمانی برای پیشگیری از وبا به‌طور جدی در دستور کار وزارت بهداشت قرار دارد.»

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ این جملات بخشی از گفته های معاون مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت است. او بر این باور است که ترس شدید از ابتلا به بیماری های قابل انتقال از طریق آب و غذای آلوده مانند وبا ضرورتی ندارد. بخصوص در صورتی که از زیرساخت های خوب بهداشتی و آب تصفیه شده برخوردار باشیم و بدانیم که چگونه می شود سدی در مقابل راه های انتقال این بیماری ایجاد و با شناسایی نشانه های احتمالی بیماری بموقع برای درمان آن اقدام کرد.

دکتر محمود نبوی با سعه صدر به سوالات ما با هدف رفع ابهام و نگرانی از بابت شیوع بیماری واگیردار وبا در میان مردم، پاسخ داد.

با یک پرسش مهم شروع کنیم، آیا باید از وبا بترسیم؟

به هر حال هر بیماری عوارض خودش را دارد و باید نسبت به آن نگران بود، اما ترس شدید باعث می شود که دست و پایمان را گم و راه را اشتباه طی کنیم. یعنی اگر بدانیم که این بیماری چه ماهیتی دارد و چگونه می شود از آن پیشگیری کرد، آن وقت دیگر لزومی برای ترسیدن وجود ندارد.

حتی باوجود صحبت هایی که طی یک ماه اخیر درباره شیوع وبا می شنویم، بازهم دیدگاه تان همین است؟

ببینید «ویبریو کلرا» یا باکتری عامل وبا همیشه در کنار ما وجود دارد و یکی از کانون های وبا از زمان های دور، منطقه ری بوده است. ویبریو کلرا از باکتری هایی است که در آب های سطحی همه جای دنیا هست، حتی در ژاپن و آمریکا که زیرساخت های بهداشتی بسیار خوبی دارند. ولی در اکثر مواقع این باکتری به داخل پلانکتون ها یا موجودات ذره بینی چند هسته ای داخل آب نفوذ می کند و به صورت نهفته آنجا باقی می ماند و حتی اگر فردی آن آب را بیاشامد، دچار بیماری هم نمی شود. یعنی این باکتری ها فقط چند ماه، طی فصول گرم به تعداد بالایی تکثیر می شوند و قدرت بیماری زایی پیدا می کنند. از آنجایی که این باکتری آب دوست است و فقط از طریق آب ناسالم منتقل می شود، در جوامعی که زیرساخت بهداشتی شان خوب است و آب آشامیدنی شان سالم است، فقط به صورت موردی و نه گروهی، ممکن است از طریق مصرف صیفی جاتی که با آب ناسالم آبیاری شده است، طی فصول گرم سال منتقل شود.

اما در برخی کشورهای آفریقایی که آب آشامیدنی تصفیه شده در اختیار مردم قرار نمی گیرد، ممکن است طی یک سال، صد نفر به وبا یا دیگر بیماری های قابل انتقال از طریق آب آلوده مبتلا شوند. حتی در فصولی که باکتری وبا غیرفعال است، ممکن است میکروب های دیگری که به اسهال خونی یا حصبه منجر می شود، افراد را مبتلا کند. پس اگر اصول بهداشتی را رعایت کنیم نسبت به بیماری های مسری از طریق آب آلوده ایمن خواهیم بود، حال چه در فصل شیوع وبا باشیم چه نباشیم.

پس چه زمانی وبا در کشور ما ترسناک تلقی می شود؟

من چیزی به معنای ترسناک را قبول ندارم. وقتی بدانیم این میکروب از چه راهی منتقل می شود، چگونه می شود جلوی آن را گرفت و اگر بیمار شدیم بموقع برای درمان مراجعه کنیم نباید ترسی داشته باشیم، اما این که مواردی از این بیماری تا حدی در کشور ما اتفاق افتاده است باید ما را نسبت به این بیماری هشیار کند. البته ما اپیدمی این بیماری را در سال 1384 در کشور داشته ایم که در آن سال حدود 1100 تا 1200 نفر به این بیماری مبتلا شده و حدود 12 نفر هم تلفات داشته ایم. قبل تر از آن هم در سال 1344 اپیدمی ده تا 20 هزار نفر را داشته ایم. در حالی که امسال، تاکنون (آخر وقت چهارشنبه) 174 مورد ابتلا داشته ایم و سه مورد تلفات. پس می بینید که طی این سال ها با این که جمعیت کشور دو برابر شده است میزان مبتلایان به یک دهم تقلیل پیدا کرده که علتش این است که مردم ما به یک سری آگاهی ها رسیده اند، دانش پیشگیری را درک کرده اند، دیگر سبزی و صیفی جات را با گل و نشسته نمی خورند و خود این مساله باعث می شود که با وجود ازدیاد جمعیت، موارد ابتلا به بیماری پایین بیاید.

