سلامت نیوز : افسردگی، اختلالات اضطرابی، اختلالات شخصیتی و ده‌ها نشانه دیگر همه و همه در دسته بیماری‌های روانی طبقه‌بندی می‌شوند، مشكلاتی كه جامعه ایرانی، عادت به جدی گرفتن آنها ندارد و به قول معروف كسی حتی دغدغه پرداختن به آنها را ندارد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ؛ بیماری‌های روانی در كشور ما جدی گرفته نمی‌شوند در حالی كه سال گذشته نایب رئیس شورای عالی نظام پزشکی کشور اعلام كرده بود حدود 30 درصداز ساکنان شهر تهران از مشکلات روحی و روانی رنج می‌برند.شاید نگاهی هر چند كوتاه و گذرا به صفحات حوادث روزنامه‌ها، دلیل خوبی برای جدی گرفتن بیماری‌های روانی تلقی شود اما به راستی چرا توجه به چنین موضوعاتی در جامعه ما مغفول مانده است؟

دکتر احمد محیط، مستشار اسبق بهداشت روان سازمان بهداشت جهانی دراین باره می‌گوید: در جامعه کنونی ما انگ زدن و شناخته نبودن بیماری روانی به عنوان یک مشکل بهداشتی در سطوح مختلف و ننگ از مراجعه به روانپزشک به بهانه آن که ممكن است این تلقی به وجود آید كه فرد، ناتوانی غیرقابل علاج و شرم‌آوری دارد، همگی موجب شده افراد از مراجعه به روانپزشک و مطرح کردن علائم بیماری خودداری کنند.

شکی نیست که کمبود اطلاعات و شرم از بیان بیماری یکی از مهم‌ترین دلایل گسترش بیماری‌های روانی محسوب می‌شود اما این روزها برچسب‌زدن به افراد به دلیل داشتن بیماری روانی کمی از مد افتاده است. بنابراین اکنون دلیل عدم تمایل در مراجعه به روانپزشک را باید در مسائلی نظیر بی‌اطلاعی افراد از وضعیت روانی خود یا گرانی خدمات روانپزشکی جست‌وجو کرد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران می‌گوید: نبود آگاهی در سطوح مختلف اجتماعی اعم از مسئولان اجرایی و غیره موجب شده این بیماران و خانواده‌های آنان از دریافت خدمات و حمایت‌های لازم محروم بمانند به طور مثال می‌توان به شرکت‌های بیمه در ایران اشاره کرد که هیچ گونه پوششی برای بیماری‌های روانی قائل نشده‌اند و اغلب این بیماران تا آخر عمر تحت فشار شدید مالی و عاطفی قرار دارند.

دکتر محیط همچنین با اشاره به افسردگی و پیامدهای منفی آن، این بیماری را شایع‌ترین بیماری روانی در دنیا برمی‌شمرد و توضیح می‌دهد: درمان بیماری‌های روانی منوط به زمان طولانی و مصرف مداوم دارو است که این امر باز به دلیل ناآگاهی اطرافیان بیمار و مداخله آنان، غالباً ناتمام می‌ماند.

این متخصص در پاسخ به سؤالی مبنی بر این كه آیا راهی وجود دارد تا از گسترش بیماری‌های روانی کاسته شود، اظهار می‌دارد: اگر بیماری در مراحل اولیه توسط روانپزشک در بیمارستان‌های روانپزشکی به طور مستمر کنترل شود، می‌تواند مؤثر واقع شود ولی این امر نیازمند آن است که در شهر‌ها و روستاهای كشور تعداد مراکز درمان روانپزشکی به طور روزانه افزایش یابد و چه بسا امكان اقامت کوتاه افراد بیمار در این بیمارستان‌ها نیز مهیا شود و پزشکان عمومی نیز تا حدودی با بیماری‌های روانی آشنا شوند و بتوانند در مراحل اولیه به بیمار کمک کنند و مراحل حاد را به متخصصان ارجاع دهند. این امر تنها در سایه آموزش همگانی محقق می‌شود.

وی اضافه می‌كند: به هر صورت فقر اقتصادی خانواده، فقر فرهنگی را نیز به همراه دارد و شاید به همین دلیل است که بیشتر بیماران روانی را باید در اقشار آسیب‌پذیر جامعه به لحاظ اقتصادی جست‌وجو کنیم.دکتر محیط ادامه می‌دهد: مطمئنم سرمایه‌های اجتماعی مثل توصیه‌های مذهبی و سنن گذشتگان ما در بجا آوردن رسومی مانند صله رحم می‌تواند در کاهش بیماری‌های روانی مؤثر واقع شود اما تغییر شیوه زندگی و گذر از مرحله سنتی به مدرن و تبدیل خانواده بزرگ ایرانی به خانواده‌های هسته‌ای که خود نیز در حال تغییر و تحول است، این روزها نمی‌تواند ما را به پایین بودن آمار بیماری‌های روانی در کشور امیدوار کند.

