سلامت نیوز:‌ رفتارهای افراطی، افكار افراطی و اقدامات افراطی دیگران و خلاصه افراط افراط‌گریان برای شما جالب خواهد بود تا زمانی كه خود شما در معرض این شرایط قرار نگیرید. آنها زمانی جالب به نظر می‌رسند كه شما آنها را از زبان شخص دیگری می‌شنوید و همچون یك داستان هیجانی فقط شنونده آنها هستید. ولی زمانی را تصور كنید كه خود به یكی از این عادت‌های افراطی مبتلا شده باشید چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ مثلا تصور كنید دچار بی‌خوابی یا دچار پرخوابی مفرط شده‌اید و در هر زمان و هرجا ممكن است به خواب بروید.
زیاد خوابیدن نیز مثل بی‌خوابی مشكلات خاص خود را دارد و با چاقی، دیابت و مسائل مربوط به بهداشت و سلامت همراه است. اگرچه خواب ضرورت بدن است و به روند جوان‌سازی بدن كمك می‌كند، ولی پرخوابی اثرات سوء بر بدن دارد.
 

چقدر خواب، نیاز است؟
زیاد خوابیدن یك پدیده ذهنی و از فردی به فرد دیگر متفاوت است و بستگی به سن، مقدار فعالیت، عادت و روش زندگی و سلامت عمومی فرد دارد. به عنوان مثال ممكن است در یك‌دوره از زندگی به خواب بیشتری نیاز داشته باشید (مثلاً در زمان نقاهت بیماری) ولی به‌طور معمول دانشمندان 7 تا 9 ساعت خواب را در شبانه‌روز برای بزرگسالان طبیعی و ضروری می‌دانند.
 

دلایل احتمالی پرخوابی
استرس و فعالیت فیزیكی كم و خواب ناكافی در شب از علل اصلی پرخوابی و احساس خواب‌آلودگی در طی روز هستند. برخی از دیگر دلایل عمده پرخوابی عبارتند از:

آپنه خواب :
 نوعی اختلال تنفسی در خواب است: تنفس فرد مبتلا به آپنه در طول خواب متوقف می‌شود و این می‌تواند باعث خواب ناآرام و افزایش نیاز به زمان خواب شود.
 آپنه چرخه طبیعی خواب را مختل می‌كند و حتی اگر فرد بیش از 10ساعت هم بخوابد، هنوز احساس خستگی خواهد كرد در حمله آپنه تنفس مشكل شده و عضلات گلو به استراحت می‌روند و در یك لحظه جریان هوا به داخل بدن متوقف می‌گردد و فرد به دلیل قطع تنفس یك آن از خواب بیدار شده و مجدداً به خواب می‌رود.

حمله خواب:
  این یك مشكل اساسی است كه به خوابیدن بیش از حد منجر می‌شود و بر بخشی از مغز تأثیر می‌گذارد كه كنترل و تنظیم خواب را بر عهده دارد. افراد مبتلا به این بیماری در چنین شرایطی موفق به تشخیص زمان خواب و بیداری نیستند و در هر جا و هر زمانی بناگاه به خواب می‌روند.

استرس و افسردگی:
 استرس و افسردگی همانطور كه می‌تواند از علل بی‌خوابی باشد، ممكن است باعث پرخوابی شود و فرد هنگام بیداری احساس خستگی و افسردگی بیشتر می‌كند. به‌طور مشابه استرس تأثیر كوتاه مدت روی خواب دارد و می‌تواند در كوتاه‌مدت موجب پرخوابی و یا بالعكس بی‌خوابی شود.

خستگی:
 یكی از دیگر دلایل عمده پرخوابی افراد، خستگی است خستگی دلایل مختلفی دارد، همچون كار بیش از حد، بارداری، بیماری و دوران نقاهت هنگامی كه بدن شما بیش از حد خسته است، می‌خوابد تا این خستگی را برطرف كند.

بیكاری و عدم فعالیت فیزیكی:
  افرادی كه به‌طور منظم ورزش می‌كنند و تحرك دارند، هیچ‌گاه تعادل بدن‌شان بر هم نمی‌خورد؛ چرا كه زمان استراحت و غذاخوردن، تفریح و . . . آنها همگی مشخص و اصولی است.

