سلامت نیوز : آموزش استفاده از توالت به خردسالان شاید در ابتدای امر برای مادران کاری سخت و اضطراب‌آور به نظر آید، اما در حقیقت این‌طور نیست. بیشتر والدین بخصوص مادران مدت زیادی را با این افکار نگران‌کننده می‌گذرانند در حالی که اگر آموزش لازم در زمینه نحوه آموزش کودکشان را کسب کنند و با برنامه‌ای از پیش تعیین‌شده این کار را شروع کنند، می‌توانند براحتی از عهده این کار بر آیند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از مجله چهاردیواری ؛ البته به شرط این که کودک نیز آمادگی لازم را برای آموختن داشته باشد. کارشناسان معتقدند در این باره اصلا جای نگرانی وجود ندارد و به والدین توصیه می‌کنند، ​بیش از یک ماه برای این کار وقت نگذارند زیرا بالاخره یک روز فرزندشان این رفتار را بخوبی یاد می‌گیرد. کودکان ذاتا تمایل به استفاده از دستشویی را درون خود دارند و هنگامی که به سن توالت رفتن می‌رسند، دوست دارند حتی به‌تنهایی آن را تجربه کنند.

بعضی وقت‌ها آمادگی این کار در هجده ماهگی کودک درست زمانی که در خانه یا کودکستان هنوز از پوشک استفاده می‌کند، پیش می‌آید. دقیقا مثل رفتارهای دیگر از قبیل خوردن، راه رفتن و صحبت کردن ولی گاهی نیز این احساس تا نزدیک‌شدن به چهار سالگی برای کودک پیش نمی‌آید، اما این تاخیر به این معنا نیست که مشکلی در زمینه سلامت یا رشد کودک وجود دارد. بالاخره هر کودکی طبق جدول زمان‌بندی شده خود استفاده از دستشویی را می‌آموزد؛ شاید گاهی زودتر یا کمی دیرتر.

در این مبحث، سعی می‌کنیم آموزش این مهارت را طی هفت مرحله به صورت ریشه‌ای، آسان و نیز طبق نظر کارشناسان به شما آموزش دهیم. چنانچه این راهکارها را قدم به قدم دنبال کنید، بزودی متوجه خواهید شد کودکتان براحتی این مرحله را پشت سر می‌گذارد.

1 ـ معرفی توالت

اگرچه سن هجده تا بیست‌وچهار ماهگی برای آموزش استفاده از توالت توصیه شده و مرسوم است ولی رسیدن به آمادگی در کودکان در رده‌های سنی متفاوت اتفاق می‌افتد. بنابراین بهتراست با رسیدن به یک‌سالگی گفت‌وگو درباره توالت رفتن را برای برانگیختن حس کنجکاوی و علاقه فرزندتان شروع کنید.

چند کتاب درباره این موضوع در منزل داشته باشید و آنها را گوشه و کنار منزل در معرض دید او قرار داده، گهگاه برایش بخوانید و عکس‌هایش را به او نشان دهید. در فواصل زمانی صحبت‌هایتان موضوع استفاده از توالت را پیش بکشید یا با عروسک مورد علاقه‌اش نمایش کوچکی ترتیب دهید که در آن، ضرورت استفاده از توالت را به او نشان دهید. در اولین گام باید از راه‌های مختلف، مفهوم کلی دستشویی رفتن را به کودکتان تفهیم کنید.

2- علائم و نشانه‌ها

با بزرگ‌ترشدن فرزندتان کم‌کم در او نشانه‌هایی می‌بینید که بیانگر آمادگی‌اش برای رفتن به دستشویی است: وقتی پوشکش را خیس می‌کند و بی‌قراری و ناراحتی می‌کند، زمانی که درباره دستشویی صحبت می‌کند، وقتی سعی می‌کند شلوارش از پایش درآورد، موقع استحمام و وقتی که سعی می‌کند با روش خود دستشویی کند یا ساعات طولانی‌تری پوشکش خشک می‌ماند، دقیقا زمان آموزش استفاده از توالت فرا رسیده است. اینها نشانه‌هایی است که کوچولوی شما از طریق آنها آمادگی دریافت آموزش را به شما اعلام می‌کند. به یاد داشته باشید زیاد روی مساله آموزش متمرکز نشوید. به او زمان بدهید تا با آرامش و حوصله کافی آن را شروع کند.

3 ـ توالت‌فرنگی مناسبی برایش بخرید

یک توالت فرنگی مناسب بخرید که در محل دستشویی بزرگسالان قابل نصب باشد یا اگر سیار است براحتی و محکم روی زمین قرار گیرد.