مرز جنون و حالت طبیعی چیست و اساساً راهی وجود دارد تا در دام این بیماری گرفتار نشویم؟ سؤالی كه دکتر فربد فدایی، روانپزشک و استاد دانشگاه در مورد آن می‌گوید: به دلیل پیچیدگی‌های علمی و ‌هاله پر رمز و رازی که بیماری‌های روانی را احاطه کرده، مردم از قدیم‌الایام بروز این بیماری‌ها را به نیروهای ماوراءالطبیعه نسبت می‌دادند.
وی توضیح می‌دهد: براساس استاندارد کشورهای توسعه یافته، از کل جمعیت هر جامعه‌ای حدود سه درصد از افراد بیماری روانی عمده دارند و حدود یک پنجم از این تعداد نیازمند درمان کلینیکی هستند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه درباره مهجوریت بیماری روانی در کشور یادآور می‌شود: در جامعه ما نوعی پیش‌فرض در این باره وجود دارد كه اجازه نمی‌دهد بیماران و خانواده‌های آنان پیش از آن که بیماری‌شان به حالتی وخیم درآید به مراکز درمانی مراجعه کنند، درحالی که پیشگیری همواره نتایج بهتری به همراه دارد.

هر چند سال یک بار بررسی‌هایی از سوی وزارت بهداشت در مورد آمار مبتلایان به بیماری‌های روانی در کشور به عمل می‌آید. این رقم در کشور ما چند درصد است؟دکتر فدایی در این زمینه یادآوری می‌کند: طبق بررسی‌های به عمل آمده از سوی وزارت بهداشت، 20 درصد از جمعیت در هر لحظه دچار نوعی از بیماری روانی هستند که از حیث نوع با هم تفاوت دارد.

این روانپزشک خاطرنشان می‌کند: بیماری‌های روانی به 16طبقه بزرگ تقسیم و نزدیك به 400 نوع بیماری روانی را شامل می‌شود. وی می‌گوید: متأسفانه هرگاه صحبت از بیماری روانی می‌شود، مردم تنها به بیماران روانپریش می‌اندیشند که شدیدترین نوع بیماری روانی محسوب می‌شود.دکتر فدایی ادامه می‌دهد: روانپریشی درصد کمی از اختلالات روانی را تشکیل می‌دهد در حالی که بیماری‌های روانی دیگر نظیر اختلالات سازگاری تا30 درصد از افراد را مبتلا می‌کند.

وی درخصوص اختلالات سازگاری اضافه می‌کند: واکنش‌های غیرطبیعی نظیر اضطراب، افسردگی، رفتارهای پرخاشگرانه نسبت به تغییراتی مانند شغل، مهاجرت یا مرگ یکی از نزدیکان در زمره این بیماری قرار می‌گیرند.

دکتر فدایی درباره تعداد مبتلایان به بیماری‌های روانی در ایران می‌گوید: آمار افراد مبتلا به بیماری‌های روانی در کشور ما به دلیل وجود برخی سنت‌های مذهبی و اجتماعی نظیر صله رحم و نظایر آن، کمتر از نرم جهانی دیگر کشورهاست.

دکتر سعید صدر، یکی دیگر از متخصصان روانپزشکی و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی در این باره می‌گوید: هم اکنون علت علمی پدید آمدن بیماری روانی در دستگاه مرکزی مغز مشخص نیست و به نظر می‌رسد ضربه‌های مغزی، وجود یک بیماری جسمی و بالاخره از همه مهم‌تر، زمینه ژنتیک در بروز این بیماری مؤثر هستند.

وی اضافه می‌کند: مراجعه به‌موقع فرد بیمار و مصرف به‌موقع دارو و خودداری از قطع خودسرانه دارو که معمولاً با دخالت اطرافیان به خاطر ترس از وابستگی به دارو اتفاق می‌افتد، گام مهمی در در درمان و کنترل بیماری‌های روانی به شمار می‌رود.

دکتر صدر توضیح می‌دهد: بیماری روانی نیز مانند بیماری جسمی نیازمند مراقبت و درمان است اما برخورد نادرست با این بیماری و انگ دیوانگی موجب می‌شود افراد از مراجعه به‌موقع به پزشک خودداری کنند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی یادآور می‌شود: عملکرد رسانه‌ها در ارتقای دانش عمومی نسبت به رویارویی با بیماری‌های روانی توانسته سطح مراجعات مردم به روانپزشکان را افزایش دهد.

شكی نیست كه مراجعه به روانپزشكان تأثیر قابل ملاحظه‌ای در كاهش بیماری‌های روانی و درمان آن خواهد داشت اما به‌رغم همه این توصیه‌ها، به نظر می‌رسد بیماری‌های روانی در كشور ما مشمول هیچ حمایتی نیست و مشكلاتی مانند مقرون به صرفه نبودن صدور دفترچه برای این بیماران، عدم مشارکت دولت در پرداخت سهم درمانی این بیماران و مشكلاتی از این دست موجب شده انواع بیماری‌های روانی و تأثیرات مخرب آن در تعاملات خانوادگی و اجتماعی ایران نادیده گرفته شود.