سلامت نیوز : رییس انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور به تبیین چالش‌های پیش‌روی حوزه غذا پرداخت و به مسائلی چون ضرورت ایجاد سیستم‌های غذایی پایدار، غنی‌سازی مواد غذایی، ارتقای کیفیت نان، سلامت آب‌های معدنی و شرایط صحیح نگهداری از مواد غذایی اشاره کرد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا ؛ دکتر مجید حاجی ‌فرجی در نشست خبری که به مناسبت فرا رسیدن روز جهانی غذا برگزار شد، به شعار درنظر گرفته شده برای این روز مبنی بر «سیستم‌های غذایی پایدار برای تامین غذای کافی و سالم» اشاره کرد و گفت: زمانی امنیت غذایی حاصل می‌شود که سه رکن موجودیت غذا، دردسترس بودن آن و پایداری برقرار باشد.

وی با بیان اینکه عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی در دسترسی فیزیکی و اقتصادی مردم به غذا دخالت دارند، عنوان کرد: اگر این دسترسی پایدار نباشد، ممکن است مردم در برهه‌هایی از زمان با مشکل مواجه شده و به غذا دسترسی پیدا نکنند.

رییس انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور ادامه داد: اکنون در کشور ما هم موجودیت و هم دسترسی به موادغذایی حاوی انرژی و پروتئین که سیری شکمی را در پی دارند، به جز در برخی مناطق بخصوص، ایجاد شده است و اکنون از بعد امنیت غذایی و کاهش سوء تغذیه از کشورهای برتر در خاورمیانه هستیم. اما باید در نظر گرفت که در بسیاری از مواقع "سیری سلولی" اتفاق نمی‌افتد و علی‌رغم اینکه شاهد هستیم افراد سیری شکمی دارند و حتی چاق می‌شوند، اما سیری سلولی ندارند و این خود باعث به وجود آمدن مشکلات عدیده بروز بیماری‌های غیرواگیر می‌شود.

حاجی ‌فرجی با بیان اینکه 55 درصد مردم ما دچار چاقی هستند و درعین چاقی، سوء تغذیه داشته و با مشکلاتی نظیر کمبود ویتامین D، کلسیم، آهن، زینک، فولیک اسید و مانند آن روبرو هستند، اظهار کرد: اکنون ناامنی غذایی شدید نداریم و در واقع رتبه ما از لحاظ ناامنی غذایی متوسط است و عده‌ای لبه پرتگاه قرار می‌گیرند که اگر به آن توجه نشود، در خطر سقوط به ناامنی شدید غذایی و سوء تغذیه قرار خواهند گرفت.

رییس دانشکده تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به افزایش قیمت مواد غذایی طی دو سال اخیر به ویژه بروز تورم بیش از 50 درصدی برای برخی اقلام ضروری غذایی در سال گذشته اشاره کرد و گفت: وقتی با تورم روبرو شویم، طبیعی است که میزان دسترسی مردم به مواد مغذی پایین آمده و شرایط به گونه‌ای رقم می‌خورد که خطر سقوط به ناامنی شدید غذایی فراهم شود.

بومی‌سازی کدکس غنی‌سازی مواد غذایی در دستور کار قرار گرفته است

وی در پاسخ به پرسشی درباره نقش غنی‌سازی مواد غذایی در کاهش بروز سوء تغذیه در کشور، اظهار کرد: مطابق استانداردهای جهانی برای غنی‌سازی مواد غذایی تنها درصد خاصی می‌توان مکمل‌های مغذی را به برخی مواد از جمله نان‌ها و مواد لبنی افزود. در حال حاضر این کدکس و استاندارد به گونه‌ای است که نمی‌توانیم بیش از یک مقدار معین به شیر، ماده‌ مغذی اضافه کنیم. در صورتی که با وجود سوء تغذیه‌ای که مبتلا به آن هستیم، لازم است به عنوان مثال غنی‌سازی شیر برای اثرگذاری تا بالای 60 درصد انجام شود.

حاجی فرجی افزود: قوانین موجود غنی‌سازی در غذاها که پایه‌های اولیه هستند، بر اساس نیاز ما تدوین نشده است. در همین راستا کمیته‌ای برای ساماندهی و بومی‌سازی کدکس غنی‌سازی مواد غذایی در وزارت بهداشت تشکیل شده است که در این کمیته نمایندگانی از دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو،‌ انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور و سازمان ملی استاندارد حضور دارند.

