سلامت نیوز : روزهای آغازین فصل سرما و غافلگیری خانواده‌ها و اشخاص با كاهش‌های ناگهانی دمای هوا معمولا با انتشار خبرهای تلخی در خصوص گازگرفتگی شهروندان و مرگ‌های آرام شبانه در اثر استنشاق گاز منواكسیدكربن همراه می‌شود. از این رو کارشناسان مسائل ایمنی و فوریت‌های پزشکی کشور این روزها برای پیشگیری از گازگرفتگی به طور مرتب به شهروندان ایرانی هشدار داده و هموطنان را به رعایت نکات ایمنی در مصرف انواع سوخت‌های فسیلی به ویژه گاز طبیعی توصیه می‌كنند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ابتکار ؛ منواکسید کربن گازی بی رنگ، بی بو، بدون طعم و بدون آثار تحریکی است که به سرعت از ریه‌ها جذب و به هموگلوبین خون متصل می‌شود و ترکیبی بنام کربوکسی هموگلوبین تشکیل می‌دهد.عوارض استنشاق گاز منواکسید کربن به عوامل گوناگونی مانند غلظت گاز، مدت در معرض قرارگرفتن فرد مسموم در محیط آلوده، عمق و تعداد تنفس، ضربان قلب و بیماری زمینه ای فرد بستگی دارد.بررسی آمارهای چند سال اخیر سازمان آتش نشانی تهران و بررسی‌های مربوط به حوادث گازگرفتگی نشان می‌دهد 70 تا 80 درصد علل بروز گاز گرفتگی‌ها در كشورنقص در سیستم دودکش است. گاز منواکسید کربن در مقایسه با گاز دی اکسید کربن از خطر مسمومیت بسیار بالایی برخوردار است.

مقصر اصلی لوله بخاری است
دودکش و لوله بخاری اولین مولفه خروج محصولات احتراق گاز طبیعی در بخاری‌ها و انوع گرم كننده‌ها است.بر اساس توصیه كارشناسان اتش نشانی و مسائل امداد و ایمنی قطر لوله بخاری باید بزرگ تر و یا مساوی خروجی کوره باشد. گاهی اوقات به علت کوچک بودن دهانه ورودی دودکش دیوار بخشی از گاز CO پس زده شده و از طریق منافذ کوره و لوله و یا بخاری به فضای ساختمان بر می‌گردد. نکته دیگر این که این دود کش‌ها باید حتما دارای شیب مثبت باشد، یعنی جهت دودکش روبه بالا باشد. بارها مشاهده شده است که خروجی دودکش دیوارها را در سطح پایین ساخته اند به این خاطر لوله بخاری را به اجبار روبه پایین کشیده وسپس به دودکش دیوار متصل کرده اند که بسیار خطرناک است.علاوه بر این كارشناسان توصیه می‌كنند كه از لوله آکاردئونی نباید به عنوان لوله بخاری استفاده کرد.

این لوله‌ها به مرور زمان مقاومت خود را از دست داده و در آن افتادگی و در نتیجه ایجاد شیب منفی درلوله ودرنهایت برگشت گاز‌ها ی ناشی از احتراق به فضای مسکونی می‌شود. هم چنین با گذشت زمان دربدنه لوله‌ها ی آکاردئونی براثر حرارت و گذر هوای گرم از آن، سوراخ‌های بسیار ریزی بوجود می‌آید که گاز‌های سمی از طریق این سوراخ‌ها وارد فضای خانه شده و باعث گاز گرفتگی افراد می‌شود.این دودکش‌ها با ید حداقل 60 سانتی متربالاتر از پشت بام ادامه داشته باشد و در انتهای آن نیز حتما باید کلاهک نصب شود. در ابتدای فصل سرما و روشن كردن بخاری نیز باید هرساله مسیر دودكش بررسی و از باز بودن آن اطمینان حاصل شود.

علائم خفگی با گاز منوكسید كربن
سردرد، تهوع، استفراغ، ضعف، تاری دید، خواب آلودگی،عدم تحمل فعالیت یا ورزش مختصر، تپش قلب و تحریک پذیری از علائم عمومی مسمومیت با گاز منو اکسید کربن است.غلظت‌های پایین منو اکسید کربن دربیماران قلبی ممکن است موجب بروز علائم و نشانه‌های قلبی و افزایش خطر سکته قلبی شود و بیماران مبتلا به بیماری انسدادی مزمن ریه درچنین غلظت‌هایی مستعد عود مشکلات قلبی ریوی و نارسایی تنفسی هستند. منواکسید کربن از مادر به جنین منتقل می‌شود و سطح کربوکس هموگلوبین خون جنین معمولا 10 تا 15 درصد بیشتر از مادر است و در صورت مسمومیت با این گاز، امکان عقب ماندگی، شلی اندام ها، گردن و اختلالات حرکتی نوزاد وجود دارد.

مسمومیت با منواکسید کربن در کودکان
مسمومیت با گاز منواکسید کربن در کودکان اغلب با علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ و اسهال بروز می‌کند و علائم در کودکان نسبت به بزرگسالان در سطح پایین تری از کربوکس هموگلوبین ظاهر می‌شود.مسمومیت باگاز منواکسید کربن یا به اصطلاح عامه گاز گرفتگی از علل مهم مرگ و میر در اثر مسمومیت در کشور محسوب می‌شود.بسیاری از مردم فقط گاز کرسی یا گاز زغال را کشنده می‌دانند و از اینکه هر ماده سوختنی که به طور کامل نسوزد می‌تواند منو اکسید کربن تولید کند، بی اطلاع هستند.منو اکسید کربن قربانیان خود را در محیط‌های بسته و بدون تهویه مناسب هوا به دام می‌اندازد و آرام و بی صدا، فرد را می‌کشد.

گام اول؛ پنجره‌ها را باز کنید
نخستین و مهم ترین اقدام برای نجات فردی که دچار مسمومیت با مونوکسید کربن و سایر انواع گازگرفتگی شده، رساندن اکسیژن وهوای تازه به او است؛ به همین دلیل به محض مشاهده فردی که دچار گازگرفتگی شده، باید پنجره‌ها را باز کنید تا هوای تازه به سرعت وارد اتاق شود و در صورت امکان، فرد گازگرفته را به پنجره نزدیک کنید. در صورت برخورد با مسمومان گاز منواکسید کربن منبع نشت گاز را شناسایی و قطع کنید و سریعا با اورژانس 115 تماس بگیرید.بلافاصله دستمال مرطوبی جلوی دهان و بینی بگیرید تا دچار گازگرفتگی نشوید، منبع نشت گاز را شناسایی و قطع کنید. تا رسیدن اورژانس هیچ خوراکی یا نوشیدنی به فرد گاز گرفته ندهید؛ چون به دلیل حالت تهوع احتمال خفگی بیشتر می‌شود، به زنان باردار، کودکان و سالمندان زودتر از بقیه آسیب دیده‌ها کمک کنید. تمایل اتصال گاز به هموگلوبین 200 تا 300 برابر گاز اکسیژن است و آثار عمده مسمومیت با گاز منواکسید کربن به علت کاهش اکسیژن رسانی به نسج‌ها و بافت‌های بدن است.