AIDS  و HIV

کلمه ی انتخاب شده ی ( AIDSایدز ) مخفف عبارت زیر می باشد :
 Aquired : اکتسابی : زیرا فرد باید آنرا اکتساب کند و این بیماری جزء بیماریهای ژنتیک نیست.
Immune : ایمنی : بعلت اینکه بر سیستم ایمنی بدن اثر گذار است و کار سیستم ایمنی مبازه برای دفع میکرب، باکتری و ویروسها میباشد.
Deficiency : نقصان : بعلت اینکه باعث ایجاد نقص در سیستم ایمنی بدن میشود و کار آنرا دچار اختلال میکند.
Syndrom : نشانگان: بعلت اینکه شخص مبتلا به ایدز ممکن است دچار انواع متفاوت از نشانه‌های بیماریها و عفونتهای فرصت طلب شود.

و کلمه ی HIV مخفف عبارت زیر می باشد :
Human : انسان : این ویروس فقط بر انسانها اثر گذار است
Immuno-deficiency : نقص ایمنی :این ویروس باعث ایجاد نقص در دستگاه ایمنی بدن میگردد و    مانع از فعالیت صحیح دفاعی بدن  میشود.
Virus :ویروس : این ارگانیسم یک ویروس است و مانند همهُ ویروسها توانایی تکثیر مستقل ندارد، این ویروس با ایجاد تغییراتی در سلولهای انسانی تکثیر و انتشار می یابد.

شرح بیماری
ایدز عبارت‌ است‌ از بوجود آمدن‌ ضعف‌ عمده‌ در دستگاه‌ ایمنی‌ بدن‌ (نقص‌ ایمنی‌). این‌ امر باعث‌ کاهش‌ توانایی‌ بدن‌ در مقابله‌ با عفونتها و توانایی‌ سرکوب‌ سلول‌های‌ غیرطبیعی‌ مثل‌ سلول‌های‌ سرطانی‌ می‌شود. ویروس‌ ایدز سلول‌های‌ ایمنی‌ موجود در خون‌ (لنفوسیت‌ها) و سلول‌های‌ ایمنی‌ موجود در بافت‌ها مانند مغز استخوان‌، طحال‌، کبد و گره‌های‌ لنفاوی‌) را درگیر می‌سازد. این‌ سلول‌ها در تولید پادتن‌ برای‌ مقابله‌ با بیماریها و سرطانها نقش‌ دارند. در مجموع‌ باید گفت‌ که‌ ایدز یک‌ نوع‌ نقص‌ ایمنی‌ ثانویه‌ است‌ که‌ در سیر عفونت‌ با ویروس‌ ایدز ایجاد می‌شود.

تفاوت AIDS و HIV
غالباً عموم مردم میان این دو تفاوتی قائل نمی شوند اما باید توجه نمود ،  اچ آی وی (HIV ) ویروسی است که سبب صدمه به دستگاه ایمنی بدن می شود . هنگامیکه فرد مبتلا به اچ آی وی (HIV ) میشود،ویروس به تدریج شروع به از بین بردن سیستم ایمنی میکند و به این ترتیب بدن نمیتواند حتی با بیماریهای جزئی مقابله کند و فرد مستعد ابتلا به انواع بیماریها میشود. وقتی که پیشرفت ویروس باعث ایجاد بیماریها در فرد گردد،  وضعیتی به نام ایدز (AIDS) ایجاد میشود. در نتیجه، عوامل عفونی و بیماریهای دیگر  فرصت مبتلا کردن انسان را  پیدا‌ می کنند و موجب پیدایش علائم و نشانه‌های گوناگونی در بدن می‌شوند.