تهیه فرمولی جدید برای غنی‌سازی شیرمدارس

رییس انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور با بیان اینکه اکنون نیز شیر غنی شده با ظرفیت پایین تولید یک تن در روز وجود دارد، اظهار کرد: میزان غنی‌سازی این شیرها نیز بالا نیست و تاثیر آن مطابق آزمایشات معنی‌دار نبوده است. اکنون در انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای، فرمولاسیونی برای تهیه شیر غنی شده طراحی کرده‌ایم. قصد داریم این روند از شیر مدارس آغاز شود. اما لازم است برای پایلوت آن به تولیدکنندگان شیر مدارس یارانه‌ای اختصاص داده شود تا بتوانیم این طرح را برای دانش‌آموزانمان که 70 تا 80 درصدشان دچار کمبود ویتامین D هستند، به اجرا دربیاوریم. قرار است این طرح در جلسه شورای عالی امنیت و سلامت غذایی مطرح شود و در صورت موافقت و اجرا و پاسخ‌دهی مناسب در سطح جامعه نیز گسترش یابد.

وی در پاسخ به اینکه آیا می‌توان تمامی مواد غذایی را غنی‌سازی کرد، اظهار کرد: ماده غذایی پایه برای غنی‌سازی باید مناسب باشد. به عنوان مثال آبمیوه‌ها را برای غنی‌سازی توصیه نمی‌کنیم. زیرا هر چند می‌تواند جایگزینی برای کسانی باشد که به مصرف شیر حساسیت دارند، اما به علت دربر داشتن قند، الگوی مناسبی نیست.

ارتقای کیفیت نان در انتظار تشکیل جلسه شورای عالی سلامت

رییس انجمن علمی تغذیه‌ ایران درباره غنی‌سازی نان نیز توضیح داد: از پنج سال پیش تاکنون برنامه کشوری غنی‌سازی آردها با آهن و اسیدفولیک آغاز شده است و بر این اساس تمامی کارخانه‌های تولیدکننده آرد موظف شده‌اند آردهای خود را غنی‌سازی کنند. اما متاسفانه هنوز مشکلاتی در این خصوص وجود دارد. به عنوان مثال از حدود 11 میلیون تن گندم مورد نیاز برای کشور، پنج تا شش میلیون تن آن وارداتی است. مشکلی که در خصوص این گندم‌های وارداتی وجود دارد، این است که استخراج سبوس آن بسیار بالاست.

وی افزود: سبوس وقتی می‌تواند مفید و اثرگذار باشد که در لایه‌های آرد مستتر شده باشد، اگر مردم به صورت جداگانه سبوس مصرف کنند، دچار مشکلاتی نظیر سوء هاضمه و عدم جذب املاح می‌شوند. اکنون میزان سبوس مورد نیاز در نان‌های سنگگ باید بین شش تا 18 درصد باشد، این در حالی است که درصد بالایی از سبوس محصولات را جداسازی می‌کند و به مصارف دیگر می‌رساند.

مصرف نمک در ایرانیان 3 برابر نرم جهانی

حاجی فرجی همچنین با بیان اینکه مشکل دیگری که در خصوص نان‌های مصرفی مردم وجود دارد، این است که چون کیفیت گلوتن آرد‌ها مناسب نیست، نانوایان اقدام به اضافه کردن نمک به نان می‌کنند، اظهار کرد: همین افزودن نمک، افزایش فشار خون و ابتلا به بیماری‌های قلبی را برای مردم در پی دارد. این در حالی است که برخلاف اعلام مسئولان، میانگین مصرف روزانه ایرانیان دو برابر نرم جهانی نیست، بلکه مصرف نمک توسط مردم ما سه برابر میانگین جهانی است و این اصلا آمار خوشایندی نیست.

دولت مالیات بر ارزش افزوده تولیدکنندگان مواد غذایی بی‌ارزش و پرکالری را افزایش دهد

رییس انجمن علمی تغذیه ایران در ادامه به ارائه راهکارها و پیشنهاداتی در راستای سالم‌سازی مواد غذایی پرداخت و اظهار کرد: ما پیش از این هم بارها توصیه کردیم که دولت باید ارزش افزوده کارخانه‌های تولیدکننده محصولات غذایی بی‌ارزش و پرکالری را افزایش داده و از مالیات مواد غذایی کم کالری و پرارزش بکاهد. این گونه هم رقابت ایجاد می‌شود، هم با فرهنگ‌سازی در امر تولید، مضرات مصرف تنقلات و مواد غذایی بی‌ارزش نیز کاهش یافته و مصرف‌کننده نیز می‌آموزد که اگر بناست از این مواد غذایی بی‌ارزش استفاده کند، باید پول بیشتری بپردازد.