چاقی:
 تجربه نشان می‌دهد كه خوردن غذاهای سنگین و پرخوری كردن، احساس سنگینی و خواب‌آلودگی را بیشتر می‌كند و این امر باعث كسالت، تنبلی افسردگی و خواب زیاد می‌شود.

تغذیه و رژیم غذایی:
غذاهای سرشار از كربوهیدرات موجب ترشح زیاد سروتونین در بدن می‌شوند و ترشح سروتونین به خواب زیاد منجر خواهد شد. نوشیدنی‌های كافئین‌دار همچون چای و قهوه نیز محرك‌های قوی هستند و می‌توانند با اختلال در چرخه طبیعی خواب موجب پرخوابی شوند. مصرف زیاد مواد قندی فرآوری شده، مثل كلوچه و شیرینی‌ها و آب‌میوه‌ها موجب ترشح زیاد انسولین و در نهایت افت فشارخون می‌شود و افت فشارخون پرخوابی را به همراه خواهد داشت. غذاهایی همچون ماست، بادمجان و انواع ترشی‌ها نیز مكانیزم خواب‌آلودگی را تشدید می‌كنند.

دمای بدن:
 میان پرخوابی و درجه دمای بدن نیز ارتباط مستقیم وجود دارد و خوردن غذاهایی كه دمای بدن را زیاد می‌كند، باعث خواب‌آلودگی می‌شود.

مسائل روانی:
 احساس حقارت و بی‌لیاقتی، نداشتن شغل مناسب، روابط اجتماعی ضعیف و عدم تمركز در انجام كارهای روزانه نیز می‌تواند از دلایل پرخوابی باشد.

محیط:
 محیط نیز در پرخوابی مؤثر است و هوای گرم و رختخواب نرم باعث پرخوابی می‌شود.
 

عوارض ناشی از زیاد خوابیدن
دیابت:
 پژوهشگران معتقدند افرادی كه بیش از 9 ساعت در شبانه روز می‌خوابند، در مقایسه با افرادی كه 7 ساعت در شب می‌خوابند 50درصد بیشتر به دیابت دچار می‌شوند. مطالعات نشان می‌دهد كه خوابیدن بیش از حد می‌‌تواند نشانه‌ای از مشكلات زمینه‌ای و یا بیماری خاصی باشد كه یكی از آنها دیابت است.

چاقی:
چاقی خود از دلایل زیاد خوابیدن است و زیاد خوابیدن نیز در نهایت به چاقی بیشتر می‌انجامد. افرادی كه بیش از 9 یا 10 ساعت در شبانه‌روز می‌خوابند  در مقایسه با افرادی كه فقط 7 ساعت می‌خوابند، 21درصد بیشتر به چاقی مفرط مبتلا می‌شوند.

بیماری‌های قلبی:
مطالعات نشان می‌دهد زنانی كه 9 تا 11 ساعت در شبانه روز می‌خوابند، 38درصد بیشتر از سایرین به بیماری‌های عروق كرونر قلب مبتلا می‌شوند.

سردرد:
پژوهشگران می‌گویند كه سردرد ممكن است ناشی از پرخوابی زیاد باشد، چرا كه خواب زیاد بر انتقال دهنده‌های عصبی از جمله سروتونین تأثیر می‌گذارد. افرادی كه در طول روز زیاد می‌خوابند، اغلب در شب با مشكل خواب مواجه خواهند بود و از سردرد صبحگاهی رنج خواهند برد.

كمردرد:
طبیعی است كه وقتی ساعت‌های متوالی درون رختخواب بمانید و به پشت دراز بكشید، دچار كمردرد می‌شوید به همین دلیل است كه با افراد مبتلا به كمردرد بدون علت زمینه‌ای توصیه می‌شود در طی روز فعالیت مناسب داشته باشند.