درباره آب آشامیدنی نیز 100 درصد شهرها و 80 در صد روستاها، آب تصفیه و کلرینه دارد. به این ترتیب قطعا میزان ابتلا به وبا، حصبه و اسهال خونی کاهش پیدا می کند. پس می بینیم که هم زیرساخت های بهداشتی و غذایی ما اصلاح شده و هم فرهنگ پیشگیری در مردم رسوخ پیدا کرده است. یعنی دیگر مردم می دانند که باید صیفی جات را با محلول پرکلرین ضد عفونی کنند و بخورند.

پس با این تفاسیر که اصلا نباید مشکلی از بابت وبا در کشور داشته باشیم؟

تنها مشکل درباره وبا آن است که بسرعت شایع می شود و افراد زیادی را درگیر می کند، در حالی که درباره حصبه یا اسهال خونی این طور نیست، اما نکته مهم اینجاست که وبا بر خلاف این بیماری ها فقط در فصول گرم سال یعنی از خرداد تا پایان شهریور در شهرهای شمالی و تا آبان ماه در شهرهای جنوبی امکان شیوع دارد، آن هم نه هر سال بلکه هر چهار یا پنج سال یک بار، به بیان دیگر احتمال شیوع وبا در هوای خنک پاییز وجود نخواهد داشت.

بیماری وبا ریشه کن شدنی نیست؟

درواقع، وبا در هیچ کجای دنیا ریشه کن نمی شود، چون باکتری آن همیشه در آب های سطحی سراسر دنیا وجود دارد، ولی با تصفیه آب آشامیدنی و آگاهی بخشی و فرهنگسازی برای رعایت بهداشت در تغذیه عمومی نباید نسبت به این بیماری نگرانی بیش از حد داشت.

باتوجه به این که منشا این بیماری در سال های اخیر از سوی افغانستان و پاکستان بوده، چرا وزارت بهداشت این کشورها اقدامی برای کنترل این بیماری نمی کند ؟

جنگ آنجا برقرار است. حتی چندی پیش در پاکستان هشت نفر از کارشناسان بهداشتی شان از سوی طالبان دستگیر و تیرباران شده اند. پس وقتی جنگ است نمی توان انتظار کنترل و نظارت بر بهداشت عمومی را داشت. حتی ممکن است هنگام لوله کشی آب، سر لوله کش را ببرند!

حال که وضع در این کشورها این گونه است، پس ما باید کنترل مرزها را از نظر ورود موارد بیماری بیشتر کنترل کنیم، این کنترل وجود دارد؟

کنترل بیشتر مرزها هیچ کمکی نمی کند، بخصوص وقتی بسیاری از موارد ابتلای ما داخلی هستند. البته امسال، وبا در افغانستان اپیدمی شد و تعدادی بیمار از آنجا آمدند، ولی نصف مبتلایان ما داخلی هستند. پس اصول پیشگیری از وبا باید رعایت شود وگرنه کنترل مرزها تاثیری ندارد. بویژه آن که درباره ویبرو کلرا از هر صد نفری که آب آلوده به آن را می خورد، یک تا سه نفر بیمار می شوند و 97 تا 99 نفر علائم بیماری را بروز نمی دهند و میکروب پس از دو تا سه هفته از بدنشان دفع می شود. پس با این شرایط نمی شود با کنترل مرزها همه افراد آلوده را شناسایی کرد. حتی قرنطینه هم بی فایده است. پس با کنترل مرزها فقط می توان کسی را که علائم بیماری دارد، شناسایی کرد.

