سلامت نیوز : یکی از بزرگ ترین معضلات در حوزه سلامت که با صنعتی شدن جوامع، تمامی مردم جهان را درگیر کرده است، چاقی شکمی است. در کشور ایران نیز این روند در حال افزایش است؛ روندی که می تواند پیامدهای جبران ناپذیری داشته باشد. درباره پیامدها و راه های پیشگیری از چاقی شکمی با خدیجه رحمانی کارشناس ارشد تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران گفت وگو کردیم.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه خراسان ؛ وی درباره این مشکل می گوید: چاقی شکم که از مشکلات شایع جامعه امروز است ، چاقی مرکزی نیز نامیده می شود؛ چربی شکمی در اطراف معده و شکم با بروز بیماری های قلبی، عروقی، بیماری های متابولیک مانند سندروم متابولیک، دیابت، سندروم تخمدان پلی کیستیک و همچنین بیماری های عروقی، آلزایمر و... ارتباط دارد. نتایج مطالعات اخیر نیز نشان می دهد، بزرگی دور کمر از عوامل افزایش خطر مرگ و میر است که احتمال ابتلا به بیماری های کلیه را ۲ برابر می کند. چربی احشایی بیشتر در فضای صفاق قرار دارد. علل افزایش چربی، تعادل نداشتن انرژی دریافتی و مصرفی است. یعنی دریافت انرژی بیش از مصرف آن است. هر چند علت اصلی چاقی شناخته نشده است اما به نظر می آید مجموعه ای از عوامل ژنی و محیطی در این زمینه نیز تاثیرگذار است.

نتایج مطالعات دیگر نیز نشان می دهد که چربی احشایی با اختلال متابولیسم چربی و افزایش حساسیت به انسولین مرتبط است. فاکتورهای محیطی نیز مانند استعمال دخانیات، کم تحرکی، افسردگی و نشستن طولانی مدت در ایجاد چاقی شکمی تاثیرگذار است. حتی افرادی که شغلشان به گونه ای است که مجبورند طولانی مدت بنشینند با این مشکل یعنی بزرگی شکم مواجه می شوند. چاقی نقش مهمی در اختلال روند سوخت و ساز چربی ها و کربوهیدرات ها دارد.

همچنین مشخص شده است کسانی که پروتئین مصرفی شان کیفیت پایینی دارد، بیشتر دچار چاقی شکمی می شوند. به بیان دیگر افرادی که پروتئین باکیفیت بالا مصرف می کنند، کمتر در معرض چاقی شکمی قرار می گیرند. این متخصص تغذیه ادامه داد: هنگامی که از کیفیت پروتئین صحبت می کنیم، منظورمان ارزش پروتئین است. پروتئین در واقع از مجموعه اسیدهای آمینه تشکیل شده است. اسیدهای آمینه ۲ نوع است یک دسته در بدن ساخته می شود اما دسته دیگری که ساخته نمی شود و باید از طریق غذا تامین شود بیشتر در منابع حیوانی یافت می شود که در این زمینه می توان به انواع گوشت ها، تخم مرغ و لبنیات اشاره کرد. اما غلات و حبوبات که پروتئین های گیاهی است اسید آمینه کمتری دارد.

وی می افزاید: سلول های احشایی که در داخل شکم قرار دارد، ترکیبات متابولیکی خود را از طریق گردش خون به کبد می رساند و به همین دلیل تری گلیسرید و اسید چرب اضافه تولید شده توسط این سلول های چربی در کبد تجمع پیدا می کند و کبد چرب می شود. به همین علت، معمولاً  کسانی که بزرگی شکم دارند، دچار کبد چرب هم می شوند. مصرف برخی داروها نیز ممکن است به چاقی شکم منجر شود، از جمله داروهای استروئیدی مانند بتامتازون. متاسفانه مشکل چاقی دور شکم در جامعه در حال شیوع است. به طور کلی هر قدر جامعه ای به طرف صنعتی شدن پیش می رود، شیوع چاقی شکمی نیز بیشتر می شود. نتایج مطالعات محققان نشان می دهد که اندازه گیری دور کمر به عنوان فاکتور خطری بهتر از شاخص توده بدنی چاقی و به تبع آن مشکلات فرد را نشان می دهد.

چاقی دور کمر با بروز بیماری های قلبی، فشار خون، دیابت نوع۲، کلسترول خون بالا، بیماری های التهابی، دیابت و برخی انواع سرطان ها ارتباط دارد و از طرفی افزایش چربی دور شکم در پیشرفت این بیماری ها نقش دارد.حتی نتایج مطالعات درباره ارتباط پیشرفت بیماری آسم با چاقی شکمی نشان می دهد که ۷۵ درصد بیماران مبتلا به آسم دچار اضافه وزن یا چاقی هستند. وی ادامه داد: همچنین مطالعات نشان می دهد که ۵۰درصد مردان و ۷۰ درصد زنان ۵۰ تا ۷۹ ساله آمریکایی که اندازه دور کمرشان بالاست، در آستانه چاقی شکمی هستند. شیوع چاقی دور شکم در مردان ۲ برابر زنان است. بعضی محققان چاقی شکمی را به هورمون های جنسی ارتباط می دهند. هورمون جنسی زنان بیشتر باعث تجمع چربی در قسمت های پایین تنه می شود. اما در سنین یائسگی این چربی بیشتر دور شکم تجمع پیدا می کند. در مردان هورمون جنسی مردانه باعث تجمع چربی در بافت های دیگر می شود و چاقی شکمی در مردان با کاهش هورمون تستوسترون نیز مرتبط است. با کاهش این هورمون چاقی شکم در آن ها افزایش پیدا می کند و از قسمت بالا تنه یعنی سینه به سمت شکم تغییر می کند.