علت بیماری
عامل بیماری ایدز یک نوع ویروس از گروه رترو ویروسها است که باعث کاهش توانایی سیستم ایمنی بدن میزبان می‌شود. علایمی که ما در بیماری ایدز می‌شناسیم مربوط به بیماریهایی است که در اثر نقص دستگاه ایمنی بدن تولید می‌شوند. در اکثر بیماریهای ویروسی وضع به این منوال است که سلولهای مملو از ویروس ویروسها را آزاد کرده و این ویروسها خود را با پادتنهای آماده مواجه می‌بینند. در چنین وضعی بیماری شخص برطرف می‌شود. اما در مورد ویروس ایدز وضع به گونه‌ای دیگر است.

در اینجا اولین ویروسی که وارد اولین سلول میزبان می‌شوند از حمله پادتنها در امان می‌مانند. ویروسهای جدیدی که از سلول خارج می‌شوند بعضا توسط پادتنها خنثی می‌شوند اما ژنهای اولیه در درون سلول میزبان به تولید ویروس ادامه می‌دهند. ممکن است که ویروس در بدو ورود به سلول میزبان به صورت غیر فعال درآید و بعد از گذشت چندین سال به مساعد شدن اوضاع فعالیت بیماریزایی خود را آغاز کند. این ویروس دستگاه ایمنی بدن را تضعیف می‌کند و در این یک سرماخوردگی ساده هم می‌تواند برای شخص مشکل ساز باشد.

سیر بیماری و علایم آن
ابتلا به بیماری ایدز در اغلب موارد با عوارض ساده‌ای مانند اسهال ، خارش پوست و افزایش خفیف حرارت بدن شروع می‌شود. این عوارض پس از چند هفته خودبخود برطرف می‌شود و شخص خیال می‌کند که به سرماخوردگی دچار بوده است. از آنجا که ساخته شدن پادتنهای موثر حدود 14 روز طول می‌کشد دراین زمان جدال بین ویروسها و پادتنها در جریان است. پس از سپری شدن این مرحله دورانی فرا می‌رسد که حال شخص بیمار خوب می‌شود اما در خون او پادتن ضد ایدز را می‌توان تشخیص داد و از خون وی ویروس ایدز را بدست آورد.
لنفوسیت T4 که مبتلا شده است شروع به تقسیم می‌کند همین امر باعث تورم غدد لنفاوی می‌شود. تورم غدد لنفاوی گاه ماهها یا سالها بعد از ابتلای اولیه پدیدار می‌شود و می‌تواند مدتها به همان حال باقی بماند. در بسیاری از موارد هم ناراحتیهای جدی دیگری به آن اضافه می‌شود. بیماران اکثرا به شدت لاغر می‌شوند چون دیواره روده آنها مواد غذایی را بطور کامل جذب نمی‌کند. در اروپا که تغذیه مردم رضایت بخش است کم شدن وزن چندان مخاطره آمیز نیست. اما در بعضی کشورهای جهان سوم که مردم با سوء تغذیه دست به گریبانند کاهش وزن فرد را نحیف می‌کند.
عرق کردن در شب و احساس خستگی ، التهاب بیضه‌ها از سایر علایم این بیماری است. مرحله بعدی که در آن تصویر نهایی بیماری ایدز به نمایش گذاشته می‌شود حاصل از درهم شکسته شدن کامل سیستم دفاعی بدن است. تعداد سلولهای لنفوسیت T4 به شدت کاهش یافته است و در این حالت انواع بیماریهای باکتریایی ، ویروسی و انگلی قادر هستند که فرد مبتلا را از پای بیاندازند.

علائم مهم بیماری به طور کلی موارد زیر می باشد :

1)      بزرگی غدد لنفاوی بدن
2)      اسهال و تب بیشتر از یک ماه
3)      کاهش وزن بیشتر از ده کیلوگرم
4)      تعریق شبانه، خستگی و بیحالی

 
راه های انتقال :
انسان ، تنها مخزن شناخته شده ی ویروس عامل ایدز می باشد . ویروس ایدز را در خون ، ادرار ، منی ، ترشح های واژینال ، مایع مغزی نخاع ، اشک و بزاق یافته اند ، ولی یافته شدن آن در این مایع ها ، به مفهوم انتقال از طریق آن ها نمی باشد .

1. از طریق انتقال خون
2. از طریق جنسی
3. از طریق مادر به جنین یا نوزاد
4. ابزار برنده و نافذ پوست آلوده
5. معتادان تزریقی

موارد فوق در زیر با ذکر جزئیات توضیح داده می شوند :

1. از طریق خونی :
درمورد افرادی که به علل مختلف از فراورده های خونی استفاده می کنند امکان سرایت وجود دارد . افراد مبتلا به هموفیلی نیز سالانه با هزاران نوع خونی که از دهندگان مختلفی تهیه شده است در معرض خطر می باشند . در بسیاری از کشورها تمامی خون اهدائی را قبل از مصرف ، مورد بررسی و سرولوژی قرار می دهند ، ولی با این حال هنوز در این ممالک نیز نمی توان ادعا کرد که ویروس ایدز از این طریق منتقل نمی شود .

* نکات قابل توجه :

- اهدای خون خطری برای فرد اهداکننده ندارد و تنها دریافت کنندگان خون در معرض خطرند. آزمایش‌هایی روی خون اهدایی انجام می‌شود که اگر نشان دهد خون اهداء شده حاوی اچ.آی.وی است آن را به دیگران انتقال ندهند و البته اهداء کننده را مطلع خواهند کرد تا برای انجام آزمایش‌های تأییدی و مراقب‌های بعدی رجوع کند.

- راه دیگر تبادل خون استفاده از سرنگ و ابزارهای تزریق مشترک (مانند پمپ دست ساز) است که مصرف کنندگان مواد مخدر تزریقی به ناچار یا ناآگاهانه از آنها استفاده می‌کنند.

- پیوند اعضا (کلیه، کبد، لوزالمعده و ...) ممکن است باعث سرایت اچ.آی.وی و برخی ویروسهای دیگر بشود بنابراین قبل از پیوند باید از دهنده عضو با کسب رضایت آگاهانه آزمایشهای لازم به عمل آید.

2. از طریق جنسی :

تماس جنسی هنگامی می تواند سبب سرایت اچ.آی.وی. شود که یک طرف دچار اچ.آی.وی-ایدز باشد (که شاید خودش هم از آن آگاه نباشد) و تبادل یا تماس با مایعات حاوی ویروس (خون، منی و ترشحات پیش از انزال، ترشحات تناسلی زن) رخ دهد. بنابراین تماس جنسی مرد با مرد، مرد با زن، زن با زن در این شرایط می تواند موجب سرایت شود.
هنگام مشاوره با پزشکان باید دقت شود پزشک از گذشته ی جنسی فرد بخوبی آگاه شود. باید توجه شود پزشک در هنگام صحبت دراین باره تفاوت میان انسان ها را درک نموده و براحتی و سادگی با بیمار صحبت کند . هم چنین شخص مراجعه کننده صادقانه اطلاعات لازم را در اختیار پزشک قرار دهد .

* نکات قابل توجه :

- خطر انتقال ویروس اچ.آی.وی. در مردان همجنس گرا بیشتر و تقریبا دو برابر مردان دگرجنس گرا است. همچنین خطر دریافت ویروس در مردان همجنس گرا درافراد مفعول بیشتر است. ویروس ایدز ، به مقدار فراوانی در منی افراد مبتلا یافت می شود و طی نزدیکی مقعدی ، تعداد زیادی از این ویروس ها از طریق خراش ها و محل هائی که دچار خونریزی شده است ، وارد بدن فرد مفعول می شود .احتمال انتقال آلودگی در هر بار آمیزش جنسی از مرد به زن (نزدیکی مهبلی) در حدود ۱/۱ درصد است و احتمال انتقال آلودگی از زن به مرد (نزدیکی مهبلی) در حدود ۰/۳ درصد می‌باشد (این ارقام احتمال آماری است).

- هیچ وقت احتمال انتقال از یک رابطه ی جنسی عدد صفر نیست و حتی با یک بار نزدیکی امکان آلودگی می باشد .

- اگر زخم یا عفونت تناسلی وجود داشته باشد، اگر تماس جنسی با خشونت یا اجبار باشد، اگر فردی شرکای جنسی متعدد داشته باشد و نیز در مقاربت خشک خطر سرایت بیشتر است. همچنین در آمیزش جنسی مقعدی (مقاربت از راه پشت) احتمال سرایت بیشتر از راه مهبلی است. ازدواج موقت (متعه، صیغه) چون معمولاً طرفین سابقه ازدواج های منجر به طلاق یا موقت متعدد با دیگر افراد هم دارند یک عامل گسترش بیماریهای مقاربتی و از جمله ایدز می تواند باشد.

- استنما به معنی استفاده از دست برای تحریک اندامهای جنسی است که معمولا برای رسیدن به اوج احساس جنسی (ارگاسم) بکار می‌رود و توسط خود فرد یا شریک جنسی او انجام می شود. سرایت HIV در نتیجه این روش تقریباً ناممکن است.

- اچ.آی.وی از راه تماس های سطحی (بوسیدن، در آغوش گرفتن، لمس بدن) که عشق بازی یا معاشقه خوانده می‌شود و کارهایی مثل غذا خوردن در ظروف مشترک، استفاده از حمام یا استخر مشترک انتقال نمی یابد. البته بوسه فرانسوی که با مکیدن لبها و زبان طرف مقابل انجام می شود به لحاظ تئوریک ممکن است باعث سرایت اچ.آی.وی شود، هر چند در عمل موارد سرایت  از این طریق گزارش نشده است.

- ورود آلت تناسلی مرد به دهان زن و مکیدن آن یا لیسیدن و مکیدن ناحیه تناسلی زن را تماس جنسی دهانی می‌گویند و به دلیل وجود ویروس در ترشحات جنسی و امکان زخم های بسیار کوچک در مخاط دهان و لثه ممکن است باعث سرایت اچ.آی.وی شود. پس مقاربت دهانی (مکیدن یا لیسیدن آلت تناسلی طرف مقابل چه زن چه مرد) نیز ممکن است منجر به سرایت بشود. برای اینکار استفاده از کاندوم در مردان و یا لفاف محافظ (Dam)برای زنان توصیه می شود.

- تن‌فروشان جوانتر و زیباتر چون مشتریان بیشتری دارند به احتمال بیشتری مبتلا به بیماریهای مقاربتی از جمله اچ.آی.وی-ایدز هستند. در اینگونه موارد استفاده از كاندوم ضروری است، هرچند خویشتنداری و وفاداری به همسر قانونی اولویت دارد.

3. از طریق مادر به جنین یا نوزاد :

مادران باردار اگر مبتلا به اچ.آی.وی. باشند محتمل است که در دوران بارداری یا هنگام زایمان ویروس به فرزند آنان سرایت کند. همچنین شیردادن مادران اچ.آی.وی مثبت به فرزندانشان ممنوع است چون ویروس درون شیر نیز ترشح شده و منتقل می‌شود. انتقال در مراحل مختلف بارداری بدون درمانهای دارویی پیشگیرانه در ۲۵ تا ۴۰ درصد رخ می‌دهد. در صورتی که خانم‌های اچ.آی.وی. مثبت باردار بشوند لازم است داروهایی مصرف کنند که احتمال سرایت به فرزندشان را کم می‌کند. همچنین نوزاد متولد شده از این مادران باید مدتی داروی ضد اچ.آی.وی. بگیرد و شش هفته و ۱۸ ماه پس از تولد آزمایش اچ.آی.وی. بشود تا وضعیت ابتلایش مشخص گردد.
به این انتقال از والدین به فرزند (PTCT) و یا انتقال عمودی می گویند. حدود %70 موارد انتقال، هنگام زایمان، وقتی كه نوزاد در تماس با خون مادر قرار می گیرد،‌ اتفاق می افتد.
داروهای ضدویروسی می توانند میزان این انتقال را به نصف كاهش دهند. زایمان با روش سزارین و نیز پرهیز از استفاده از روش های آسیب رسان (مانند انبرك های مورد استفاده در زایمان) می توانند باعث كاهش انتقال شوند. این انتقال می تواند در طول بارداری و شیردهی نیز اتفاق بیافتد.

* نکات قابل توجه :

- در کشور ما انجام آزمایش برای تمام خانمهای باردار اجباری نیست و در اکثر مواقع پزشکان بدون اجازه آزمایش اچ.آی.وی را درخواست نمی‌کنند. بنابراین در مواردی که سوابقی از رفتارهای پرخطر در  خود شخص یا همسر وی به پزشک اطلاع داده شده باشد یا خود پزشک در معاینه ابتلاء به اچ.آی.وی/ایدز را محتمل بداند، درباره انجام آزمایش اچ.آی.وی صحبت خواهد کرد.

- با استفاده از داروهای ضدویروسی می‌توان سلامت مادر را بهبود داد و به میزان زیادی از احتمال ابتلاء جنین کم کرد. توصیه می‌شود این مادران زایمان را به طریق سزارین انجام دهند تا احتمال سرایت به نوزاد کمتر شود. همچنین لازم است این مادران از دادن شیر خود به نوزاد پرهیز کنند.تعداد و نوع داروهای تجویزی ممکن است بر اساس مراحل حاملگی و شدت ابتلای مادر متفاوت باشد.

- گرفتن حق حیات جنین از نظر اخلاق پزشکی ممنوع است مگر موجب به خطر افتادن سلامت مادر یا جنین باشد. در مورد اچ.آی.وی با توجه به اینکه با داروهای موجود و پرهیز از شیردهی مادر مبتلاء می‌توان در بیش از ۷۰-۹۵ درصد از ابتلاء فرزند پیشگیری کرد لزومی به سقط جنین نیست. (به شرطی که مادر تحت درمان، حمایت و مراقب کافی در کلینیک بیماریهای رفتاری یا مراکز مشاوره مشابه باشد) پس از تولد در شش هفتگی و ۱۸ ماهگی آزمایش های اچ.آی.وی برای مشخص شدن وضعیت ابتلاء کودک انجام خواهد شد. در موارد استثنایی پس از تأیید پزشکی قانونی ممکن است اجازه ختم بارداری از راه سقط درمانی داده شود.

- اصولاً باید مادر آلوده از شیر دادن به کودک پرهیز کند. تحقیقات، خطر انتقال از شیر مادر را حدود %22-1 برآورد می‌كنند، و حدود %30 در صورتیكه مادر حین شیردهی، مبتلا شده باشد.
اگر زنی از شیر سینه اش استفاده نكند، به شیشة شیر نیاز دارد تا به كودك شیر خشك دهد كه این هزینة زیادی می برد. علاوه بر آن، كودك این زن بیشتر در معرض خطر مرگ، به علت اسهال و از دست دادن آب (كه همگی قویاً با استفاده از شیر خشك و فقر مرتبط هستند) قرار می گیرد تا ویروس HIV ، مگر اینكه او بتواند آب را بجوشاند یا استریلیزه كند و امكانات مالی كافی در اختیار داشته باشد تا مطمئن شود كه میزان كافی از شیر خشك به كودك می رسد.
بسیاری از زنان به علت ترس از بی آبرویی از شیر ندادن به كودك پرهیز می كنند و نیز اگر شیر خشك تمام شود، ممكن است منجر به تغذیة مخلوط كه به نظر می رسد خطرسازترین عمل باشد، شود. به نظر می رسد كه شروع زودهنگام تغذیة مکمل می تواند باعث التهاب رودة نوزاد و در نتیجه تسهیل انتقال HIV شود. بنابراین در موارد ناچاری تغذیة انحصاری با شیر مادر به مدت 6 ماه (بدون اینكه حتی به كودك آب داده شود) و سپس از شیر گرفتن آنی و سریع كودك مفید است.

4. از طریق ابزار برنده و نافذ پوست آلوده :
این روش بیشترین قربانیان خود را از میان معتادان تزریقی می گیرد . اولین قدم آموزش صحیح است.ویروس HIV هنگـامی از طـریق مصرف مواد منتقل می شــود كه خون یا دیگر مایعات بدن از یك فرد مبتلا به شخصی كه هنوز مبتلا نشده انتقال یابد. باید دانست كه سوزنها یا سرنگهـای مشـتـرك متداول ترین راه انتقال بیماری ایدز در بین معتادان تزریقی محسوب می گردد. آـنها باید از چنین رفتارهای جدا پرهیز كنند. برای هر تزریق باید از سرنگهای استریل شده استـفاده نمود. اشخاصی كه همچنان به استفاده اشتراكی از سرنگ مبـادرت مـی ورزند، بـاید از جـزئیات كامل نحوه ضدعفونی نمودن وسایل خود آگاهی یابند.

* نکات قابل توجه :

- ویروس HIV بطور مؤثر از طریق شستشوی مناسب وسایل استعمال مواد بـا آب تمیز از بین می رود. بعد از آب كشیدن، آن را حداقل به مدت یك دقیقه در یك مـایع ضـد عفونی كننده قوی بـاید خیـسانـد یا شستشو داد. در برخی كشورها محل هایی وجود دارد كه در معتادان تزریقی می تـوانند سوزن های مستعمل و آلوده خود را با سوزنهای استریل تعویض كنند. مطالعات نشان داده كه برنامه های تعویض سوزن انتقال بیماری را در بین معتادان تزریقی كاهش داده و یك ایده مفـیـد بـرای هـر بـرنامـه فـراگیر پیـشگیری از ایـدز است. اگرچـه، بــرخــی نـقـادان بیم دارند كه چنین برنامه ها معتادان تزریقی را از یافتن راههای درمان بازداشته و مــمكن است بــر استـفاده از مــواد مــخدر صحه بگذارد. هیچ مـدركی ایـن ادعـاهـا را تـصدیــق نمی كند. با حمایتهای شدید انجنهای علمی، مذاكره درباره برنامه تعویض سوزن ظاهرا بیشتر جنبه سیاسی پـیـدا كرده تا جـنـبـه سلامـتـی همگانی.
- هرگونه عمل جراحی، اندوسکوپی، دیالیز با دستگاه، دندانپزشکی، ختنه، تزریقات، حجامت، و طب سوزنی که در آن شرایط سترون سازی کامل رعایت نشود ممکن است موجب سرایت اچ.آی.وی. و دیگر ویروسها از فرد مبتلا به دیگران شود. در این موارد لازم است تا حد امکان از وسایل سترون یک بار مصرف استفاده شود؛ ابزارهای مقاوم به حرارت‌(مثل برخی ابزارهای فلزی جراحی و دندانپزشکی) در اتوکلاو یا فور و ابزارهای غیرمصرفی نامقاوم (مثل آندوسکوپ) با مواد شیمیایی ضدعفونی شوند که این کارها باید برای هر بیمار انجام شود. البته با توجه به رعایت دقیق این احتیاطهای همه جانبه مواردی که ثابت شده باشد اچ.آی.وی. از مکانهایی مانند دندانپزشکی سرایت کرده باشد در تمام جهان انگشت شمار است.

- پزشکان و پرستارانی که با بیماران اچ.آی.وی. مثبت سر و کار دارند ممکن است در اثر تماس اتفاقی (فرو رفتن سوزن سرنگ یا تیغ جراحی) به اچ.آی.وی. مبتلا شوند. در ضمن احتمال سرایت از بیمار اچ.آی.وی. مثبت به پزشک بسیار بسیار بیشتر از احتمال سرایت از پزشک اچ.آی.وی. مثبت به بیماران است. در هر صورت با مصرف به موقع داروهای ضدویروسی این احتمال به شدت کم می‌شود. در مواقعی که فرو رفتن سوزن یا موارد مشابه رخ می‌دهد باید در عرض ۷۲ ساعت شروع به مصرف داروهای ضد ویروسی شود. این امر با مراجعه به کلینیک ها و بخش های تخصصی بیماریهای عفونی امکان پذیر است.

- تاکنون در سراسر دنیا هیچ موردی سرایت از آرایشگر به مشتری یا برعکس اثبات نشده است. اگر در تراشیدن مو، خالکوبی، تاتو، سوراخ کردن گوش شرایط سترون سازی به طور کامل رعایت نشود ممکن است موجب سرایت اچ.آی.وی. و دیگر ویروسها از فرد مبتلا به دیگران شود. در این موارد لازم است مشابه اقدامات پزشکی از وسایل  یک بار مصرف نو (مانند تیغ) برای هر فرد استفاده شود یا ابزارها به طور کامل سترون شوند. توصیه می‌شود هر فرد هنگام مراجعه به آرایشگاه ها وسایل شخصی خود را به همراه ببرد (تیغ، قیچی، شانه، حوله و ...) این امر به ویژه برای پیشگیری از بیماریهای قارچی و انگلی مهم است. اپیلاسیون (کندن موها) ممکن است به پوست آسیب برساند و زخم های بسیار ریزی در محل کنده شدن موها ایجاد کند، بنابراین بهتر است برای آن از وسایل یک بار مصرف استفاده شود و ابزارهای الکترولیز استریل باشند.

گروه های در معرض خطر (High Rick) برای بیماری ایدز
کلیه افراد تهدید می شوند ولی عده ای بیشتر، مانند :
- دریافت کنندگان خون و فاکتورهای خونی مثل هموفیلی ها، تالاسمی ها، دیالیزی ها، دریافت کنندگان اعضاء و بافتها.
- فواحش و افراد ولگرد و جوانان منحرف که شرکاء جنسی متعدد دارند.
- افراد مبتلا به بیماری های مقاربتی (STD) سوزاک و سیفلیس.
- همسران وکودکان افراد آلوده، نوزادان مادران آلوده.
- معتادان تزریقی بصورت مشترک (IV Drug Abuse).
- استفاده کنندگان از سرنگ، تیغ، مسواک و خلال دندان بصورت مشترک با افراد آلوده.
- مشاغل مرتبط با حرفه پزشکی.
- مشاغلی که با وسایل آلوده سروکار دارند، مانند آرایشگاهها.
- روشهای غیراستریل حجامت، ختنه، سوراخ کردن گوش، خالکوبی و ... .
- رانندگان بین المللی، مسافران خارجی، خارجیان مقیم کشور، پناهندگان مقیم اردوگاه ها.

مخاطره ی رفتاری در سرایت اچ.آی.وی :

پر خطر     
تماس خون با خون از هر نوع (انتقال خون) اشتراک ابزار تزریق(سوزن، سرنگ، پمپ ، خالکوبی)
آمیزش جنسی محافظت نشده (از پشت یا جلو)
اشتراک بازیچه های جنسی
استریل نکردن ابزارهای دندانپزشکی و جراحی (شامل ختنه، سوراخ کردن گوش و ...)
 
خطر متوسط
 آمیزش دهانی محافظت نشده
اشتراک تیغ ریش تراشی، مسواک
 
کم خطر
 آمیزش با کاندوم کم خطر اما محتمل( هر چند این اعمال ۱۰۰ درصد سالم نیستند اما تاکنون موارد انتقال از این راه گزارش نشده است)
 بوسه عمیق (فرانسوی - مرطوب)
استمناء دوجانبه
آمیزش دهانی محافظت شده (با کاندوم یا لفاف)
 
بی خطر
 پرهیز از رابطه جنسی
بوسه معمولی (خشک)
بغل کردن
ماساژ (مشتمال کردن)
هم آغوشی(بدون دخول)
استمناء شخصی (خودارضایی)

راه هایی که HIV انتقال نمی یابد
- کارکردن با یکدیگر
-  زندگی دسته جمعی
- هم صحبت شدن
- معاشرتهای اجتماعی
- همسفر بودن
-  همکلاسی بودن
-در کنار یکدیگر نشستن
-سوار اتوبوس و تاکسی شدن
- اشک و بزاق، از راه هوا(عطسه و سرفه)
- وسایل و ظروف غذاخوری
- حمام، توالت و استخرهای مشترک
- توسط حیوانات
- حشرات و یا نیش آنها
- از طریق بوسیدن، تماس پوستی یا دست دادن
-  استفاده از استخر عمومی
-  استفاده صحیح از کاندوم هنگام تماس جنسی
- اهداء خون ( در صورت استریل بودن وسایل خونگیری )

درمان :
درمانی که بتواند ویروس را از بدن فرد مبتلا حذف کند وجود ندارد. روش مراقبت از افراد مبتلا به اچ آی وی (HIV) روشی است که به آن HAART میگویند که مخفف کلمات Highly Active Antiretroviral Therapy میباشد. (به مفهوم درمان ضد ویروسی بسیار مؤثر) که یک روش  درمانی سخت است که مستلزم همکاری مداوم و فعال فرد بیمار می باشد.
برای بیشترین اثر گذاری داروهای ضد ویروسی باید روی برنامه زمانبندی دقیق و مشخص استفاده شود و در اغلب موارد بیمار باید به نوع غذا و زمان صرف آن توجه کند.
اگر دارو ها بصورت صحیح مصرف نشوند ، ویروس در برابر دارو یا داروهایی که ممکن است بعداً تجویز شود مقاوم میشود.
انواع مختلف داروهای ضد ویروس جهت درمان اچ آی وی وجود دارد و کار تمام آنها ایجاد اختلال در توانایی تکثیر ویروس میباشد که این عمل موجب کاهش انتشار ویروس در بدن شده و دورۀ زمانی را که ممکن است بیماری دیگری بروز نماید را افزایش میدهد و باعث کاهش انتقال ویروس از فرد مبتلا به دیگران میشود.
اغلب پزشکان به خاطر خاصیت مقاومت دارویی ویروس اچ آی وی ترکیبی از داروهای مختلف را برای کاهش میزان حجم ویروس در خون، تجویز میکنند.

پیشگیری :

بهترین راه در مقابله با این بیماری پیشگیری می باشد . آموزش و اطلاع رسانی نخستین و بلندترین گام در این زمینه می باشد . بی شک ارائه ی اطلاعات با جزئیات کافی در اختیار اقشار مختلف جامعه من جمله مدارس ، دانشگاه ها ، کارگران ، خانواده ها ، کارمندان ، مدیران و... از روند افزایشی بیماری جلوگیری خواهد نمود .

* نکات قابل توجه :

- رعایت به اصول اخلاقی و خانوادگی
- آگاهی از روش های انتقال و پرهیز از عوامل خطرساز

منابع :

- درس نامه پزشکی پیشگیری و پزشکی - اجتماعی
 ترجمه و تلخیص : اعضای هیئت علمی دانشگاه های علوم پزشکی

- اپیدمیولوژی و کنترل بیماری های شایع در ایران
نویسند گان : دکتر فریدون عزیزی – دکتر حسین حاتمی – دکتر محسن جانقربانی

- سایت ها : زندگی مثبت ، ویکی پدیا ، تبیان و ...

خبرنگار سلامت نیوز - مرجان خزائی