تا به‌حال برایتان پیش آمده كه حین انجام كارهای عادی روزانه، به‌طور ناگهانی دچار درد شدیدی در قسمتی از بدنتان ‌شوید؛ مثلا وقتی خم شده‌اید تا شیئی را از روی زمین بردارید یا هنگامی كه سرتان را موقع خروج از پاركینگ برای احتیاط و نگاه‌كردن به عقب بر‌گردانده‌اید؟ حتی ممكن است تنها بعد از كش‌دادن بدنتان پس از یك سفر هوایی طولانی، دچار این نوع دردهای ناگهانی شدید شوید. این دردها معمولا آن‌قدر شدید هستند كه شاید حتی به سختی بتوانید از جایتان تكان بخورید زیرا ماهیچه‌های اطراف ستون فقرات، از قوی‌ترین و در عین حال كاربردی‌ترین نقاط بدن هستند و گرفتگی آنها می‌تواند منجر به بروز دردهای ناراحت‌كننده در ناحیه پشت و گردن شود.

گرفتگی عضلات یكی از شایع‌ترین عوامل ایجاد درد شدید در پشت و گردن افراد است. این درد اگرچه گاهی با بعضی روش‌های سنتی معمول هم قابل كنترل است و نیازی به درمان از طریق روش‌های جراحی ندارد اما در صورت مشاهده بعضی علائم باید سریعا به پزشك مراجعه كنید.

گرفتگی عضلات یكی از عكس‌العمل‌های حفاظتی و طبیعی بدن نسبت به مشكلاتی است كه در ماهیچه یا رشته‌های عصبی اطراف آن پیش آمده است. گرفتگی پشت ممكن است به دلایل مختلفی بروز كند. معمولا حركات ناگهانی نامناسب ممكن است باعث كشش‌های شدید در بافت ماهیچه‌ای و عصبی این قسمت شده و درد و ناراحتی‌ای برای ما ایجاد كند. این گرفتگی عضلات پشت گاهی هم می‌تواند نشانه‌ای از وجود صدمات و مشكلات در قسمت‌های درونی خود ستون فقرات مثل مهره‌ها یا دیسك‌ها و زردپی‌ها (رشته‌های پیوندی كه مهره‌ها را به هم اتصال می‌دهند) باشد.

این درد معنی‌دار

از اولین نشانه‌های گرفتگی عضلات، درد شدیدی است كه بسته به موقعیت ناحیه صدمه‌دیده، در پشت یا گردن ظاهر می‌شود. این درد كه با انقباض دردناك ماهیچه همراه است، ممكن است بین چند ثانیه تا چند دقیقه طول بكشد.
این درد و انقباض معمولا 2هدف را دنبال می‌كند؛ یكی اینكه شما را متوجه وجود مشكل در بدنتان كند و دیگر اینكه حركات شما را محدود سازد تا مانع صدمات بیشتر در آن ناحیه از بدنتان بشود. این علائم معمولا‌ بر اثر فعالیت فیزیكی زیاد تشدید می‌شوند و عموما پس از یك دوره استراحت، كمتر شده یا از بین می‌روند.

چه باید كرد؟

در بیشتر اوقات اگر گرفتگی عضله در افراد علت پزشكی جدی نداشته باشد، با یك دوره درمانی ساده در چند روز یا چند هفته بهبود پیدا می‌كند. اما اگر هر یك از علائم زیر را در خود مشاهده كردید، فورا به پزشك مراجعه كنید:
* تغییر در نحوه عملكرد روده‌ها و مثانه؛ به طوری كه در كنترل آنها دچار مشكل بشوید.
* ضعف ماهیچه‌ها در ناحیه بازوها و ساق پاها و عدم تعادل هنگام راه‌رفتن و احساس كاهش تــدریجــی توانایی در طی مسیری كه معمولا به راحتی پیاده‌روی می‌كرده‌اید.
* احساس گسترش درد و بی‌حسی در دست و پا به ویژه هنگام عطسه، سرفه یا موقع نشستن.

* بدتر شدن درد در حالت دراز كشیدن و بی‌خوابی در طول شب از شدت درد.
* درد همراه با تب، كاهش وزن و دیگر نشانه‌های بیماری.
اگر هیچ یك از علائم ذكر شده را ندارید، شاید با انجام كارهایی بتوانید خودتان درد و گرفتگی ماهیچه‌هایتان را كاهش دهید یا بعضی از علائم آزاردهنده و مشكل‌ساز آن را از بین ببرید.

از تو حركت

انجام فعالیت‌های روزانه و معمول (البته شاید با سرعت كمتر و مطمئنا با خودداری از انجام كارها و حركاتی كه ممكن است دوباره مشكلاتی در شما ایجاد كند) بهترین و مناسب‌ترین قدم برای شروع یك دوره درمانی است. استراحت كوتاه‌مدت مشكلی ایجاد نخواهد كرد اما خوب است بدانید كه فعالیت‌های سبك، به بهبود وضعیت شما سرعت می‌دهد بنابراین از دراز كشیدن و استراحت‌های طولانی‌مدت خودداری كنید.