وی اضافه کرد: پیشنهاد دیگر اعطای یارانه به تولیدکنندگان مواد غذایی بود. باید بتوانیم ریزمغذی‌هایی که کمبود بالایی دارند، به صورت یارانه تولید در اختیار قرار دهیم تا تولیدکننده محصول غذایی خوب، سالم، ایمن و مغذی عرضه کند.

برنامه ارتقای کیفیت نان در انتظار تشکیل جلسه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی

رییس انجمن علمی تغذیه ایران با بیان اینکه چندی پیش تفاهمنامه‌ای تحت عنوان «برنامه ارتقای کیفیت نان» میان چند وزارتخانه از جمله وزارت بهداشت، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت تنظیم شد، اظهار کرد: بنا بود بر اساس این تفاهم‌نامه، زنجیره تولید نان اصلاح شود که متاسفانه با تغییر دولت، این برنامه به تعویق افتاد اما بناست دوباره در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی مطرح شود. اگر این اصل به تصویب برسد، به طور جدی پیگیر اجرای آن خواهیم شد.

وی با بیان اینکه کاهش میزان مصرف نمک در تولید نان، حذف جوش‌شیرین، کاهش استخراج سبوس از آردها و انجام کامل غنی‌سازی از جمله اجرای این تفاهم‌نامه هستند، اظهار کرد: باید برای دستیابی به اهداف مندرج در این برنامه، 60 هزار نانوایی در کشور ساماندهی شود.

حاجی فرجی ادامه داد: نانوایی‌های سنتی در کشور با اشکالاتی مواجه هستند. به عنوان مثال آرد را با هر درجه کیفیتی تهیه می‌کنند و چون مجبور هستند سه تا چهار مرتبه در روز پخت نان داشته باشند، فرصت تخمیر به مایه نان نمی‌دهند. به همین خاطر اقدام به افزودن جوش‌ شیرین به خمیرها می‌کنند. ما توصیه کرده بودیم تا نانوایی‌ها تجمیع شوند و یا اگر فرصت تخمیر پیدا نمی‌شود، سهمیه آرد نانوایی‌ها کاهش یابد و این مشکلات کمتر شود.

رییس انجمن علمی تغذیه ایران با بیان اینکه همچنین توصیه کردیم تولید نان صنعتی گسترش یابد، گفت: با افزایش جمعیت 60 هزار نانوایی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای مردم کشور باشد. زیرا در کشوری زندگی می‌کنیم که 60 درصد انرژی مورد نیاز مردم از طریق نان تولید می‌شود و قوت غالب آنها نان است. البته امکان صنعتی کردن نانوایی‌های سنتی نیز وجود دارد.

حاجی فرجی در بخش دیگری از این نشست خبری به سلامت آب‌معدنی‌های تولید شده در کشور نیز اشاره کرد و گفت: در حال حاضر دو نوع آب بسته‌بندی می‌شود که نوع اول آن آشامیدنی است و نوع دوم آن معدنی است. آب‌های معدنی یا غنی‌سازی می‌شوند و یا از سرچشمه غنی شده گرفته می‌شوند. اما آب‌های آشامیدنی این گونه نیستند و تنها باید آلودگی‌ها یا وجود فلزات در آنها کنترل شود. البته شاهد هستیم که در این زمینه نیز گاهی تخلفاتی صورت می‌پذیرد و برخی اقدام به نصب برچسب‌های تقلبی تحت عنوان «آب معدنی» بر روی «آب‌های آشامیدنی» می‌کنند.

سس‌های مایونز در فروشگاه‌ها نباید در خارج از محیط یخچال نگهداری شوند

وی همچنین درباره نحوه نگهداری از مواد غذایی توصیه‌هایی کرد و گفت: هیچ سوپرمارکتی حق ندارد سس‌های مایونز حاوی مواد لبنی، شیر و مانند آن را در ویترین‌های بدون یخچال نگهداری کند. متاسفانه زنجیره سرد در بسیاری از فروشگاه‌ها رعایت نمی‌شود و علی‌رغم اینکه نگهداری برخی مواد غذایی در محیط سرد توصیه اکید شده، اما باز هم این مواد غذایی را در بیرون از یخچال و در قفسه‌ها نگهداری می‌کنند.

حاجی فرجی ادامه داد: همچنین ممکن است در هنگام حمل به نوع مواد غذایی که در کنار هم قرار می‌گیرند، توجه نکنند. به عنوان مثال تخم‌مرغ را در کنار مواد غذایی رو باز قرار دهند که این خود خطر آلودگی آن ماده غذایی را فراهم می‌کند.

رییس انجمن علمی تغذیه ایران تاکید کرد: باید آموزش لازم به عرضه‌کنندگان مواد غذایی و همچنین مردم برای رعایت صحیح شرایط نگهداری از مواد غذایی در نظر گرفته شود.