بعضی والدین ترجیح می‌دهند از چند توالت‌ فرنگی مخصوص کودکان در جاهای مختلف منزل استفاده کنند. به عنوان مثال یکی در آشپزخانه، یکی در اتاق نشیمن، یکی در حمام و... اما کارشناسان نصب یک توالت فرنگی مخصوص کودکان در حمام را برای استفاده مکرر توصیه می‌کنند.

بنابراین نباید از توالت‌های متعدد در منزل استفاده کنید، زیرا رفتن به یک محل مشخص برای دستشویی‌کردن و شرطی‌شدن این رفتار در کودکتان لازم و ضروری است. ارتفاع توالت فرنگی برای کودکان نباید بیش از 24 سانتی‌متر از زمین باشد و نیز این وسیله باید برای او براحتی قابل دسترسی باشد.

4 ـ انتخاب زمان مناسب

گاهی کودک آمادگی لازم را برای شروع یادگیری دارد ولی شما در همان زمان در شرایط استرس‌زا و متلاطم زندگی خود به سر می‌برید، مثلا در حال جابه‌جایی منزل هستید، در تعطیلات و سفر به سر می‌برید، منتظر تولد نوزادی جدیدید، خدای ناکرده در حال متارکه یا در تدارک فرستادن فرزند بزرگتان به مدرسه هستید.

در این صورت شروع آموزش را به یک ماه بعد موکول و سعی کنید به طور منظم، برنامه‌ریزی شده و در شرایطی آرام و بدون استرس، آموختن این مهارت را برای کوچولویتان آغاز کنید.

بعضی والدین برای آموزش به کودکشان عجله دارند و گاهی می‌کوشند در مدت کوتاهی مثلا در تعطیلات آخر هفته این کار را انجام دهند. حتی گاهی با والدینی مواجه می‌شویم که به خاطر آموزش فرزندشان در تعطیلات آخر هفته یا چند روزه و فشرده به خود می‌بالند در حالی که این شیوه شروع خوبی نیست و در دراز مدت نتیجه خوبی نخواهد داشت.

اگر کودک نوپا از نظر بدنی آمادگی لازم را داشته باشد، براحتی از این مرحله عبور خواهد کرد. البته ممکن است تا مدت‌ها نیز شب هنگام مجبور شوید از پوشک یا کهنه برای او استفاده کنید که البته ایرادی هم نخواهد داشت. صحبت‌کردن با پزشک فرزندتان نیز می‌تواند شما را برای به‌کارگیری شیوه‌های مناسب و شروعی خوب و تازه یاری دهد. با تمام این تفاسیر، انتخاب زمان مناسب برای شروع آموزش و یادگیری از سوی خود کودک تعیین می‌شود و دقیقا بستگی به آمادگی فیزیولوژیک و روانی او دارد.

5 ـ تعیین فواصل زمانی

بعد از طی چهار مرحله پیشین، اکنون باید فواصل زمانی مشخصی را برای تکرار توالت رفتن کودک در نظر بگیرید. مثلا هر دو ساعت یک بار( کودک دستشویی دارد یا ندارد ) او را به محل مورد نظر برده، با حوصله چند دقیقه‌ای منتظر بمانید و بعد کودک را از دستشویی بیرون آورید. این کار باید به طور مرتب و بدون تاخیر در طول روز تکرار شود تا به صورت عادت رفتاری درآید. هنگام انجام این عمل، کودک نباید خواب آلود یا در حال چرت‌زدن باشد، بلکه کاملا باید هشیار باشد تا آموزش را بتدریج و بسیار خوب فراگیرد. به او یاد بدهید خودش شلوارش را پایین کشیده، روی توالت بنشیند و در آخر باز هم خودش شلوارش را بپوشد. برای نشستن کودک زمان زیادی را در نظر بگیرید. در این مدت می‌توانید کتاب داستان به دستش دهید، برایش قصه بگویید یا بازی کنید تا زمان برای هر دوی شما براحتی بگذرد. پس از پایان کار، کشیدن سیفون را نیز به او یاد دهید.

6 ـ آموزش بهداشت فردی به کودک

بسیار مهم است که در حین یاد دادن دستشویی رفتن ​، مسائل بهداشتی را هم به او بیاموزید. به دختران و پسران نوپا می‌توانید یاد بدهید چگونه جلو و پشت خود را تمیز کنند و پس از آن دست‌های خود را با آب و صابون بشویند.

صابون‌های مخصوص کودک با طرح‌ها و رنگ‌های مختلف و ظروف رنگی و زیبا خریداری کنید تا در آنها شور و هیجان شستن دست‌هایشان را به‌وجود آورد. در این زمان اگر برای فرزند دلبندتان شعری کودکانه هم بخوانید، می‌توانید مطمئن باشید که او به اندازه کافی دست‌هایش را شسته و از این کار لذت کافی برده است.

نکته:‌بهتر است برای انجام درست و صحیح استفاده از توالت، او را تشویق کنید و گاهی به او جایزه بدهید.