مرگ:
مطالعات بسیاری نشان می‌دهد افرادی كه 9 یا 10 ساعت در شبانه‌روز می‌خوابند، به نسبت افرادی كه خواب طبیعی دارند و 7 تا 8 ساعت می‌‌خوابند، بیشتر به مرگ زودرس دچار می‌شوند. پژوهشگران تصور می‌كنند كه افسردگی و شرایط اجتماعی و اقتصادی بد كه از پیامدهای پرخوابی هستند با مرگ ارتباط دارند و این عوامل می‌‌تواند سبب افزایش مرگ و میر در افراد پرخواب شود.
 

به جنگ پر خوابی بروید
معمولاً پرخوابی نیاز به درمان خاصی ندارد، مگر اینكه نشانه‌ای از یك اختلال جدی‌تر باشد. در اینگونه موارد علت زمینه‌‌ای باید بررسی شود. بزرگ‌ترین مشكل این افراد برنامه‌ریزی و تنظیم خواب روزانه است. اگر آنها به مقدار كافی نخوابند، روز بد احساس خستگی و كسلی زیاد می‌كنند و نمی‌‌توانند كار و امور شخصی خود را به درستی انجام دهند. البته توجه داشته باشید كه برخی از افراد نیز به دلیل مشكلات روانی تصور می‌كنند كه پرخواب هستند در صورتی كه هیچ مشكلی ندارند. این افراد عموماً درك درستی از خواب ندارند.

نكاتی برای پیشگیری از خواب زیاد:
 كوك كردن ساعت: یك ساعت زنگدار را با آهنگ مناسبی تنظیم كنید و بالای سر خود بگذارید. این صدا باید به گونه‌ای باشد كه شما را از عمیق‌ترین خواب‌ها نیز بیدار كند. نه یك صدای آرام و طنین‌دار.

 چرت نزنید: با شنیدن اولین صدای زنگ ساعت از خواب بیدار شوید و مكرر ساعت را كوك نكنید چرا كه كوك كردن مجدد ساعت ممكن است موجب خاموشی زنگ آن شود.
یك برنامه خواب منظم داشته باشید:

در یك ساعت مشخص بخوابید و یك زمان ثابت نیز از خواب بیدار شوید تا ساعت بیولوژیكی بدن شما به خوبی تنظیم شود. حتی در روزهایی كه فردای آن تعطیل هستید نیز مثل روزهای قبل به رختخواب بروید تا تنظیم بدن شما به هم نخورد.

 با پزشك مشورت كنید، زیرا همانطور كه اشاره شد، پرخوابی می‌تواند ناشی از یك بیماری زمینه‌ای همچون دیابت، افسردگی فصلی، مشكل تیروئید و . . . باشد و تا زمانی كه این علل زمینه‌ای درمان نشود، پرخوابی همچنان ادامه خواهد داشت و در این موارد درمان شامل تجویز دارو و انجام آزمایش‌های متعدد خواهد بود.

 در طول روز، از خوابیدن و چرت زدن خودداری كرده و در صورتی كه احساس كسلی كردید، خود را به انجام كاری مشغول كنید؛ مثلاً به پارك بروید و پیاده‌روی كنید و یا به ملاقات دوستان‌تان بروید.

 از پوشیدن لباس خواب در طول روز خودداری كنید.

 از خوردن غذاهای سنگین در شب ، به خصوص قبل از رفتن به رختخواب خودداری ورزید.

 هیچ‌گاه از داروهای خواب‌‌آور استفاده نكنید.

 اگرچه پرخوابی به نسبت كم‌خوابی كمتر شایع است، ولی وجود دارد. خواب نیز همانند غذاست و اگر بیشتر یا كمتر از نیاز بدن باشد، عوارضی در پی خواهد داشت. توجه داشته باشید كه پرخوابی هر چه زودتر درمان شود. موفقیت‌آمیزتر خواهید بود، هر چقدر این عادت بد كهنه‌تر شود، درمان آن سخت‌تر خواهد شد. البته از آنجا كه این عادت یكروزه به سراغ شما نیامده است، یكروزه هم نمی‌‌توانید آن را درمان كنید و نیاز به زمان، صبر و حوصله دارید و باید به‌تدریج ساعات خواب خود را كم كنید.
 منبع:‌ دنیای زنان