حال که نباید انتظار ریشه کنی وبا را داشت، می توان امیدوار بود که هر ساله شاهد کاهش موارد ابتلا در کشور باشیم؟

به طور کلی آمار نشان می دهد که موارد ابتلا طی سال های اخیر کم شده. بخصوص آن که موارد ابتلا دیگر به صورت خوشه ای و منطقه ای نیست بلکه به صورت تکی و پراکنده درآمده است که نشان دهنده بهبود وضع تصفیه آب در سراسر کشور است. به این ترتیب می توان متوجه شد که موارد ابتلای کنونی به علت مصرف آب آلوده نبوده بلکه به دلیل مصرف صیفی جات آلوده بوده است.

مردم برای تشخیص، و درمان سریع وبا باید به چه علائمی توجه کنند؟

اسهال شدید از علائم اصلی این بیماری است. البته اسهال ها اغلبشان سبک است، ولی دو درصدشان نیز شدید است و بیمار به واسطه آن آب زیادی از دست می دهد، اما اسهال در بیماری وبا کاملا خارج از کنترل بیمار است. در اسهال وبایی، مریض خود را کثیف می کند و کنترلی بر آن ندارد. این بیمار باید به بیمارستان مراجعه کند و سرم تزریق کند، زیرا مشکلش با مصرف محلول او آر اس هم حل نمی شود. پس از آن با کشت مدفوع می توان وجود میکروب وبا را در وی تائید یا رد کرد.

پس به دنبال اسهال متوسط تا شدید باید حتی به مراکز درمانی مراجعه کرد.

آیا خطر وبا به سن و جنس بستگی دارد، یعنی کودکان یا خانم ها بیشتر در معرض خطرند؟

خیر. ابتلا به این بیماری به این موارد بستگی ندارد، اما کودکان اصولا در برابر هر بیماری آسیب پذیرترند و زودتر بدنشان دچار کم آبی شدید و خطرات ناشی از آن می شود، اما بزرگسالان به یک نسبت در معرض خطرند، مگر زنان باردار که بروز اسهال و از دست دادن آب بدن در آنها بسیار خطرناک است. حتی ما به ندرت دیده ایم که از یک خانواده دو نفر مبتلا بشوند. یعنی بررسی ها نشان می دهد که اگر یک نفر در خانواده به علت سبزی آلوده مبتلا شود بقیه فقط عفونت بی علامت دارند.

اگر کسی در خانواده ای مبتلا شود، بقیه باید چه اقدامات کنترلی انجام دهند؟

معمولا با مراجعه به مرکز درمانی به بقیه اعضا، آنتی بیوتیک داده می شود که اگر این میکروب در بدنشان وجود دارد، دفع بشود. البته فراموش نکنید همه اسهال ها مربوط به وبا نیست، ولی مهم ترین مساله این است که فرد بر اثر اسهال دچار عوارض کم آبی نشود که این مشکل بسته به تشخیص پزشک با سرم خوراکی یا تزریقی قابل درمان است.

هزینه درمان بیماران مبتلا چقدر است و عملکرد بیمه ها در این ارتباط چگونه است؟

هزینه درمان خیلی بالا نیست، چون فقط سرم و آنتی بیوتیک به بیمار داده می شود، اما اگر بیمار دچار عوارض دیگر، یعنی نارسایی کلیه شود و نیاز به دیالیز و آی سی یو پیدا کند، هزینه درمان بسیار بالا می رود.

اما جای نگرانی از این بابت وجود ندارد، چون همه هزینه های درمان را دولت می دهد. در زمان اپیدمی وبا همه بیماران پذیرش می شوند، اگر شخص بیمه داشت هزینه های درمانش را بیمه می دهد و در غیر این صورت نیز تمام هزینه های درمانی اش را دولت و در واقع وزارت بهداشت تقبل می کند.

با وجود آنچه گفتید آیا به عنوان یک شهروند نباید نگران ابتلا به وبا باشیم؟

همان گونه که گفتم میکروب های بیماری زا همیشه در آب های سطحی وجود دارد، اما اگر مراعات کنیم تا مبتلا به بیماری های روده ای نشویم یعنی دستمان را قبل از غذا بشوییم، صیفی جات را قبل از مصرف ضدعفونی کنیم و از دستفروش ها و محل های غیرمطمئن مواد غذایی تهیه نکنیم، خطر ابتلا به بیماری های روده ای، ازجمله وبا نگرانی به همراه ندارد. حتی خود من با کلی بیمار مبتلا به وبا سر و کار داشته ام و نزدیک به هزار بیمار وبایی را درمان کرده ام، اما چون اصول پیشگیری را رعایت می کنم، هرگز به این بیماری مبتلا نشده ام.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha