سلامت نیوز :  آکادمی نوبل سوئد برندگان نوبل پزشکی و فیزیولوژی سال ۲۰۱۳ میلادی را اعلام کرد. «جیمز راتمن»، «رندی شکمن» از آمریکا و «توماس زودهوف» از آلمان که هر سه در دانشگاه‌های آمریکا تحقیق می‌کنند به‌طور مشترک برنده جایزه امسال شده‌اند. این صد و چهارمین نوبلی است كه در این رشته اهدا می شود. آکادمی نوبل سوئد، جایزه امسال را به سبب «کشف سیستم تنظیم خودکار نقل و انتقال وزیکل‌ها در سلول» به این سه دانشمند داده است. «جیمز راتمن» ۶۲ سال دارد و استاد دانشگاه «ییل» است. «شکمن» ۶۴ ساله در دانشگاه «کالیفرنیا» در «برکلی» تحقیق می‌کند و «زودهوف» از سال ۲۰۰۸ میلادی به دانشگاه «استنفورد» ملحق شده است. پروفسور «شکمن» در بیانیه‌ای که به همین منظور منتشر کرده آورده است: «اولین واکنش من این بود: وای خدای من! البته دومین واکنش من باز هم همین بود!»

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تهران امروز ؛ کشف این سه دانشمند تاثیر بسیار مهمی در شناخت مکانیسم انتقال مواد (از جمله هورمون‌ها و آنزیم‌ها) به داخل و خارج سلول دارد و می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های دستگاه عصبی، بیماری‌های سیستم ایمنی و دیابت تحولی شگرف ایجاد کند. هر سلول مانند کارخانه‌ای است که مواد مختلفی تولید می‌کند و این مواد به خارج سلول حمل می‌شوند. مثلا انسولین در داخل سلول ساخته می‌شود و بعد از داخل سلول به جریان خون منتقل می‌شود؛ یا مواد شیمیایی که ناقل عصبی (نوروترنسمیتر) نامیده می‌شوند از یک سلول به سلول دیگر حرکت می کنند.

این مولکول‌ها در بسته‌بندی‌های کوچکی حمل می‌شوند که به آنها «وزیکل» یا ریزكیسه می‌گویند. به گفته کمیته نوبل، «پروفسور شکمن» گروهی از ژن‌ها را کشف کرده است که برای نقل و انتقال وزیکل‌ها ضروری هستند. «پروفسور راتمن» نشان داده است كه پروتئین‌ها چگونه به غشا هدف متصل می‌شوند و «پروفسور زودهوف» کشف کرده وزیکل‌ها چگونه با دقتی شگفت‌انگیز محتوای خود را آزاد می‌کنند. اختراع آنها برای بیماری‌های عصبی، دیابت و اختلال در سیستم عصب‌های مرکزی بدن مفید است. این سه نفر برنده ۱.۲۵ میلیون دلار ـ معادل هشت میلیون کرون سوئدـ جایزه نقدی شده‌اند. جایزه امسال به دلیل بحران اقتصادی دو میلیون کرون کمتر از مبلغی است که از سال ۲۰۰۱ میلادی تاکنون پرداخت شده است. براساس سنت آکادمی نوبل، جایزه این سه دانشمند روز ۱۰ دسامبر (۱۹ آذر) در مراسمی رسمی در استکهلم به آنها اعطا می‌شود.

نوبل پزشكی چیست؟

نوبل پزشکی هرساله اولین نوبلی است که نام برندگان آن اعلام می‌شود. دهم دسامبر سالمرگ «آلفرد نوبل» بنیان‌گذار این جایزه است که در سال ۱۸۹۶ میلادی درگذشت. «آلفرد نوبل» علاقه زیادی به پژوهش‌های پزشکی داشت. وی در سال 1890 میلادی از طریق موسسه «کارولینسکا» با «یونز یوهانسون»، فیزیولوژیست سوئدی آشنا شد. «یوهانسون» همان سال برای مدت کوتاهی در آزمایشگاه نوبل در سوئد کار می‌کرد. پزشکی سومین جایزه‌ای است که نوبل در وصیت‌نامه خود از آن نام برده است.

«نوبل» در وصیت‌نامه‌اش قید کرده است که بخشی از ثروتش باید به فردی جایزه داده شود که مهم‌ترین کشف را در حوزه پزشکی و فیزیولوژی انجام داده است. جایزه نوبل در بخش پزشکی از سال 1901 میلادی تا سال 2012 میلادی برای 103 بار به 201 برنده اهدا شده است. این جایزه در سال‌های 1915، 1916، 1917، 1918، 1921، 1925، 1940، 1941 و 1942 میلادی یعنی در مجموع به مدت 9 سال به هیچ‌كس اهدا نشده است. دلیل این امر طبق اساسنامه بنیاد نوبل آن است که: «اگر هیچ‌کدام از کارهای تحت بررسی از اهمیت اشاره شده در بند اول برخوردار نباشد، جایزه نقدی باید تا سال بعد محفوظ بماند. حتی اگر آن زمان نیز جایزه قابل اهدا نباشد، این مبلغ باید به بودجه محدود بنیاد افزوده شود.» جایزه نوبل پزشكی تا به حال و برای 38 بار تنها به یك برنده داده شده است. از میان برندگان این جوایز تا کنون 10زن توانسته‌اند نوبل پزشکی را از آن خود کنند: «گرتی کوری»(1947)، «روزالین یالو»(1977)، «باربارا مک‌کلینتاک»(1983)، «ریتا لوی‌مونتال‌چینی»(1986)، «گرترود الیون»(1988)، «کریستین نوسلاین وولهارد»(1995)، «لیندا باک»(2004)، «فرانسوا باره سینوسی»(2008)، «الیزابت بلکبرن» و «کارول گرایدر»(2009) از زنان برنده این جایزه هستند.

جوان‌ترین فردی كه توانسته جایزه نوبل پزشكی را از آن خود كند، «فردریک بانتینگ» است كه در زمان کسب این جایزه در سال 1923 میلادی تنها 32 سال داشت. او این جایزه را برای کشف انسولین از آن خود كرد. پیرترین برنده جایزه نوبل پزشکی نیز «پیتون روس» بوده است که در سن 87 سالگی برای کشف ویروس‌های القاکننده تومور در سال 1966میلادی توانست این جایزه را به دست بیاورد. نكته جالب توجه دیگر درمورد برندگان جایزه نوبل پزشكی این است كه میانگین سنی برندگان این جایزه از آغاز تاکنون 57 سال بوده است. هفته نوبل در حالی روز گذشته در موسسه «کارولینسکا» در استکهلم با اعلام برندگان جایزه نوبل پزشکی آغاز شد که برندگان نوبل فیزیک روز سه‌شنبه شانزدهم مهر، نوبل شیمی روز چهارشنبه هفدهم مهر، نوبل ادبیات هجدهم مهرماه و نوبل اقتصاد روز 22 مهرماه معرفی خواهند شد. همچنین جایزه نوبل صلح روز جمعه نوزدهم مهرماه در اسلو نروژ اهدا خواهد شد.