كمپرس سرد

در 72ساعت اولیه‌ شروع گرفتگی عضلات‌ فورا تعدادی قطعه یخ یا سبزیجات یخ‌زده را در كیسه و سپس پارچه‌ای پیچیده و حداكثر 20دقیقه روی موضع دردناك قرار دهید. این كار را چندین بار در طول روز تكرار كنید. كمپرس سرد، درد و ورم ناحیه درد را كاهش می‌دهد و با بی‌حس كردن بافت عضلانی آن منطقه، تحریكات عصبی محل صدمه‌دیده را كم می‌كند. البته مراقب باشید زیرا كمپرس سرد طولانی و بیش از 20دقیقه در ناحیه مورد نظر می‌تواند باعث انقباض بیشتر عضلات و افزایش درد در آن شود.

كمپرس گرم

پس از گذشت 3روز از آغاز درد گرفتگی عضلات، می‌توانید روش كمپرس گرم را شروع كنید. كمپرس گرم باعث شل‌شدن ماهیچه‌های منقبض‌شده و افزایش جریان خون در آنها می‌شود. این كار حتما باید پس از 72ساعت اولیه گرفتگی عضلات آغاز شود تا التهاب فروكش كند. استفاده از گرمای مرطوب بهتر از گرمای خشك است، زیرا میزان از دست‌دهی آب بدن را كاهش می‌دهد. برای این كار می‌توانید از انواع كمپرس‌های مرطوب مانند كیسه‌های آب‌گرم مخصوص كمپرس، حمام آب‌گرم یا جكوزی استفاده كنید.

داروهای ضد‌درد و آرام‌بخش

انواع داروهای ضد درد مانند آسپرین، ایپوبروفن، استامینوفن یا ناپروكسن نیز می‌توانند درد را كاهش داده و ورم و گرفتگی عضلات را كم كنند. داروهای متنوعی وجود دارند كه بدون نیاز به نسخه پزشك قابل‌‌خریداری هستند اما حتما در مورد استفاده از آنها با پزشك خود مشورت كنید. آنها به شما كمك خواهند كرد مناسب‌ترین دارو را تهیه كنید.

موضع‌بند‌های طبی

استفاده كوتاه‌مدت از سینه‌‌بند‌های طبی نیز می‌تواند برای كاهش دردهای گرفتگی عضلات مفید باشد. این‌گونه تجهیزات طبی (سینه‌بند یا گردن‌بند طبی) با ثابت نگه‌داشتن و گرم كردن ماهیچه‌های محل مورد نظر، درد را كاهش خواهند داد. فراموش نكنید كه در مورد استفاده از انواع كمربند، گردن‌بند و سینه‌بندهای طبی و سایز و نوع مناسب آن حتما با پزشك خود مشورت كنید تا راهنمایی‌های لازم را به شما بدهد.
 البته هرگز روی این نگهدارنده‌های خارجی برای درازمدت حساب نكنید زیرا رها گذاشتن عضله‌ها و اجازه حركت و فعالیت دادن به آنها می‌تواند برای بهبود مشكلات و صدمات شما مفید باشد.
اگر هیچ یك از روش‌های پیشنهادی بالا كارساز نبود و با هیچ‌كدام از مراقبت‌های خانگی نتوانستید درد، التهاب و گرفتگی عضلات خود را كم كنید، حتما به مراكز درمانی مراجعه كنید؛ شاید آنها روش‌های مراقبتی و درمانی دیگری را به شما ارائه بدهند.

عضله هم بگیر نگیر داره

برای جلوگیری از ایجاد دوباره صدمات در پشت و گردن و پیشگیری از گرفتگی دردناك عضلات باید قدرت و توانایی‌ عضلات خود را زیاد كنید و برای انعطاف‌پذیری ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و زرد‌پی‌هایی كه ستون فقرات پشت‌تان را نگهداری ‌می‌كنند، برنامه‌ریزی و تلاش كنید. روش‌های زیر به این منظور پیشنهاد می‌شود:
* برای انجام ورزش‌های هوازی سبك - كه به پشت و ستون فقرات و مفاصل فشار وارد نمی‌كنند - مثل دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی یا شنا برنامه‌ریزی كنید. اگر ورزش در فضای باز  برایتان ممكن نیست، از دستگاه‌ها و وسایل ورزشی موجود در بازار مانند دوچرخه‌های ثابت و غیره - كه در سالن‌های ورزشی موجود هستند - استفاده كنید؛ حتی می‌توانید یكی از آنها را خریداری كرده و در خانه داشته باشید و مرتبا از آن استفاده كنید.
* با تقویت عضلات شكم و پشت خود (بدن‌سازی) یك سینه‌بند طبی طبیعی برای نگهداری ستون فقرات خود خواهید داشت.
* كشش‌های آرام در عضلات، انعطاف‌پذیری آنها را زیادتر می‌كند. كشش دادن همچنین باعث می‌شود خون بیشتری به سمت عضلات‌تان جریان پیدا كند.

هشدار، هشدار!

اگر به طور مرتب به گرفتگی عضلات دچار می‌شوید، پیش از برنامه‌ریزی برای انجام هرگونه فعالیت‌های كششی و ورزشی، حتما با پزشك معالج خود مشورت كنید (حتی اگر به انجام فعالیت‌های ورزشی عادت دارید!). زمانی‌كه ماهیچه‌ها، اعصاب و دیگر بافت‌های بدن تحت تاثیر گرفتگی، التهاب دارند یا در مراحل اولیه بهبود به سر می‌برند باید از وارد كردن هرگونه فشار و تحرك زیاد بر آنها خودداری كرد زیرا ممكن است صدمات بیشتری به آنها وارد شود یا روند درمان كند شود.